Қалқанша безідерінің қызметі мен құрылысы

Сабақтың өту

барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2.Үй жұмысын сұрау

«Веер»,

«Критериялық тапсырмалар»

«Өткенге шолу» .

3. Миға шабуыл. Жаңа сабақ

4. Джигсо

5.Жаңа сабақты бекіту.

6. Қорытынды.

7. Оқушыларды бағалау.

8. Үйге тапсырма беру

Көрнекілігі

интерактивті тақта, микседема, кретинизм, базедов ауруларының суреті.т.б

Сабақ түрі:

жарыс сабақ

Биология пән мұғалімі: Курбанова Перуза

« Веер » әдіс

№

1

Оқушы сұрақ жазады

Сұрақ

2

3

Балл

Жауап

Сұрақ

4

1

5

Жауап

1

Сұрақ

1

6

1

7

Жауап

1

Сұрақ

8

9

1

Жауап

1

10

Сұрақ

1

Жауап

1

1

« Критериялық тапсырмалар »

Критериялық тапсырмалар

Сыныбы _____8 ___________

Тақырыбы____________§ 9 Гуморальдық реттелу

Оқушының аты –жөні ______________________________________________________

А)

1. Биологиялық белсенді химиялық заттар?

• Ішкі секреция бездері
• Гормондар
• Бездер

2. Гипофиздің масасы?

• 0,5-0,7 г
• 0,1-0,3 г
• 0,6-0,8 г

3. Сыртқы секреция бездері секреті (сөлді) қай ортаға бөледі?

• Қуыс мүшелерге ауыз, асқазан, ішек немесе сыртқы ортаға тері, жас, май, сүт бездеріне т.б
• Белгілі бір жасушаларға, ұлпаларға немесе мүшелерге т.б
• Белгілі бір ядроға , цитоплазмаға , ұлпаларға т.б

4. Арнайы ішкі секреция бездері немесе эндокриндік аппараттың бездері нені бөліп шығарады?

• Ферметтерді
• Гормондарды
• Бездерді

В)

В)

№

1

Сөздіктер мен анықтамалар

2

Ия

Ішкі секреция бездері миллиграм мен немесе граммен өлшенеді

3

Аса маңызды ішкі секреция безіне тері безі жатады

Жоқ

Балл

Гипофиздің алдыңғы бөлігінің гормондары жыныс бездерінің дамуы мен өсу процестерін реттейді

4

1 б

Гипофиздің алдыңғы бөлігінің қызметінің төмендеуі өсудің тоқтауына себепші болады

1 б

1 б

1 б

С) Сандар сөйлейді

№

Сандар сөйлейді

1

Жазбалар

2

1921 ж

Балл

3

2,85 м

4

1 б

2,35

160-170 см

1 б

1 б

1 б

Г) Біреу артық

№

1

Сыртқы секреция бездері І

Ішкі секретция бездері ІІ

Ауыз, асқазан

2

Гипофиз,

Тері , жас

Жауаптар

3

4

Бал

І

эпифиз

Гипофиз, эпифиз

Май, сүт бездері

Қалқанша без

1 балл

ІІ

Май, сүт бездері

1балл

Д) § 9 Гуморальдық реттеулу тақырыбынан не түсіндім

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

А критерия

4

В критерия

С критерия

4

4

Г критерия

4

Д критерия

4

Жалпы балл

Қорытынды баға

18-20=5

14-17=4

7-13 =3

3-7=2

Қалқанша бездің

құрылысы

мен қызметі

Бүгінгі сабақта

нені білуміз керек?

- Қалқанша бездің құрылысы.

• Қалқанша бездің қызметі
• Қалқанша безінің аурулары:

• Микседема
• Іспебұғақ (зоб)
• Кретинизм
• Базедов

The major arguments for the assumption of social responsibilities by business are as follows:

• By becoming socially responsible, business can minimize government intervention.

• Because business has significant power in society, an equally significant amount of responsibility is required to balance it.

• Social responsibility will improve the price of a business’s stock in the long run.

• Business has the resources to support public and charitable projects that need assistance.

• Business should act on social problems before they become so serious that they divert energy from the production of goods and services.

Сабақтың мақсаты:

.

Қалқанша без, оның гормондарының қызметі. Қалқанша бездің қызметі бұзылуының аурулары: кретинизм, шырыштық ісік, базедов ауруы т.б.. Қазақстан Республикасында қалқанша без ауруларының алдын алу шаралары туралы түсіндіру, меңгерту, өмірмен ұштастыру, терең және жүйелі білім алуға жағдай жасау

Мақсаты:

Қалқанша без, оның гормондарының қызметі. Қалқанша бездің қызметі бұзылуының аурулары: кретинизм, шырыштық ісік, базедов ауруы т.б.. Қазақстан Республикасында қалқанша без ауруларының алдын алу шаралары түсінеді, меңгереді, өмірмен ұштастырады, терең және жүйелі білім алады

Оқу нәтижесі:

Қалқанша безі

Қалқанша безінің құрылысы мен қызметі

Микседема

Іспебұғақ ауру

Ауру белгілері: Қалқанша безінің

салмағы өсіп 1кг жетеді.

Йодомарин

Кретинизм

ІІ.Топпен жұмыс жасау .

Зобты қалайша алдын алып емдеп жазуға және кретинизмді қайтіп болдырмауға болады:

Зоб ауруы көп тараған аймақта тұратын адамдардың барлығы тағамында йодталған тұзды қолданулары қажет. Бүл зобтан алдын-ала сақтандырғыш әрі оны емдеп жазатын дәрмек те болып табылады (қатайып, беріштеніп кеткен жемсауды тек қана хирургиялық жолмен алып тастауға болады, бірақ мұның қажеттілігі жоқ).

Зобты қалай болдырмауға болады

Әрдайым йодталған тұзды қолданыңыз. Йодталған тұз ас тұзымен салыстырғанда қымбаттырақ, бірақ одан анағұрлым пайдалырақ.

Егер сіз зоб ауруы көп таралған аймақта тұрсаңыз және осы аурумен ауыруға организмнің бейімділігін сезініп, тіпті алғашқы белгілері пайда бола бастаған жағдайда ең алдымен капуста мен маниока жеуді тоқтатыңыз.

Ескертпе: Егер зоб ауруымен ауыратын адам қолы-басы қалтырап, өте ашуланшақ болып, көз шарасы үлкейіп кетсе, онда бүл зобтың ерекше түрі (улы зоб) болуы мүмкін. Мұндай жағдайда шұғыл түрде білікті дәрігер маманға көріну қажет.

Егер йодталған тұзды таба алмасаңыз, йод ерітіндісін қолданыңыз. Бір тамшы йодты бір стақан суға ерітіп, күн сайын 1 стақаннан ішіп отырыңыз. Алайда сақ болыңыз: йодтың дозасын аңдамай арттырып жіберген жағдайда уланып қалуыңыз мүмкін. Йодтың артық дозасы болып кетсе (бір стақан суға қосылатын йод 1 тамшыдан артық болып кетсе), ауруды одан әрі қоздырып жіберу қаупі бар. Йод құйылған құтыны баланың қолы жетпейтін жерде ұстау керек. Жалпы йодтың өзінен гөрі йодталған тұз қолдану анағұрлым қауіпсіз де ыңғайлы.

Зобқа қарсы қолданылатын үйдегі емдік нәрселердің көпшілігінің әсері әлсіз болып келеді. Бұларға қарағанда, құрамында йод мөлшері көп краб және басқа да теңіз жәндіктері мен өсімдіктерінің зоб ауруын емдеп-жазуға немесе оны болдырмауға тигізетін пайдасы зор. Сондықтан да асқа жеуге болатын теңіз балдырын қосып отырса да пайдалы. Дегенмен де зобтан құтылудың ең оңай жолы йодталған тұзды қолдану болып табылатынын қайталап айтамыз.

Топтық жұмыс

№

Бездер, аурулар

1

Тироксин

2

Анықтамасы мен сипатамасы

Микседема

3

зат алмасуды реттейді органикалық заттардың тотығу процестеріне, даму, өсу процестерін реттеуге қатысады. Ұлпалардың жіктелуіне, жүйке және жүрек іс әрекетінің қозғыштығын күшейтуге қатысады.

Эндемиялық зоб

Ересек адамдарда қалқанша бездің қызметі бұзылып, гормондар жеткіліксіз бөлген кезде болатын ауру. Зат алмасу, әсіресе нәруыз алмасу баяулайды. Дене температурасы, жүрек іс- әрекеті төмендейді. Тері астында су жиналады. Тері ісінеді және құрғайды. Шаш түседі әрі сирейді.

3

егер тағам құрамында йод жетіспесе, қалқанша бездің 1 кг-ға дейін ұлғайып өсуі, жүйкенің жоғары қозғыштығы байқалады, адам ентігуді сезінеді.

Критинизм

4

5

Базедов ауруы немесе бадырақ көз

Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз болғанда ойлау процесі баяулайды, дене бітімі мен үлкен ми сыңарлары қыртысының қызметі бұзылады, өсу және жыныстық жетілу тоқтайды.

Қалқаншамаңы безі

6

қалқанша бездің қызметі шамадан тыс жоғарыласа және организмде гормондар артық мөлшерге болса, зат алмасу қарқындылығы артады, жүрек қағуы жиілейді, жүйке жүйесінің қозуы жоғарылайды. Адам көп тамақ ішсе де қатты арықтайды, ашуланғыш әрі қатты терлегіш, көз қарасы таңырқаулық танытып, көзі бадырайып тұрады.

Тимус безі

7

қалқанша бездің артқы жағында орналасқан. Бұл бездің гормоны- паратирин қандағы фосфор және кальций тұздарының мөлшерін реттейді, ішекте кальцийдің сіңірілуін қамтамасыз етеді. Паратин гормоны жетіспегенде сүйектердің , тістің өсуі бұзылады, олар ақ түсті, әктас тәрізді дақтар пайда болады, қанда кальций мөлшері кемиді. Сүйектер сынғыш және нәзік болады, жүйке жүйесінің қозғыштығы артады, тырыспа байқалады

Бүйрекүсті бездер

төс сүйек артында орналасқан. Балалық шақта без үлкен болады да, жыныстық жетілуден кейін кішірейе бастайды. Тимуста тимозин гормоны түзіледі. Өсу процестеріне қатысады, организмнің қорғаныштық реакциясын, иммунитетті қамтамасыз етеді

8

Пішіні әртүрлі, оң жақтағысы үшбұрышты, сол жақтағысы жарты ай тәрізді болады. Бүйрекүсті бездерінің құрылысы күрделі, оның екі қабат бар: сыртқы қабат – қыртысты, ішкісі – ми қабаты. Олар көмірсулар, майлар, нәруыздар және су – тұз алмасуын реттейтін, жүрек-қан тамырларының жұмысына жағымды әсер ететін бірінші гормон.

Бүйрекүсті бездің қыртысты қабаты

9

Адреналин гормоны

жыныс мүшелерінің дамуы мен қалыптасуына да әсер етеді.

Бүйрекүсті бездерінің ішкі милы затында артериялық қысымды арттыратын, жүректің жиырылу ырғағын жиілететін гормон. Жүйке жүйесі арқылы бақыланады. Бұл организмнің болып жатқан өзгерістеріне бейімделіп, өзін бір қалыпты ұстауға мүмкіндік береді.Гормонның артуы есебінен қан арнасында қандағы клюкоза мөлшері көбейеді, себебі бауырда гликоген мөлшері азайып, қанның ұюы жылдамдайды, ұлпалардың оттері босаңсиды.

№ 2

1

Сұрақтар ( Сәйкестендіру)

төс сүйек артында орналасқан. Балалық шақта без үлкен болады да, жыныстық жетілуден кейін кішірейе бастайды. Тимуста тимозин гормоны түзіледі. Өсу процестеріне қатысады, организмнің қорғаныштық реакциясын, иммунитетті қамтамасыз етеді

2

қалқанша бездің артқы жағында орналасқан. Бұл бездің гормоны- паратирин қандағы фосфор және кальций тұздарының мөлшерін реттейді, ішекте кальцийдің сіңірілуін қамтамасыз етеді. Паратин гормоны жетіспегенде сүйектердің , тістің өсуі бұзылады, олар ақ түсті, әктас тәрізді дақтар пайда болады, қанда кальций мөлшері кемиді. Сүйектер сынғыш және нәзік болады, жүйке жүйесінің қозғыштығы артады, тырыспа байқалады

3

Жауаптар

қалқанша бездің қызметі шамадан тыс жоғарыласа және организмде гормондар артық мөлшерге болса, зат алмасу қарқындылығы артады, жүрек қағуы жиілейді, жүйке жүйесінің қозуы жоғарылайды. Адам көп тамақ ішсе де қатты арықтайды, ашуланғыш әрі қатты терлегіш, көз қарасы таңырқаулық танытып, көзі бадырайып тұрады.

4

Балл

Тироксин

Пішіні әртүрлі, оң жақтағысы үшбұрышты, сол жақтағысы жарты ай тәрізді болады. Бүйрекүсті бездерінің құрылысы күрделі, оның екі қабат бар: сыртқы қабат – қыртысты, ішкісі – ми қабаты. Олар көмірсулар, майлар, нәруыздар және су – тұз алмасуын реттейтін, жүрек-қан тамырларының жұмысына жағымды әсер ететін бірінші гормон

5

Қалқаншамаңы безі

Баға

1

6

Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз болғанда ойлау процесі баяулайды, дене бітімі мен үлкен ми сыңарлары қыртысының қызметі бұзылады, өсу және жыныстық жетілу тоқтайды.

1

Тимус безі

Аты

1

зат алмасуды реттейді органикалық заттардың тотығу процестеріне, даму, өсу процестерін реттеуге қатысады. Ұлпалардың жіктелуіне, жүйке және жүрек іс әрекетінің қозғыштығын күшейтуге қатысады.

Критинизм

7

8

Бүйрекүсті бездерінің ішкі милы затында артериялық қысымды арттыратын, жүректің жиырылу ырғағын жиілететін гормон. Жүйке жүйесі арқылы бақыланады. Бұл организмнің болып жатқан өзгерістеріне бейімделіп, өзін бір қалыпты ұстауға мүмкіндік береді.Гормонның артуы есебінен қан арнасында қандағы клюкоза мөлшері көбейеді, себебі бауырда гликоген мөлшері азайып, қанның ұюы жылдамдайды, ұлпалардың оттері босаңсиды.

1

Эндемиялық зоб

9

Ересек адамдарда қалқанша бездің қызметі бұзылып, гормондар жеткіліксіз бөлген кезде болатын ауру. Зат алмасу, әсіресе нәруыз алмасу баяулайды. Дене температурасы, жүрек іс- әрекеті төмендейді. Тері астында су жиналады. Тері ісінеді және құрғайды. Шаш түседі әрі сирейді

1

Адреналин гормоны

егер тағам құрамында йод жетіспесе, қалқанша бездің 1 кг-ға дейін ұлғайып өсуі, жүйкенің жоғары қозғыштығы байқалады, адам ентігуді сезінеді.

10

Базедов ауруы немесе бадырақ көз

1

1

Бүйрекүсті бездің қыртысты қабаты

жыныс мүшелерінің дамуы мен қалыптасуына да әсер етеді.

1

Бүйрекүсті бездер

1

Микседема

1

№ 2

Сұрақтар

1

Жауап

Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз болғанда ойлау процесі баяулайды, дене бітімі мен үлкен ми сыңарлары қыртысының қызметі бұзылады, өсу және жыныстық жетілу тоқтайды.

2

тар

Балл

3

Пішіні әртүрлі, оң жақтағысы үшбұрышты, сол жақтағысы жарты ай тәрізді болады. Бүйрекүсті бездерінің құрылысы күрделі, оның екі қабат бар: сыртқы қабат – қыртысты, ішкісі – ми қабаты. Олар көмірсулар, майлар, нәруыздар және су – тұз алмасуын реттейтін, жүрек-қан тамырларының жұмысына жағымды әсер ететін бірінші гормон

қалқанша бездің қызметі шамадан тыс жоғарыласа және организмде гормондар артық мөлшерге болса, зат алмасу қарқындылығы артады, жүрек қағуы жиілейді, жүйке жүйесінің қозуы жоғарылайды. Адам көп тамақ ішсе де қатты арықтайды, ашуланғыш әрі қатты терлегіш, көз қарасы таңырқаулық танытып, көзі бадырайып тұрады.

4

Баға

1

қалқанша бездің артқы жағында орналасқан. Бұл бездің гормоны- паратирин қандағы фосфор және кальций тұздарының мөлшерін реттейді, ішекте кальцийдің сіңірілуін қамтамасыз етеді. Паратин гормоны жетіспегенде сүйектердің , тістің өсуі бұзылады, олар ақ түсті, әктас тәрізді дақтар пайда болады, қанда кальций мөлшері кемиді. Сүйектер сынғыш және нәзік болады, жүйке жүйесінің қозғыштығы артады, тырыспа байқалады

Аты-жөні

5

1

төс сүйек артында орналасқан. Балалық шақта без үлкен болады да, жыныстық жетілуден кейін кішірейе бастайды. Тимуста тимозин гормоны түзіледі. Өсу процестеріне қатысады, организмнің қорғаныштық реакциясын, иммунитетті қамтамасыз етеді

1

6

1

жыныс мүшелерінің дамуы мен қалыптасуына да әсер етеді.

7

1

8

егер тағам құрамында йод жетіспесе, қалқанша бездің 1 кг-ға дейін ұлғайып өсуі, жүйкенің жоғары қозғыштығы байқалады, адам ентігуді сезінеді.

9

Ересек адамдарда қалқанша бездің қызметі бұзылып, гормондар жеткіліксіз бөлген кезде болатын ауру. Зат алмасу, әсіресе нәруыз алмасу баяулайды. Дене температурасы, жүрек іс- әрекеті төмендейді. Тері астында су жиналады. Тері ісінеді және құрғайды. Шаш түседі әрі сирейді.

1

Бүйрекүсті бездерінің ішкі милы затында артериялық қысымды арттыратын, жүректің жиырылу ырғағын жиілететін гормон. Жүйке жүйесі арқылы бақыланады. Бұл организмнің болып жатқан өзгерістеріне бейімделіп, өзін бір қалыпты ұстауға мүмкіндік береді.Гормонның артуы есебінен қан арнасында қандағы клюкоза мөлшері көбейеді, себебі бауырда гликоген мөлшері азайып, қанның ұюы жылдамдайды, ұлпалардың оттері босаңсиды.

10

1

зат алмасуды реттейді органикалық заттардың тотығу процестеріне, даму, өсу процестерін реттеуге қатысады. Ұлпалардың жіктелуіне, жүйке және жүрек іс әрекетінің қозғыштығын күшейтуге қатысады.

1

1 . Тироксин 2. Тимус безі , 3. Микседема 4. Эндемиялық зоб 5. Критинизм 6. Қалқаншамаңы безі 7. Бүйрекүсті бездің қыртысты қабаты .8. Адреналин гормоны 9. Базедов ауруы немесе бадырақ көз. 10. Бүйрекүсті бездер

1

1

№ 3

Сұрақтар

1

Жауаптар

Зат алмасуды реттейді органикалық заттардың тотығу процестеріне, даму, өсу процестерін реттеуге қатысады. Ұлпалардың жіктелуіне, жүйке және жүрек іс әрекетінің қозғыштығын күшейтуге қатысады.

Балл

Баға

2

1

Аты-ж

Бүйрекүсті бездерінің ішкі милы затында артериялық қысымды арттыратын, жүректің жиырылу ырғағын жиілететін гормон. Жүйке жүйесі арқылы бақыланады. Бұл организмнің болып жатқан өзгерістеріне бейімделіп, өзін бір қалыпты ұстауға мүмкіндік береді.Гормонның артуы есебінен қан арнасында қандағы клюкоза мөлшері көбейеді, себебі бауырда гликоген мөлшері азайып, қанның ұюы жылдамдайды, ұлпалардың оттері босаңсиды.

1

3

Ересек адамдарда қалқанша бездің қызметі бұзылып, гормондар жеткіліксіз бөлген кезде болатын ауру. Зат алмасу, әсіресе нәруыз алмасу баяулайды. Дене температурасы, жүрек іс- әрекеті төмендейді. Тері астында су жиналады. Тері ісінеді және құрғайды. Шаш түседі әрі сирейді.

1

4

егер тағам құрамында йод жетіспесе, қалқанша бездің 1 кг-ға дейін ұлғайып өсуі, жүйкенің жоғары қозғыштығы байқалады, адам ентігуді сезінеді.

5

жыныс мүшелерінің дамуы мен қалыптасуына да әсер етеді.

6

1

төс сүйек артында орналасқан. Балалық шақта без үлкен болады да, жыныстық жетілуден кейін кішірейе бастайды. Тимуста тимозин гормоны түзіледі. Өсу процестеріне қатысады, организмнің қорғаныштық реакциясын, иммунитетті қамтамасыз етеді

1

1

7

қалқанша бездің артқы жағында орналасқан. Бұл бездің гормоны- паратирин қандағы фосфор және кальций тұздарының мөлшерін реттейді, ішекте кальцийдің сіңірілуін қамтамасыз етеді. Паратин гормоны жетіспегенде сүйектердің , тістің өсуі бұзылады, олар ақ түсті, әктас тәрізді дақтар пайда болады, қанда кальций мөлшері кемиді. Сүйектер сынғыш және нәзік болады, жүйке жүйесінің қозғыштығы артады, тырыспа байқалады

1

8

қалқанша бездің қызметі шамадан тыс жоғарыласа және организмде гормондар артық мөлшерге болса, зат алмасу қарқындылығы артады, жүрек қағуы жиілейді, жүйке жүйесінің қозуы жоғарылайды. Адам көп тамақ ішсе де қатты арықтайды, ашуланғыш әрі қатты терлегіш, көз қарасы таңырқаулық танытып, көзі бадырайып тұрады.

1

9

Пішіні әртүрлі, оң жақтағысы үшбұрышты, сол жақтағысы жарты ай тәрізді болады. Бүйрекүсті бездерінің құрылысы күрделі, оның екі қабат бар: сыртқы қабат – қыртысты, ішкісі – ми қабаты. Олар көмірсулар, майлар, нәруыздар және су – тұз алмасуын реттейтін, жүрек-қан тамырларының жұмысына жағымды әсер ететін бірінші гормон

1

10

Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз болғанда ойлау процесі баяулайды, дене бітімі мен үлкен ми сыңарлары қыртысының қызметі бұзылады, өсу және жыныстық жетілу тоқтайды.

1

Қайталау оқу анасы

№ 1

Сұрақтар

1

Жауап

2

Бүйректердің үстінде жұп мүше

тар

3

Мойында көмекейдің алдыңғы жағында орналасқан, өзара байланысқан екі бөліктен тұратын пішіні таға тәрізді ірі без

Балл

1

Баға

Қалқанша бездің салмағы

4

Аты-жөні

1

Қалқанша без бөлетін гормон

5

1

6

Ересек адамда қалқанша бездің гормондары жеткіліксіз бөлінсе қандай ауру дамиды?

1

7

Егер тағам құрамына йод жетіспесе, адамда қандай ауру пайда болады?

8

Адам тәулігіне қанша мг йод қабылдау керек?

1

9

1

Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз қандай ауру пайда болады?

1

Қалқанша бездің қызметі шамадан тыс жоғарыласа және гормондар артық мөлшерде, зат алмасу қарқындылығы артады, жүрек қағуы жиілейді, жүйке жүйесінің қозуы жоғарылайды

10

Қалқаншамаңы бездерінің масасы ?

1. Эндемиялық зоб 2 Бүйрекүсті бездері. 3. Қалқанша без 4. 0,15-0,20 мг 5. Мексидема 6. 0,1-0,13 г 7. Базедов ауру немесе бадырақ. 8. 15-30 г. 9. Тироксин . 10. Кретинизм

1

1

1

Қайталау оқу анасы

№ 2

Сұрақтар ( Сәйкестендіру)

1

2

Қалқаншамаңы бездерінің масасы ?

Жауаптар

Қалқанша без бөлетін гормон

3

Балл

Бүйрекүсті бездері

4

Қалқанша бездің салмағы

Қалқанша без

1

Баға

Бүйректердің үстінде жұп мүше

5

Аты

1

Мексидема

6

Егер тағам құрамына йод жетіспесе, адамда қандай ауру пайда болады?

Адам тәулігіне қанша мг йод қабылдау керек?

Эндемиялық зоб

1

7

8

Қалқанша бездің қызметі шамадан тыс жоғарыласа және гормондар артық мөлшерде, зат алмасу қарқындылығы артады, жүрек қағуы жиілейді, жүйке жүйесінің қозуы жоғарылайды

Базедов ауру немесе бадырақ

1

1

Ересек адамда қалқанша бездің гормондары жеткіліксіз бөлінсе қандай ауру дамиды?

0,1-0,13 г

9

10

Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз қандай ауру пайда болады?

1

0,15-0,20 мг

15-30 г.

1

Мойында көмекейдің алдыңғы жағында орналасқан, өзара байланысқан екі бөліктен тұратын пішіні таға тәрізді ірі без

Тироксин

1

1

Кретинизм

1

• Қайталау оқу анасы

№ 1

Сұрақтар

1

Жауаптар

Бүйректердің үстінде жұп мүше

2

Балл

Егер тағам құрамына йод жетіспесе, адамда қандай ауру пайда болады?

1

Баға

3

Аты-

1

4

Адам тәулігіне қанша мг йод қабылдау керек?

Қалқанша бездің қызметі шамадан тыс жоғарыласа және гормондар артық мөлшерде, зат алмасу қарқындылығы артады, жүрек қағуы жиілейді, жүйке жүйесінің қозуы жоғарылайды

1

5

1

Қалқаншамаңы бездерінің масасы ?

6

7

Қалқанша без бөлетін гормон

Қалқанша бездің салмағы

8

1

1

Ересек адамда қалқанша бездің гормондары жеткіліксіз бөлінсе қандай ауру дамиды?

9

1

1

Мойында көмекейдің алдыңғы жағында орналасқан, өзара байланысқан екі бөліктен тұратын пішіні таға тәрізді ірі без

10

1

Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз қандай ауру пайда болады?

Үйге тапсырма

§ 10 Қалақнша без. Қалқаншамаңы бездері, тимус (айырша без) және бүйрекүсті бездері. Құрылысы мен қызметі

• Тақырыптан 50 сұрақ пен жауап жазып келу,
• Аурулардың алдын алу шараларын халықтық емшілік тәсілдерін қарастырып келу
• Термин сөздіктерді жатқа білу мен

дәптерлеріне түсіріп келу

Бағалау:

Керібайланыс

Оқушының аты –жөні Сагидулина Балтұрғын

1.Мен бүгін білдім..

2.Мені қызықтырды

3.Қиын бoлды

4.Тaпсырмaлaр oрындaдым

5.Менің түсінгенім

6.Енді менің қoлымнaн келеді...

7.Мен көп нәрсені түсіндім...

Зейін салып тыңдағандарыңызға рахмет!!!

НАЗАР АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗҒА

КӨП РАХМЕТ!