Ахсаан дьайымалын конспега, орто бөлөх «Остуоруйа дойдутун алаастарыгар айан»

Ахсаан дьайымалын конспега, орто бөлөх

«Остуоруйа дойдутун алаастарыгар айан»

Прокопьева Мария Ивановна,

воспитатель МБДОУ «Детский сад «Биһик»

Республика Саха (Якутия), Сунтарский улус, с. Жархан

Сыала:

- О5о саҥарар тылын сайыннарыы

-Геометрическай быһыылары ойууттан көрөн билии

-Биэс ахсааҥҥа диэри сыыппараны көрөн, оҕо бэйэтэ ойууннан ахсааны таһаарарын ситиһии

-Икки бөлөх предмети тэҥнээн көрүү, элбэх, а5ыйах, тэҥ диэн өйдөбүлү хаҥатыы.

-Уҥа, хаҥас, иннэ, кэннэ диэни чиҥэтии

Туттар тэрил:

-Мээчик, кинигэ, геометрическай быһыылаах ойуулар, 1-5 дылы сыыппаралар, кыһыл, араҕас сибэккилэр, ТСО, магнитнай доска, макет «Олбуор», кыыллар.

Киирии чааһа:

-Үтүө күнүнэн, чэ оҕолор билсиэ5иҥ эрэ. Мин аатым Мария Ивановна.

-Көрүҥ эрэ о5олор бу экраны, бу алаас. Алаас диэн оҕолор сирэ-уота аһа5ас , көнө ньуурдаах хонуу сир. Тула өттө харыйалардаах, хатыҥнардаах, ортотугар күөллээх. Сүөһү мэччийэр мэччирэҥнээх, оттуур ходуһалаах.(сайыҥҥы тыас)

- Мин эһиэхэ Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин буолан кэлэн турабын. Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин остуоруйаны билэҕит дии. Онно туох тыаһыыр этэй?(хобо чуораан). Остуоруйаҕа кыыс оҕо хантан баар буолбутай? (сибэкки). Ханнык сибэкки этэй? Кини кыһыл кинигэҕэ киирбит сибэкки(Сардаана). Сибэккибит хайдах өҥнөөҕүй?(оранжевай)

-Мин эһигиттэн көрдөһүүлээх кэллим. Сардаана сибэкки эминньэхтэрин тыал алаастарынан көтүтэн кэбиспит, ол сибэккибит миэхэ кыыс оҕо буолуохтаах этэ. Ону көрдүүргэ көмөлөһүөххүт дуо?(эппиэт)

Сүрүн чааһа:

Бастакы алаас – «Төттөрүтүн этии» (мээчик) (сайыҥҥы тыас)

- бастакы алааспытыгар барыахха эрэ, бу алааспыт аата «Төттөрүтүн этии» диэн. Көрүҥ эрэ оҕолор хартыынаны, туох ойууламмытый? (эппиэт, Балыктар көтө сылдьаллар, чыычаахтар ууга уста сылдьаллар, түүн күн тыгар, сайын хаардыыр.) (слайда). Дьэ эрэ о5олор мээчигинэн бырахсан оонньуу түһүөҕүҥ эрэ. Мин тыл этэбин ону эһиги утарытын этэҕит (холобур; кыра-улахан, уһун-кылгас, сымнаҕас-кытаанах, чэпчэки-ыарахан, итии-тымныы, ыраас-кирдээх).

-маладьыастар оҕолор, сибэккибит эминньэҕин бу алаастан буллубут. (сиэптэн ылабын)

-оҕолор бу сибэккибит хаһыс эминньэхпитий? (маладьыастар)

-(музыка тыаһыыр, сайын) билигин алаастарбытынан салгыы айанныаххайыҥ.

Иккис алаас – «Геометрическай быһыылар»

-бу иккис алааспыт аата «Геометрическай быһыылар», көрүҥ эрэ оҕолор, муннуга суох уонна күҥҥэ майгынныыр быһыылаах бу ханнык быһыыный? (төгүрүк). Онтон бу үс муннуктаах уонна үс өрүттээх бу ханнык быһыыный?(үс муннук) , онтон бу түөрт муннуктаах уонна түөрт өрүттээх ханнык быһыыный? (квадрат), эмиэ түөрт муннуктаах уонна түөрт өрүттээх ол эрэн өрүттэрэ уһуннар ханнык быһыыный? (уһун көнө муннук)

Сорудах.

-оҕолоор тыалбыт бу алааска эмиэ дэлби ыһан кэбиспит эбит дии. Кинигэҕэ көмөлөһөбүт дуо?(эппиэт) Бу ыһылла сытар хартыыналары бэйэлэрин страницаларыгар уган биэриҥ эрэ.

Оҕолор ойуулары страницаларыгар уган биэрэллэр.

-маладьыастар оҕолор, эминньэхпитин бу алаастан буллубут.

-оҕолор, бу хаһыс эминньэхпит буолла. (оҕолор эппиэттэрэ)

Билигин алааспытыгар салгыы айанныаҕыҥ (музыка тыаһыыр)

Үһүс алаас «Сибэккилэр»

-үһүс алааспытыгар тиийэн кэллибит. Алааспыт аата «Сибэккилэр», көрүҥ эрэ оҕолоор, бу алааска сибэккилэр умнастара эрэ хаалан хаалбыттар. сибэккилэрин эмиэ тыал көтүтэн кэбиспит. Кинилэргэ көмөлөһөбүт дуо?

Сорудах.

- үөһээ умнастарга кыһыл сибэккини уур эрэ Маша, хас сибэккини уурдуҥ (5). Итини сыыппараннан бэлиэтээ эрэ.

-онтон билигин кыһыл сибэкки аллараатыгар ара5ас сибэккини уур эрэ Вова. Хас сибэккини уурдуҥ Вова.(4) Итини сыыппараннан бэлиэтээ эрэ.

-хайдах дьүһүннээх сибэккибит элбэҕий,(кыһыл) хаһынан кыһыл сибэкки элбэҕий, ара5ас сибэккиттэн(1)

-тугу гыныахха сөбүй, тэҥ буоларын курдук (ара5ас сибэккини эбэбит эбэтэр көҕүрэтэбит)

-хас ара5ас сибэккини эбэбитий (биир ара5ас сибэккини эбэбит эбэтэр көҕүрэтэбит)

-Өссө туох диэн этиэххэ сөбүй, хастыы буолла( кыһыл уонна ара5ас сибэкки түөртүү буолла)

Бу хаһыс сибэккибит эминньэҕэ буолла (3)

Харах гимнастиката.

Чэ эрэ оҕолор хонууга олорон сынньаныахха уонна харахпытын сынньата таарыйа харах гимнастикатын оҥоруохха, төбөбүтүн хамсаппакка хаҥас көрөбүт онтон уҥа көрөбүт. Харахпытын үөһэ көрөбүт. Аллараа көрөбүт. Ыйар тарбахпытын көрөбүт кинилэр ырааталлар, чугаһыыллар(тарбахтарын чугаһаталлар, ыраатыннараллар)

-дьэ эрэ оҕолор салгыы алааспытыгар айанныахха. Манна ханна эрэ балаҕан баар буолуохтаах этэ. Бинокльнан көрдүбүт эрэ.(илиилэрин сутуруктуу тутан көрөллөр).

Төрдүс алааспыт «Дьикти алаас»

-оол балаҕан көстөр, дьэ биһиги бала5аммытыгар кэллибит. Балаҕан диэн туруору эркиннээх саха дьиэтэ. Буор муосталаах. Урут өстүөкүлэ таас суох буолан, кыһын муус, сайын ынах хабаҕын тиирэн түннүк оҥостоллоро. Ааны ынах тириитинэн бүрүйэллэрэ. Көрүҥ эрэ оҕолор биһиги сибэккибит эминньэҕин тыал балаҕан иһигэр көтүтэн киллэрбит уонна таастарынан бүөлээн кэбиспит. Оҕолор тааска туох суруллубутуй?(сыыппаралар)

-бу сыыппаралары сөпкө суоттаатаххытына бу мэһэйгит босхолонуохтаах. 2 ханнык сыыппараны ыллахпытына 4 буолуой?

-онтон билигин геометрическай быһыылары көрөбүт(оҕолор этэллэр). Өйдөөн көрүҥ эрэ уонна манна көрбүппүтүн оннук бэрээдэгинэн остуолга сытар быһыылары ууруҥ.

-бэрэбиэркэлэниҥ эрэ, сөпкө уурдугут дуо?(слайда)

-маладьыастар, хаһыс эминньэхпит буолла(4)

Билигин эмиэ алааспытыгар айанныаҕыҥ. (музыка)

Бэһис алаас «Олбуор»

-бу алааспыт аата «Олбуор» диэн. Көрүҥ эрэ оҕолор кыылларбыт бары биир сиргэ мустан хаалбыттар дии. Биһиги сорукпут бу кыылларбытын, оонньуур миэстэлэригэр ууруохтаахпыт. Бу бала5ан уҥа өттө, бу балаҕан хаҥас өттө. Бу балаҕан иннэ, бу балаҕан кэннэ.

-Вова ынаҕы балаҕан уҥа өттүгэр хаачыалга олорт, тарбыйаҕы хаҥас өттүнээҕи хаачыалга олорт

- Маша кулунчугу балаҕан иннинээҕи скамейкаҕа олорт, ыты балаҕан кэннинээҕи скамейкаҕа олорт

- маладьыастар оҕолор, биһиги сибэккибит эминньэҕин буллубут, хаһыс сибэккибит эминньэҕэ буолла(5)

Түмүк

- оҕолор хас алааска сырыттыбыт, ханнык алааһы ордук сөбүлээтигит? Хас сыыппара5а дылы биллибит, ханнык геометрическай быһыылар бааллар эбитий?

- чэ о5олор мин эһиэхэ махтанабын, сибэккиим эминньэхтэрин көрдөспүккүтүгэр. Бу сибэккиибин дьиэбэр илдьэ баран сыттыгым анныгар уктан утуйуом. Сарсыарда турбутум кыыһым баар буолуо.

Үөрэхтээһин чопчу дьайымалын технологическай картата.

Бөлөх: Орто бөлөх.

1. Тиэмэтэ: «Остуоруйа дойдутун алаастарыгар айан»

2. Көрүҥэ: Ахсаан

3. Сыала: О5о саҥарар тылын сайыннарыы, геометрическай быһыылары ойууттан көрөн билии, биэс ахсааҥҥа диэри сыыппараны көрөн, оҕо бэйэтэ ойууннан ахсааны таһаарарын ситиһии, икки бөлөх предмети тэҥнээн көрүү, элбэх, аҕыйах, тэҥ диэн өйдөбүлү хаҥатыы, уҥа, хаҥас, иннэ, кэннэ диэни чиҥэтии.

4. Туттуллар тэриллэр: икт, мээчик, геометрическай быһыылар, умнастар, сибэккилэр, магниттар, макет «Олбуор», дьиэ кыыллара.

5. Уобаластар: Билии-көрүү, бодоруһуу, тылы сайыннарыы.