Голосеменные растения (лат. Gymnosprmae), древняя группа семенных растений, у которых имеются семяпочки (в отличие от папоротников), но отсутствуют плодолистики (в отличие от цветковых). Произошли в девоне от примитивных папоротниковидных. Около 600 видов, деревья и кустарники, распространены широко. К голосеменным относятся классы саговниковых, гинкговых, хвойных и гнетовых, а также ископаемые семенные папоротники и беннеттиты. Хозяйственное значение имеют хвойные, особенно сосновые (сосна, лиственница, ель,пихта, кедр), а также представители семейства таксодиевых икипарисовых.
Просмотр содержимого документа
«Голосеменные растения »
Многообразие голосеменных.
Ачыкорлыклыларнын
күптөрлелеге.
Ачыкорлыклыларның төзелеше .
Ачыкорлыклыларның сабаклары, яфраклары, тамырлары бар. Алар орлык ярдәмендә үрчиләр. Орлыкның кабыгы яралгыны уңайсыз шартлардан саклый.
Ачыкорлыклыларның класслары .
ылыслылар эфедрачыллар саговникчыллар гинкгочыллар
Ылыслы үсемлекләр.
Ылыслылар Җирдә киң таралганнар.Алар арасында үләнчел үсемлекләр юк: агачлар һәм куаклар гына. Орлыклы үсемлекләрнең үрчүе сулы тирәлеккә бәйләнмәгән. Шуңа күрә орлыклы үсемлекләр коры җирдә киң таралган. Күпчелек ылыслыларның яфраклары каты, энәсыман- ылыс дип атала.
Ылыслы үсемлекләрнең таралуы.
Ылыслы үсемлекләрнең 500 дән артык төре билгеле.Нарат , чыршы, карагай урманнары зур мәйданнарны биләп тора. Ылыслылар үсә торган урман тайга дип атала. Зур шәһәрләрдә тиз корыйлар, чөнки һаваның пычрануына бик сизгерләр. Нарат яктылык яратучы агач.
Рәсемнәрне чагыштырыгыз. Нинди агачларны күрәсез?
Нарат –талымсыз агач.Ул комлыкта да, сазлыклы урыннарда да, кыяларда да очратырга мөмкин.
Сазлыктагы нарат
Акбур тавындагы нарат
Комлыктагы нарат
Наратның тамыр системасы яхшы үсеш алган.Көчле давыл вакытында нарат тамыры белән бик сирәк чыга.
Чыршы күләгәгә чыдам агач. Куе урманда аның иң аскы ботаклары да саклана. Чыршы урманнары һәрвакыт күләгәле, үләнчел үсемлекләр бик аз. Җир өслеген яшел мүкләр һәм коелган ылыс түшәгән.
Чыршы уңдырышлы туфракларда яхшы үсә. Төп тамыры начар үсеш алган, ян тамырлары туфракның өске катлавында урнаша. Давыл вакытында көчле җилләр агачны тамыры белән йолкып алырга мөмкин.Кыска һәм очлы ылыслар берәрләп урнашканнар, 5-7 елга кадәр коелмыйлар. Биеклеге 40 м га кадәр җитә, 250 елга кадәр яшиләр.
Пихта һәм Себер нараты (кедр)
Себер нараты
Пихта
Карагай.Лиственница.
Секвойя
Гигант секвойядендрон . (веллингтония, мамонт агачы), биеклеге 100 м, диаметры 10 м га кадәр. 3000-4000 ел яши. Бу агачларның бик зур булмаган урманнары Калифорниядә Сьерра –Невада тыюлыгында бар. Декоратив үсемлек буларак күп илләрдә үстерәләр .
Кипарис – Урта диңгез буе үсемлеге.
Артыш. Можжевельник
Эфедра – куакчыл үсемлек.
Вельвичия – Намиб чүленең бизәге.
Лиана гнетум
Саговник
Туя.
Криптомерия-кытай һәм японнарның яраткан үсемлеге.
Көньяк ярымшарда үсүче ылыслылар.Араукария.
Гинкго .
Ачыкорлыклыларның әһәмияте
Ылыслыларның үзагачыннан мебель, кәгазь ясыйлар; төзелештә, музыкаль инструментлар, карандашлар ясыйлар. Ылыслыларның сагызыннан канифоль, скипидар алалар. Ылысыннан алына торган хуш исле матдәне крем, шампунь, сабын ясаганда өстиләр. Карагай металл кебек нык үзагачы белән дан тота.
1.Нинди агачларны музыкаль инструментлар ясау өчен кулланалар?
2.Ни өчен урманда үсүче наратларның аскы ботаклары корый , ә чыршыларның корымый?
3. Чүлдә үсүче ачыкорлыклы үсемлекне атагыз.
4.Ни өчен грипп эпидемиясе вакытында врач нарат урманында йөрергә киңәш итә?
5. Нинди агачны рекордсмен дип атыйлар?
6. Нинди ачыкорлыклы үсемлек Татарстанның Кызыл китабына кертелгән ?
7. Безнең илнең көньяк районнарында үсүче ачыкорлыклы агач.( сагыш агачы)
8. Аның үзагачыннан ясалган корылмалар гасырлар буе тора.
Список голосеменных растений, занесённых в Красную книгу России .
Можжевельник высокий ( Juniperus excelsa ) Можжевельник вонючий ( Juniperus foetidissima ) Можжевельник твёрдый ( Juniperus rigida ) Можжевельник Саржента ( Juniperus sargentii ) Микробиота перекрёстнопарная ( Microbiota decussata ) Лиственница ольгинская ( Larix olgensis ) Сосна пицундская ( Pinus pityusa ) [ Pinus brutia ] Сосна густоцветная ( Pinus densiflora ) Сосна меловая ( Pinus sylvestris ) Тис ягодный ( Taxus baccata ) Тис остроконечный ( Taxus cuspidata ) оно