Экология сабағының ұйымдастырылған оқу іс әрекетінің конспектісі

№

Лексикалык тақырып

Апта

Тақыры

бы

Мақсаты

Меңгері

летін сөздер

Өткізілетін ойындар

Қыркүйек айының тақырыбы «Балабақша»

1

Ойыншықтар көп бақшада

2 ап

та

«Ойыншықтар түрлері»

Ойыншықтардың әртүрлі материалдардан жасалатынын туралы түсініктерін кеңейту, сапасымен таныстыру

Темір, ағаш, пластмас, жұмсақ

«Артығын тап»,

«Сыр саңдық»

2

Балабақша қызметкерлері

4 апта

«Саяжайдағы өсімдіктер»

Өсімдіктердің түрлері (дәрілік, өсімдіктердің жеуге жарайтын және улы) болатыны туралы білімдерін кеңейту. Табиғатты аялауға, қорғауға тәрбиелеу.

Дәрілік өсімдіктер

жеуге жарайтын және улы

Адамдардың күтімінсіз бөлме және бау-бақша өсімдіктері ауырады, солады, қурайды, сарғаяды, өліп қалады.

«Не өзгерді?»

Қазан айының тақырыбы «Күз»

1

Жемістер мен көкөкністер

2 апта

«Күзгі саябаққа серуен»

Көкөністер мен жемістерді айыра отыра аттарын ажыратып, тану, оларды түсіне, пішініне, дәміне, қатты, жұмсақтығына қарай салыстыра білуге үйрету.

Жемісі, нәрі, шырыны. Піседі, құрылымы, сабағы, дәнегі. Гүлдейді, жеміс береді. Қурайды, солады, сарғаяды.

«Не артық?»

«Екі себет»

2

Ас атасы – нан

4 апта

«Нан қалай піседі».

Нанның тұқымдық бидайдан нан болып дастарқанға жеткенге дейінгі істелетін еңбек мазмұнымен техникалардың атауларымен таныстыру

Астық, қойма, науқан, наубайхана, қырман, масағы

«Реттігімен қос»

Қараша айының тақырыбы «Жануарлар, құстар әлемі»

1

Құстар біздің досымыз

2 апта

«Құстар қайда ұшып барады?»

Дала құстары түрлері және олардың ерекшеліктеріне айыра білу, пайдасымен зияннын түсіндіру тіршілігі мен қоректенуі бойынша оларға қамқор етуге үйрету

Қоректенеді, тіршілік етеді, шөл, теңіз,ұшады, жүзеді, қауырсын, тұмсық, құйрық.

«Не қайда мекен етеді?»

«Егер де...»

2

Жабайы аңдар

4 апта

«Жабайы аңдардың тіршілі»

Аю, қоян, түлкі, тиін, кірпі, қарақұйрық, қоаяқ ұғымдарын қалыптастырып оларды айыра біле отыра тіршілігімен танысу.

Өрмелейді, жүгіреді, шабады, тістейді, апа, ін, қоректенедімекен етеді, жүн тұяқ, құлақ, құйрық

«Қайсысы қыстыққа қалай дайында

лады?»

«Не қайда тұрады?»

Наурыз айының тақырыбы Көктем

1

Көктемнің алғашқы мерекесі

2 апта

Ғ.Орманов «Ана»

Жыл мезгілінің көктем мезгіліне байланысты табиғаттағы өзгерістермен таныстыру және көтемнің алғаш мерекесін маңызымен мазмұнын түсіндіру.

Жылынады, ериді, жауады, өріс шығады, жер жыртылады дән, ұрық, егін егіледі.

«Жылы - суық»

«Қолымда не бар?»

2

Табиғаттың оянуы

(ағаштардың көктенуі, ағаштардың күтімі, көктемдегі еңбек)

4 апта

Ағаштардың бөлшектерімен таныстыру атаулары дұрыс атай білуге үйрету. Ағаштар мен көшетердің айырмашылықтары білуге үйрету.

Дінгегі, бүршік атады, жапырақ, гүлдейді жер жыртылады, көшет отырғызылады.

«Биологиялық фриздер»

«Жоғалған бөлегін тап»

Сәуір айының тақырыбы Еңбек түбі-береке

1

Ғарыш ғаламшары

2 апта

Х.Досмұхамедов «Жұлдызды күндіз көруге болама»

Аспан, ғарыш, планеталар,

«Сиқырлы қалта»

2

Қазақстан достар үйі

4 апта

Татулық, бірлесті, ынтымақтастық,

«Не өзгерді?»

Мамыр айының тақырыбы Өсімдіктер, ағаштар әлемі

1

Өсімдік әлемі, гүлдер әлемі

2 апта

А.Хамзин «Гүлді жұлма ботам»

Қызғалдақ, түймедақ, бақбақ, раушан және бөлме өсімдіктері фикус, казоты, қынагүлдер айырмашылығын біле отыра айырып атауын дұрыс атауға үйрету.

Сабағы, жапырағы, гүлі, тамыры, тұқымы, қылын жапырақтылар, бүтішар, шөггесін өсімдігі, ылғал.

«Гүлдер дүкені»

«Қандай өсімдік жоқ?»

2

Ауыл шаруашылық

4 апта

Қой, ешкі, сиыр, жылқы, түйе, есек, шошқа, ит, мысықтарды күту туралы түсінік бере отыра ауыл шаруашылығының маңызымен пайжасы туралы білім беру.

Суару, баптау, қазу, қорғайжды, қоректенеді, қамқорлық жасайды.

«Ауыл шаруашылық қызметкерлері не әкелді?»

1

Көктемнің алғашқы мерекесі

2 апта

Көктем келбеті

Жыл мезгілінің көктем мезгіліне байланысты табиғаттағы өзгерістермен таныстыру және көтемнің алғаш мерекесін маңызымен мазмұнын түсіндіру.

Жылынады, ериді, жауады, өріс шығады, жер жыртылады дән, ұрық, егін егіледі.

«Қайсысы дұрыс, қайсысы бұрыс?»

2

Табиғаттың оянуы

(ағаштардың көктенуі, ағаштардың күтімі, көктемдегі еңбек)

4 апта

Ағаштар бүршік жарды.

Ағаштардың бөлшектерімен таныстыру атаулары дұрыс атай білуге үйрету. Ағаштар мен көшеттердің айырмашылықтарын білуге үйрету.

Дінгегі, бүршік атады, жапырақ, көшет

«Ағашта не тұрады?»

«Көңілді, көңілсіз»

Сәуір айының тақырыбы

1

Ғарыш ғаламшары

2 апта

Жер және оның серігі

Жер және оның серіктерін таныстыру.Күн, ауа және су жайлы және олардың адам және өсімдіктер өмірінде алатын маңызы туралы білімдерін бекіту.

Судың, ауаның қаситеттерін біледі.Ауа және сумен қарапайым тәжірибелер жасау дағдыларын қалыптастыру.

Өз денсаулықтарын сақтауға , шынықтыруға үйрету.

Аспан, ғарыш, планеталар,

Тәжірибе

2

Қазақстан достар үйі

4 апта

Достық аллеясы

Өзге ұлттар арасындағы достық қарым-қатынасты тәрбиелей отыра табиғатқа деген сүйіспеншіліктерін ояту. Тұжырымдамалар жасап, себеп-салдар байланыстарын орнатуға

Татулық, бірлесіп, ынтымақтастық,

«Жапырағына қарап таны»

Мамыр айының тақырыбы

1

Өсімдік әлемі, гүлдер әлемі

2 апта

Біз білетін гүлдер

Қызғалдақ, түймедақ, бақбақ, раушан және бөлме өсімдіктері фикус, казоты, қынагүлдер айырмашылығын біле отыра ажыратып, атауын дұрыс атауға үйрету.

Сабағы, жапырағы, гүлі, тамыры, тұқымы, қылқан жапырақтылар, бүтішар, шөптесін өсімдігі, ылғал.

«Гүлдер дүкені»

«Қандай өсімдік жоқ?»

2

Ауыл шаруашылық

4 апта

Ауылдағы тіршілік

Қой, ешкі, сиыр, жылқы, түйе, есек, шошқа, ит, мысықтарды күту туралы түсінік бере отыра ауыл шаруашылығының маңызымен пайдасы туралы білім беру.

Суару, баптау, қазу, қорғайды, қоректенеді, қамқорлық жасайды.

«Не береді?»

Барлығы

36 сағат

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Тәрбиеші: балалар бізге Негештен хат келді: Сәлеметсіңдер ме балалар! Қазақстанда әдемі ойыншықтар шығаратынын естігенмін. Жұмсақ, қатты, темір ойыншықтар болады екен. Сеңдерде сондай ойыншықтар барма?

Менде жоқ. Ренжімесеңдер маған сол ойыншықтардың суретін жіберсеңдер мен риза боламын.

Тәрбиеші: Балалар негешбекке көмектесеміз бе?

Тәрбиеші қалай көмектесеміз?

Сеңдер білесіңдер ме қандай ойыншықтарды Негешке жіберетінің

Ендеше мен сеңдерге айтайын

Көп ойыншықтар қайда болады?

Дұрыс

Ал тағы қайда ойыншық көп?

Дұрыс. Ол дүкенді қалай деп айтады

Неге супер маркет деп айтады?

Негешбектін хатын тыңдайды.

Иә көмектесеміз

Ойыншықтарды берейік

Жоқ

Біздің топта ойыншықтар көп.

Дүкенде

Супер маркет дүкені

Өйткені онда көп,көп ойыншықтар бар.

Ұйымдастыру іс-әрекеті

Таспа қосылып машинанын дауысы шығады БИ-БИ-БИ

Тәрбиеші: балалар автобус келіп тұр, жүріңдер супер маркетке барамыз.

Балалар тәрбиешімен дүкенге экскурсияға барады.

Дидактикалық жаттығу:

Есінде сақта!

• Көпшілік жерде тәртіпті сақта.

• Руқсатсыз ештенені алма.

• Дауысыңды қатты шығарма.

• Тәрбиешіні тыңда.

• Барлық ақпаратты есінде сақта.

• Достарыңды сыйла, тату бол.

• Бөтен адамға жақындама

Деп автобуска отырып дүкенге барады.

Жолда тәрбиеші балаларға ойыншықтар туралы өлең оқиды:

Ойыншықтарым көп менің,

Бәрін жақсы көремін.

Кешке дейін жалықпай,

Бірге ойнап жүремін.

Не туралы деп сұрайды

Міне балалар дүкенге де келіп қалдық

(топтың бір бөлігінде ойыншық дүкенін ұйымдастырып безендіреді: 3-4 сөредегі орналасқан түрлі-түсті ойыншықтар турады) Супер маркетте дүкенші қарсы алады (тәрбиеші дүкеншінің киімін киіп өзі сабақ барысын жалғастырады)

Ендеше екі орталыққа бөлініп біріміз шығармашылық орталығына барып «Менің сүйікті ойыншығым» атты с уретін салындар. Ал қалған балалар танымдылық орталығына барсың.

Дүкенші: балалар сеңдер супер маркет тін ойыншық бөліміне келдіңдер. Бұл бөлімінде неше түрлі ойыншықтар бар міне бес сөре бөлме бойы орналасқан. Әр сөреде ойыншықтар топтасып тұр:

Бірінші сөреде жұмсақ ойыншықтар: қоян, қонжық, керік, тиын, піл (кәне ұстап көріңдерші не сезіп тұрсыңдар?)

Ойыншық қандай?

Екінші сөреде резенке ойыншықтар: доп, балық, жылын, тасбақа, сиыр (бұл ойыншықтарды ұстап көріңдерші, олар қандай?)

Үшінші сөреде темір ойыншықтар: жүк таситын машина, зырылдауық, барабан, металлофон, шайнек ( бұл ойыншықтарды ұстап көріңдерші, олар қандай?)

Төртініш сөреде ағаш ойыншықтар: машина, алты құрам матрешкасы, мұнара, текшелер, ұсақ құрылыс заттары

(бұл ойыншықтарды ұстап көріңдерші, олар қандай?)

Бесінші сөреде пластмасадан жасалған ойыншықтар: лего, текшелер, қуыршақ, ыдыстар, пирамида,( бұл ойыншықтарды ұстап көріңдерші, олар қандай?)

Дүкенші: балалар неше сөреге жақындып ойыншықтарды көрдік
балалар бес сөреге жақындадық

Дүкенші: әр среде нешеуден ойыншықтар тізіліп тұр?

Сөрелерде бес-бестен ойыншық тұр

Тәрбиеші: ал балалар жүргізуші машинаның дыбысын шығарып бізді шақырып тұр

(балалар автобусқа отырып балалабақшаға барады)

Тәрбиеші: Міне балабақшаға да келдік. Балалардың назарын тақтадағы ілініп тұрған үлкен сүреттке аударады. Суретте ойыншықтар неден, қайдан, жасалынып шығатын жолдары бейнеленген. Мысалы ағаш ойыншықтары: ағаш өндірісі машина, алты құрам матрешкасы, мұнара, текшелер, ұсақ құрылыс заттары ағаштан қалай жасалатынын түсіндіріп айтады. Ағаштан жасалған ойыншықты алдымен сүргілейді, жонады, кеседі, ойяды. Деп түсіндіреді.

Резенке ойыншықтары туралы доп, балық, жылын, тасбақа, сиыр слайд арқылы ұсынып көрсетеді.

Резенкені каучуктен силиконнан шығарады. Ал каучукті кастилья ағашында болады. Дайын резенке өнімінен резенке ойыншықтары пайда болады. Деп түсіндіреді.

Тәрбиеші ойыншықтардың дүкенге, дүкеннен балаларға қалай келетінін түсіндіріп айтады.

(ойыншықтарды шығаратын өндіріс мекемелері (ойыншық зауыттары) тек қана таза өнімдерден жасайды, барлық ойыншық түрлеріне сапалық сертификатын береді. Дүкендерге тек қана руқсат берілген ойыншықтар сатылады.

Тәрбиеші: балалар неге ойыншықтар экология таза өнімдерінен жасалу керек?

Неге ойыншықтарға сапалық сертификаттарын береді?

Тәрбиеші бұл жерде тоқталып толық түсінік береді:

Ойыншықтарды ұлы заттардан жасаса, адамдар, балалар айырып қалады, сондықтан ойыншықтар тек қана таза ағаштан, таза балқытылған темірден, таза шикі заттардын қосындысымен жасалады.

Барлық ойыншықтарды дүкенге әкелмес бұрын, зертханаға апарып терең тексерістен өткізеді, сосын рұқсат қағазы (сертификат деп айтады) беріледі. Сертификат қағазында ойыншықтарға толық мәлімет беріледі неден жасалынды, қандай ойыншық зауыты ойыншықты шығарғанын, сатуға болама болмайма деп жазылады.

Сергіту:

Күшік, мысық, балапан,

Қуыршағым балақан.

Кәне, бәрің тұрыңдар,

Ойын сауық құрыңдар.

Дидактикалық ойын: «Артығын тап»

Мақсаты: балалардың сөздік қорын молайта отыра, танымдылық процестерін дамыту.

Шарты: Үстел үстінде қатар бойы түрлі ойыншықтар тұрады.

(Бірінші қатарда жұмсақ ойыншықтар: қоян, қонжық, керік, тиын, резенке - (піл) тұрады)

Екінші қатарда резенке ойыншықтар: доп, балық, жылын, тасбақа, жұмсақ (сиыр) тұрады)

Үшінші қатарда темір ойыншықтар: жүк таситын машина, зырылдауық, барабан, металлофон, пластмас (шайнек) тұрады)

Төртініш қатарда ағаш ойыншықтар: машина, алты құрам матрешкасы, мұнара, ұсақ құрылыс заттары, резенке- (текшелер) тұрады

Бесінші қатарада пластмасадан жасалған ойыншықтар: лего, текшелер, ыдыстар, пирамида, жұмсақ (қуыршақ) тұрады.

Балаларға тарпсырма: қатардағы артық ойыншықты тауып, түсіндіру керек.

Дидактикалық ойын: «Сыр саңдық»

Мақсаты: қоршаған орта нысандарына танымдық қызығушылықтарын одан ары қарай арттыру.

Құралдар: әдемі қоропшадан жасалған саңдық, немесе дайын көлемі кішірек саңдық. Ойыншықтар суретттері мен түрлі ұсақ ойыншық жатады.

Шарты: балалар шеңбер бойы отырады. Үстел үстінде саңдық тұрады. Саңдық ішінен бала қолына түскен ойыншық немесе суретті алып, тәрбиешінін сұрақтарына жауап беру керек.

Мысалы: Мынау не?

Бұл ойыншықты дүкендегі қандай сөреге қоюға болады?

Неге сең бұл ойыншықты екінші сөреге қойдың?

Бұл ойыншық неден, қалай жасалынды?

Суретке қарап бұл ойыншық қалай болып шыққанын көрсетші?

Дәптермен жұмыс

Шығармашылық орталығындағы балаларды ортаға шақырып суреттерін талдайды, да Негешбекке дайындаған түрлі ойыншықтарға қосып жібереді.

Тәрбиеші: Балалар қалай ойлайсыңдар Негешбекке біздің дайындаған ойыншықтарымыз ұнайма?

Сабақ сонында балаларға тәрбиеші ойыншықтар туралы өлең оқып береді.

Ойыншығым күшігім,

Сүп сүйкімді, жұп жұмсақ.

Шіренгені болмаса,

Отырғандай ұл жұмсап.

***

Ала добым аямай,

Ұрсам жерге өршиді.

Шығып кетіп қолымнан,

Паналады көрші үйді.

***

Ойыншығым роботтың,

Тілін өзім білемін.

Жасанды темір адамның,

Басқарамын жүрегін.

Ережелерді қайталап айтып отырады.

Балалар орталықтарға бөлініп барады.

Жұмсақ жеңіл

Жұмсақтау, шиқылдайды.

Қатты, ауырлау, суық

Жеңіл

Жеңіл түрлі-түсті.

Балалар автобуска отырады, балабақшаға баоады.

Балалар ойланады, жауаптарын береді.

Сертификат сөзін қайталайды.

Сөздерін айтады, қимылдарын жасайды.

Балалар ойын шартын бұзбай тапсырманы орнап беру керек.

Сөреге жақындап ойыншықты орналастырып беру керек.

Суретке жақындап ойыншық қалай жасғанын көрсетіп түсіндіру керек.

Дәптердегі тапсырманы орындайды.

Иә ұнайды.

Балалар тыңдайды.

Рефлексивті-түзетуші

«Ыстық доп» ойын арқылы сабақ барысын бекітеді.

Балалар сұрақтарға толық жауап беру керек. Баланың қолына түскен доп көп тұрмай ары қарай кету керек.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Есікке қағып топқа (ересек бала) қолында себет ұстап Бауырсақ персонажы кіреді

Амандасады: Сәлеметсіңдер ме балалар!

Тәрбиеші: Сәлеметсің бе бауырсақ!

Бауырсақ: мен ата-әжеме бір неше түрлі өсімдіктер мен гүлдерді теріп апарайын дегем, енді олар шатасып кетті, мен олардың атауларын да білмеймін. Балалар маған көмектесіңдерші.

Тәрбиеші: Балалар Бауырсаққа көмектесейкші.

Бауырсақ қандай өсімдерді жинап алғанын көріп атауларын айтып берейік.

Тәрбиеші қолындағы қоңыпауға соғып балалар екі орталыққа бөлініп, бірі шығармашылық орталығына барып балабақша айналасындағы өсімдіктердін суреттерін салып дайындалады

Балалар бауырсақпен амандасады

Ұйымдастыру іс-әрекеті

Тәрбиеші: балаларды табиғат орталығына шақырып жұмысқа кіріседі.

Бауырсақтын жинаған өсімдіктерін себеттен алып пысықтайды.

Балаларға көрсетіп балалар суреттеге қарап аттарын айтады.

Мынау түймекдақ, ал мынау бақ-бақ, мынау итмұрын, ал мынау жолжелкен.

Тәрбиеші балалар осы өсімдіктерді бір ортақ сөзбен қалай айтамыз?

Дұрыс
Тәрбиеші: Неге оларды емдік өсімдіктері деп айтады?

Тәрбиеші біздің балалабақшаның айналасында осындай өсімдік барма?

Дұрыс айтасыңдар.

Біздің балабақшаның емдік шөптер өседі.

Дидактикалық жаттығу: «Салыстыр»

Мақсаты: түймекдақ, бақ-бақ, итмұрын, жолжелкен

өсімдіктерін өзара салыстырып айырмашылықтарын айтып беру керек.

Кім оларды өсіріп күтеді, білесіңдер ме?

Біздің гүлдерді өсіріп, күтіп жүретін апай. (аты жөнін айтуға болады)

(Аты жөні) бұл адам гүлдерді өсіріп күтеді. Барлық өсімдіктерді су мен суарады, кеуіп қалған жапырақтарын алып, жерін қопсытып жүреді. Гүл өсіруші апай емдік өсімдіктерді де жақсы күтіп ұстайды, әр бір өсімдіктердің атауларын жақсы біледі.

Тәрбиеші: балалар неге гүл өсіруші апай емдік өсімдіктерді күтеді? Оларға су құяды?

Осы өсімдіктер не үшін керек?

Мүмкін олар бізге қажет емес шығар?

Дұрыс айтасыңдар.

Мысалы Бауырсақтын ата-әжесі ауырып қалса осы түймедақ өсімдігін бықтырып ішсе, тез жазылып кетеді. Балабақшаның айналасында осы өсімдіктерді бекер салынбаған, сеңдер күнде далаға серуенге шыққанда таза ауамен демаласыңдыр, сонда осы ауаны тазартып тұрғандар нелер?

Әрине өсімдіктер.

Балалар емдік өсімдіктерін қалай ұстау керек?

Дұрыс айтасыңдар. Міне біздің апайда осы гүлдерді жақсы күтіп, қорғап жүреді.

Неге өсімдіктерді қорғау керек?

өсімдіктер мен гүлдерді қорғамасақ, ауа кір болады, айналамыз әдемі де болмайды.

Тәрбиеші: Бауырсақ сең білесіңбе осы өсімдіктерді қалай сақтау керек екенін?

Бауырсақ: Жоқ.

Тәрбиеші: Балалалар мүмкін сеңдер білесіңдер?

Тәрбиеші: дұрыс емдік өсімдіктерін қағаз қоропшаларында сақтайды (көрсетеді)

Күн көзінен сақтау керек.

Тәрбиеші: Емдік өсімдіктерден біз не жасаймыз?

Тәрбиеші: Сеңдер ауырып қалғанда не ішесіңдер?

Осы өсімдіктерден емдік шайын дайындау үшін оған ыстық су құйып үстінен жылы орамалмен жауып бықтырып қояды, сүзгішпен сүзіп, дәрігердің нұсқауымен емдік шайы ішіледі.

Тәрбиеші: Үстелге жақындатып

Балалар мына жерде шыны стакан, қасық, шөп тұрғанына назарын аударады.

Бұл заттардан емдік шайын жасап көрейікші.

Тәрбиеші: балалар стакандағы су қандай?

Стакан ішіне шөпті салып, ал енді стакандағы су қандай болды?

Қандай иіс сезіп тұрсыңдар?

Дұрыс айтасыңдар стакандағы судын иісі шөптін иісіне ұқсайды.

Дидактикалық ойын: «Сиқырлы қапшық»

Мақсаты: есте сақтау қабілеттерін одан ары қарай жетілдіру.

Құралдар: емдік өсімдіктердін суреттері.

Шарты: суреттерді алып атын айтасыңдар, осы өсімдікпен қандай ауруларды емдеуге болатынын айтасыңдар.

Мысалы: Түймедақ. Түймедақтан жасалған тұнба тамақты шаюға болады.

Итмұрынды ағзада дәрумен аз болғанда ішеді.

Бақ-бақ тұнбасын ішіміз ауырғанда ішеміз.

Қолымызды немесе аяғымызды кесіп ауыртып алсақ, жолжелкен жапырағын жуып, ауырып тұрған жерімізге қойып, ауырғаны тез жазылып кетеді.

Сергіту:

Орнымызда бұрылып,

Бақ-бақ гүлге оралып

Бір тұрып, бір отырып.

Орнымызды барайық.

Дәптермен жұмыс

Шығармашылық орталығындағы балаларды ортаға шақырып:

Қандай өсімдіктерді көк дөңгелекке салдың?

Қызыл дөңгелекке қандай өсімдіктерді салдың? Неге осы өсімдіктерді салдың?

Суреттерін Бауырсаққа сыйлайды

Тәрбиеші: Бауырсақ мына суреттерге қарап отырсаң емдік өсімдіктердін аттарын есіңде сақтайсың.

Тәрбиеші: Бауырсақ ал сең бәрін түсіндің бе?

Бауырса, рахмет балалар барлығын түсіндім, ата-әжеме барайын.

Бауырсақ қоштасып кетеді.

Дидактикалық ойын: «Не өзгерді?»

Мақсаты: Есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Құралдар: баубақшадағы өсімдіктер сүреттері

Шарты: суреттердін арасынан қандай өсімдік орнын ауыстырғанын тауып айтып беру керек.

Мысалы: Балалар өсімдіктер қалай орналасып тұрғанын естеріне сақтап, теріс тұрады, тәрбиеші өсімдіктердің орнын ауыстырып «Не өзгерді?» деп сұрақ қояды. Балалар бұрылып өзгерісті тауып айтып беру керек (өсімдіктін атауын айтып жауабын дәлелдеу керек)

Тәрбиеші: балалар сеңдер ауырмау үшін, ағзаларыңда дәрумен көп болсын деп сеңдерге итмұрыннан жасалған тұнбасын жасадым.

Балалар орталықтарға бөлініп жұмысқа кіріседі: шығармашылық орталығынды балларға тапсырма: қағаздың тең ортасынан екі дөңгелек (көк, қызыл) салынады: біріншісі көк дөңгелектін ішіне балалабақшаның айналасындағы гүлдерді саласыңудар. Ал қызыл дөңгелектін ішіне емдік шөптерді саласыңдар деп тапсырманы түсіндіреді.

Емдік өсімдіктері

Өйткені олармен емделуге болады.

Ойланады, жауап береді.

Балалар өсімдіктердің суреттеріне қарап салыстырады. (жолжелкеннің жапырақтары жалпақ, түймедақтын жапырақтары кішірек, итмұрынныда гүлдері бар, тікенек инелері бар.т.с.с)

Ойланады.

Олар өспейді, кеуіп қалады.

Олар бізге керек

Өсімдіктер

Оларды қорғау керек.

Өсімдіктер қағаз қоропшаларында сақтау керек.

Ойланады

Дәрі

Су ашық, түсі жоқ

Судын түсі қоныр болды

Стакандағы суды балалар иіскеп

Шөптін иісі шығып тұр

Балалар сөздерді айтып тұрып қимыл жасайды.

Тапсырмаларды орындайды.

Балалар өсімдіктердін орналасып тұрған түрлеріне қарап естеріне сақтайды, не өзгергенін тауып айту керек.

Баллар орындықтарына отырып тәтті шөп тұнбасын ішеді.

Рефлексивті-түзетуші

Алдын ала жасалған тірек сұлба арқылы балалардың сабақ желісін бекіту.

Балалар тірек сұлбаға сүене отыра сабақта алған білімдерін түсіндіріп айтып беру керек.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Тәрбиеші: Балалар бүгін мен балабақшаға кележатқанда бір шиқылдаған дауысты естідім. Бұо шиқылдаған дауыс қай жерден шығып тұрғанын білгім келді.

Қарасам: шиқылдап тұрған тышқан екен. Тышқан маған мына конвертті берді.

Конвертті ашып хатты оқысам, тышқан өзіне қонаққа шақырып отыр. Барасыңдар ма?

Иә барамыз.

Ендеше екі орталыққа бөлініп біріміз шығармашылық орталығына тышқанға көкөністермен жемістердін сүретін тиісті бояулармен салып бояп сыйлайық.

Балалар тәрбиешіні тыңдайды. Тышқанның хатын мұқият тыңдайды, көмектесуге барамыз деп келіседі.

Балалар өз еркілерімен екі орталыққа бөлініп бірі шығармашылық орталығына барып, бірі танымдылық орталығына барады.

Ұйымдастыру іс-әрекеті

Балалар тәрбиешімен тышқанға қонаққа барады.

Тышқан (суреті) сеңдерді көп күтіп қалдым!

Тәрбиеші тышқан құлағыма шиқылдап: мен сеңдерге себетке дайындаған көкөкністер мен жемістер дайындап қойдым, ал қайсысы қандай себетте тұрғанын мына жұмбақтарды шешіп тауып аласыңдар.

Жұмбақ жасырады:

Көктемде оны салсақ,

Өсіп шығады .... (орамжапырақ)

Орамжапырақ

Тәрбиеші себеттін бетін ашады.

Дұрыс орамжапырақ, орамжапыраққа қарайықшы

Орамжапырақтын түсіне қараңдаршы.

Түсі қандай?

Орамжапырақтын көлемі қандай?

Үлкенбе әлде кішірек пе?

Тәрбиеші тышқанның келесі жұмбағын оқиды:

Аумайды бiр қылыштан,

Пүлiш түсi жап-жасыл.

Соғылғандай мырыштан,

Өтпейтұғын жап-жасыл. /Қияр/

Тәрбиеші: дұрыс айтасыңдар

Қиярдың түсі қандай?

Тұздалған қиярдың дәмі қандай?

Қиярдың көлемі қандай?

Жаңа піскен қиярдың түсі жасыл

Тұздалған қиярдың дәмі ащы?

Қиярдың көлемі сопақшаға ұқсайды

Жер астында темір қазық.

/Сәбіз/.

Дұрыс сәбіз

Сәбіздін түсі қандай?

Дәмі қандай?

Көлемі қандай?

Көлемі үшбұрышқа ұқсайды

Үстіне тігіп көк шатыр ,

Астында қызғылт дәу жатыр .

/Қызылша/.

Дұрыс тауып алдыңдар

Қызылшанын түсі қандай?

Көлемі қандай?

Үлкен қызылша қайда? Кішірек қызылша қайда?

Қалың киімді ұнатады,

Шешіндірсең жылатады.

/Пияз/.

Пияздың көлемі қандай?

Түсі қандай?

Дәмі қандай?

Пияз туралы не білесіңдер?

Тәрбиеші: жарайсыңдар ал енді екінші себетте не бар білгілерің келеме?

Тәрбиеші ендеше тыңдаңдар

Әрі қызыл, әрі тәтті,

Татқан жанды таңырқатты.

/Алма/.

Алманын түсі қандай болады?

Алманың көлемі қандай болады?

Алманың дәмі қандай болады?

Келесі жұмбақты тыңдандар

Уылжыған албырт,

Дәмi ғажап… /Алмұрт/

Дәрумен көп бойымда,

Қышқылмын шайға салсаң.

Сезіп қойды ма мені інің,

Мен кіммін, қайсың табасың? /Лимон/

Қызыл сары түсті,

Допқа келеді түрі.

Қуыс емес ортасы,

Шырынмен іші толы.

/Апельсин/

Тәрбиеші: тышқан риза болып тұр жақсы балалар жемістер мен көкөністер туралы көп білесіңдер

Тәрбиеші тақтадағы ілініп тұрған суретке назарларын аударады:

Мына суретте өсіп тұрған көкөністермен жемістерге қарап не айтуға болады? (суретте көкөністермен жемістердің өсу жолдары көрсетілген)

Олар қалай өсіп тұр?

Биікте ме әлде төменде ме?

Тәрбиеші: балаларды үстелде тұрған көкөністерге (қиярмен қызанаққа; алма мен алмұртқа) назар аударады.

Қияр қандай? Балалар жауап бере алмасы, тәрбиеші түсіндіреді.

Сопақша, жасыл, жапырақтары өрмелеп өседі, гүлдері сары түсті, күндер суыта бастағанда жапырақтары сарғайып кеуіп қалады.

Қызанақ аласа болып өседі. Жапырақтары кішірек болады, қызанақ гүлдегенде гүлдері сары, ұсақ болады.

Тәрбиеші: барлық көкөністермен жемістер күн, мен ауаны, суды ұнатады, егер күн суық болса, су жеткіліксіз құйылса, жері қопсытылмаса олар өспейді, піспейді.

Дидактикалық жаттығу: «Кім көп айтады»

Сұрақтар:

Алма қандай?

Алмұртта не болады

Қиярдың жапырақтары қалай өседі

Ақтүйнек қалай өседі?

Көкөністер мен жемістер нені ұнатады?

Көкөністермен жемістер неге сарғаяды, солады, құрайды.

Өнімдерді қай мезгілде жинайды?

Өнімдер көп болу үшін не істеу керек?

«Екі себет» дидактикалық ойыны.

Мақсаты: көкөністермен жемістерді өзара салыстыра отыра, оларды топтастырып беру керек.

Шарты: Үстелдін үстінде көкөністермен жемістер араласып жатады, балалар көкөністерді бірінші себетке, ал жемістерді екінші себетке теріп жинау керек.

Тәрбиеші: балалар тышқан сеңдерге осы көкөністермен жемістерді кесіп дайындап қойдым, сеңдер оларды жеп көресіңдер, де қандай жеміс, көкөніс екенін тауып айтасыңдар, бірақта көздерінді жабамыз.

Келістік пе?

Дидактикалық ойын: «Дәмінен танып, атын айт»

Тәрбиеші кім не жеді?

Тәрбиеші сеңдер білесіңдер ме барлық көкөністермен жемістерде дәруменділер бар

Сеңдер осы көкөністермен жемістерді жеп отырсаңдар, ауырмайсыңдар, мықты, шымыр болып өсесіңдер.

Тәрбиеші: балалар сеңдер білесіңдер ме көкөністермен жемістер қайда өседі?

Тәрбиеші: дұрыс саябақта.

Сеңдерде саябақ барма?

Иә сеңдер онда жұмыс істейсіңдер ме?

Сергіту: «Саябақта»

Алмалар мен алмұртты,

Көп, көп үзіп жинадық.

Ақтүйнекті біз қазып,

Кептіріп қапқа салдық.

Қиярды да жинадық.

Сауытқа салып тұздадық

Сәбізді жуып, жуып

Себетке жинап салдық.

Осылайша біз күзде

Саябақты жинадық.

Сергіту сөздерін қайталап, қимылдарын жасайды.

Дидактикалық ойын: «Не артық?»

Мақсаты: ойлау, тыңдау қабілеттерін дамыта отыра танымдылық қызығушылықтарын жетілдіру.

Құралдар: көкөкністермен жемістердін муляждары мен суреттер

Дәптермен жұмыс

Шарты: балаларға муляждар мен суреттер таратылады.

Балаларға тапсырма: суреттер мен муляждардың арасынан артық затты тауып көрсет, неге ол артық екенін түсіндір.

Шығармашылық орталығындағы балаларды ортаға шақырып суреттерін пысықтап тышқанға сыйлайды.

Балалар тышқан мен амандасады.

Балалар жұмбақты шешеді.

Үлкен

Түсі жасыл

Тоқсары

Дәмі тәтті

Балалар қызылшаны тауып береді

Балалардың жауаптары

Сары, домалақ, жесең ащы.

Иә білгіміз келеді

Сары, қызыл, жасыл

Дөңгелек, сопақшаға да ұқсайды

Тәтті.

Алмұрт сары, жасыл

Көлемі сопақшаға ұқсайды

Дәмі тәтті

Сары, жасыл, дәмі қышқыл

Сопақшаға ұқсайды

Сопақшаға ұқсайды

Сарғыш, дөңгелекке ұқсайды

Алма ағашта өседі биікте

Қияр төменде өседі

Ақтүйнек жердің астында өседі.

Домалақ, қатты, тәтті

Сұйектер, тәтті шырын

Жайылып өседі

Ақтүйнек жердің астында өседі

Суды, ауаны, күнді

Күз мезгілінде жинайды

Көп өнім жинап алу үшін көкөністер мен жемістерді күту керек (суару, қопсыту, күту керек)

Иә келістік.

Мен алманы жедім, мен қиярды жедім, мен орамжапырақты жедім деп айтады

Саябақта.

Иә бар көмектесеміз

Балалар ойын шартын бұзбай тапсырманы дұрыс орындау керек.

Рефлексивті-түзетуші

Венн диаграмма әдісімен сабақты бекітеді

Венн диаграмма дөңгелектеріне (қызыл) дөңгелектін ішіне көкөністерді, ал (көк) дөңгелектән ішіне жемістерді орналастыр деп тапсырма беріледі. Жауаптарын дәлелдеу керек.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Наубайшы киімін киіп бауырсақ кіреді қолында жаңа піскен нан өнімдері: Амандасады.

Балалар қалай ойлайсындар мен сендерге не әкелдім? Қандай тәтті иіс, бұл иіс неге ұқсайды? Кәне иіскеп көріндерші, қандай дәмді иіс.

Сендер білесіндерме нан қайдан келеді?

Ендеше мен сеңдерді серуенге алып барайын қарсы болмайсыңдар ма?

Балалар амандасады

Нан тоқаш.

Нанын иісі

Жоқ

Жоқ қарсы болмаймыз

Барамыз

Ұйымдастыру іс-әрекеті

Тәрбиеші қонырауын сылдырлатып, балалар екі орталыққа бөлініп, бірі шығармашылық орталығына барып, бірі танымдылық орталығына барады.

Тәрбиеші: Балалар, Бауырсақ сендерді көктем алаңқайына шақырып тұр. (Теледидарға жақындайды)

Теледидарды қосып көктемгі егістік қалай болатынын көрсетіп түсіндіреді.

Көктемде қар еріп кеткенде, қырда жер кеуіп бастағанда жерді жыртуға бастайды.

Жерді немен жыртады?

Қырда трактор келе жатады, кім оны жүргізеде?

Тракторшы ауыр темір соқаны тартып әкеледі, бұл соқа жерді терен жыртып келеді.

Жерді жыртып болған сон жердің беті қандай болады?

Жерді жыртып болған сон бидай дәнін егеді.

Тәрбиеші: балалар бізді Бауырсақ табиғат бұрышына шақырып жатыр.

Мольбертте өсімдіктердін өсу мен даму шарттарынын схемалары ілініп тұр.

Дән шығып, жасыл сабақшалар жасылданып масақтар пайда болады

Өсімдіктердін өсулеріне не қажет?

Жаңбыр, бидай күн туралы мақал мәтел, кім біледі?

Сабағы жаман дақылдың

Дәні де жаман.

Арпа, бидай —

Ас екен,

Алтын, күміс —

Тас екен.

Не ексең, соны орарсың.

Жаттығу этюды: «Бидай масағы қалай өседі?»

Мысалы сендер әлі кішкентай дән сияқтысыңдар, олар жер астында жатыр.

Күнін көзі шығып, жерді жылыта бастайды, дән шыға бастады.Бидай масағы әлі нәзік кішкентай.

Күн шуағы жылытады,жылы жаңбыр жауып, бидай-масағы өсе бастады, биік, биік. жеңіл жел еседі, бидай масағын жан- жаққа қалықтатып, күн шуағы жылытып, көңілді күйді өқтереді. Күзде келіп қалды, жел күшейді масақтар жерге төмендеді, дәндері шашылып қалды. Деп тәрбиеші айтады.

Тәрбиеші: балалар Бауырсақ бізді ары қарай шақырып жатыр.

Тәжірибе «Дәндер қайда тұрады».

Мақсаты:бидай масағы неден құрылған?

Құралдар: Әр балаға бидай масағы, кішкентай табақшадағы бидай дәндері таратылады.

Балалар, дәнге қараңдаршы, ұстап көріңдер, олардың үйлері қайда деп ойлайсыңдар?

Бидай масағын алып жақсылап қараңдар ішінде дәндер бар ма?

Масақ неден құрылған?

Масақта сабағы болады, сабағынан қабыршық пайда болады (тәрбиеші осы ақпараты айта отыра сонымен қатарымен сурет бойынша түсіндіріп көрсетеді)

Дәндер қайда тұрады?

Тұжырым: масақ дәннен құрылған.

Балалар Бауырсақ бидай масақтарын қалай өскенің көруге шақырып жатыр.

(Бидай масағы қалай өсті дамыды туралы слайдтарын көреді).

- бидай піскен сон оны қандай көлік жинайды?

- комбайынды кім жүргізеді?

- комбайын не істейді?

- диірменде не өндіріледі?

Тәрбиеші: балалар бидай дәндерімен ары қарай не болатынын қараңдар.

Диірменнен дайындалған ұнды наубайханаға апарады, онда нан мен түрлі нан тағамдарын жасап пісіреді.

Тәжірибе: «Дәндерді ұсақтау»

-Балалар, дәндерді ұсақтатып басып, дән ұнға айналды.

-Қамырды қалай жасадыңдар?

-Қамырдан не жасадыңдар?

Тәрбиеші балалар Бауырсақ бізді шай ішуге шақырады

Казір біз тәтті тоқаштармен, бауырсақтармен күлшемен шай ішеміз.

Нан үстел басына осындай жолмен келеді, көрдіңдерме балалар қанша ма адамдардың еңбегі осы нанға салынған, сондықтан үлкендердің еңбегін қадірлеуге, нанды құрметтеу керек, нан туралы қандай мақал мәтел білесіңдер?

Дидактикалық ойын:" Реттілігін көрсет"

Мақсаты: Ойлау, тыңдау қабілеттерін және зейінділіктері одан ары қарай дамыту.

Құралдар: нанға, нан қалай дайындалып шығатынына байланысты суреттер

Шарты: балаларға нанды қайдан пайда болатыны туралы суреттер таратылады. Тапсырма: суреттке қарап рет-ретімен орналастырып, түсіндір.

Дәптермен жұмыс.

Шығармашылық орталығындағы балалар жұмыстарын көрсетіп Бауырсақа сыйлайды.

Бауырсақ рахмет айтып кетеді.

Тәрбиеші сабақ соңында М. Етекбаевтің. «Нан қайдан шығады?» ертегісі оқып беру.

Балалар өзеркімен екі орталықөа барып оқу іс-әрекетіне кіріседі.

Трактормен

Тракторшы

Жұмсақ, болбыр

Балалар табиғат бұрышына жақындайды.

Балалар схема бойынша өсімдіктердін өсу мен даму шарттары туралы айтып береді.

Балалардың жауаптары

Су мен ауа қажет

Балалар ойланып жауап береді.

Сәл отырып, балалар екі қолымен басын құшақтап алады

Бастарыңды көтеріңдер, алақандарыңды жазындар.

Балалар көтеріліп, екі қолдарың жоғары екі жаққа қояды.

Балалар қолдарыңда бидай масақтарын қарап сараптайды. қандай екенін айтып береді.

Балалар масақты сараптап қарайды бидай дәндерін табады. Үйлері кішкентарй, тар.

Ұзын, құрғақ, орындар бір біріне жабысып тұр.

Қауздан – ол бидайдін үйі.

Қауыз ол масаққа жабысып тұр. Дәндер қауыздын ішінде тұрады,

Масақ қауыздан құрылған.

Балалар компьютердегі презентация назар аударады. Бидай масағы қалай өсті дамыды туралы слайдын көреді.

Комбайын

Комбайыншы

Комбайын бидай масағын орайды жинайды

Диірменде бидай дәндерін ұсақтатады

Балалар тәрбиешімен кофемолкаға жақындап, бидай дәндері ұнға айналғанын көреді.

Балалар тұзды қамырды жасайды да нан өнімдерін мүсіндейді

Балалардын жауаптары /бізге ұн, тұз, су керек/

Нан, тоқаш, күлше,кекс,бауырсақтар

«Нан- дастарханға сән»,

«Ас ата нан», «Нан көп болса, қар-

ның тоқ болады», «Түйір нан- тамшы тер».

Балалар Бауырсақпен қоштасады.

Балалар суреттерді сараптай отыра нан қалай пісіп шыққанын суреттер арқылы көрсетеді.

Рефлексивті-түзетуші

Бүгінгі сабақ сеңдерге ұнадыма?

Кім бізге қонаққа келді?

Бауырсақ бізге не көрсетті?

Нан қайдан шығады?

Бидай өсу үшін не қажет?

Бидайдан не шығады?

Ұннан не жасап шығарады?

Сабақ ұнады.

Наубайшы Бауырсақ келді

Нан қайдан шығатынын көрсетті.

Балалар рет-ретімен айтып береді

Ауа мен су, адамның еңбегі

Бидайдан ұн шығады

Нан, күлше, тоқаш, бауырсақ.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Тәрбиеші: балалар бүгін мен сеңдерді саяхатқа апарамын, барасыңдар ма?

Қай жаққа баратынымызды тауып көріңдер.

Таспа қосылып құстар дауыстары шығады.

Дұрыс айтасыңдар біз құстар әлеміне барамыз.

Ендеше жолға дайындалыңдар.

Қайта таспа қосылып құстар дауысы шығады.

Барамыз

Балалар құстардың дауыстарын тыңдайды

Балалар жолға дайындалады.

Тәрбиеші әдеттегідей дауыс беріп балалар екі орталыққа бөлініп, бірі шығармашылық орталығына барады, бірі танымдылық орталығына барады.

Топтын іші орманға ұқсатып безендірілінеді.

*Тақтада үлкен плакатта құстардың суреттері ілініп тұрады.

Тәрбиеші: балалар сеңдер құстар туралы көп білесіңдер. Тірі табиғатта құстар түрлері өте көп. Оларды екі топқа қалай бөлетінін естеріне түсіріңдерші.

Дұрыс айтасыңдар

Құстар неге жылы жаққа ұшып кетеді?

Тәрбиеші:Құстар суықтан қорықпайды, олар аштықтан қорқады, қыста олардың азықтары азаяды.

Жылы жаққа ұшып кететін қандай құстарды білесіңдер?

Тәрбиеші: адамдар қыстап қалатын құстарға қалай жәрдемдеседі?

Тәрбиеші:Адамдар қыстап қалатын құстарға көп астаулар жасап орнатады. Астауларды жеммен, тарымен, етпен толықтырады.

Дидактикалық жаттығу: «Құстарды әр-түрлі белгілер арқылы салыстыру»

Тәрбиеші балаларға сұрақтарды кқяды:

Әлемде құстар өте көп. Олар барлықтары әр-түрлі. Олардың өзара қандай айырмашылықтары бар.

Тәрбиеші:Құстардың аяқтары әр-түрлі, біреулерінде ұзын, екіншісінде қысқа болады.

Мысалы аққұтанның аяқтары ұзын, ол судын үстінде жүзе алмайды, батбақтын жиегінде мекендейді. Ал аққу болса онын аяқтары қысқа, ол судын үстінде жүзіп жүреді. сары шымшықтын аяқтары қысқа, тұяқтары мықты, ағаштардың үстінде тұрады.

Дидактикалық жаттығу: «Құстарды дұрыс орналастыр»

Тапсырма: мына құстарды олардың мекендеп жүретін жерлеріне орналастырындар.

(судын жанында, орманда, басқа жерлерде).

Дидактикалық жаттығу: «Қайсы құстын тұмсығы мықты?»

Барлық құстардың тұмсықтары әр-түрлі, өйткені олардың жейтін тамақтары әр-түрлі болады.

Мысалы.қарлығыштын тұмсығы кішкентай, өйткені ол тек шіркейлермен көректенеді.

Аққұтанда ұзын, өйткені ол балықтармен көректенеді.

Қызыл қайшы ауыз тұмсығы мықты айыр сияқты-жаңғақтарды жақсы шағады.

Тағы құстарда қандай айырмашылықтар бар?

Тәрбиеші: құстардың қауырсындары әр-түрлі.

Құстардың қауырсындары түстерімен және ұзындығымен ажыратылады.

Тәрбиеші: Балалар суда жүзіп жүретін құстар өздерінін қауырсындарын қалай қорғап күтеді, білесіңдер ме?

Құстардың құйрық жағындағы жиналған майы болады оны шажырқай деп айтады.Осы маймен құстар қауырсынның үстінен жағып сылайды.

Тәжірибе: май мен судын қасиеті.

Балалар қағазды алып екі бетін беттестіріндер , бір жағын маймен жағып, екінші жағын солай қалтырамыз. (түсіндіреді)

Қағаздың үстіне су тамшысын тамызып көріңдер, не байқадыңдар?

Балалар қағаздың үстінен маймен жағылған жағы су сырғып кетті, ал май жағылмаған жағы суды сіңдіріп алды да қағаз суланды.

Сергіту:

Ал балалар тұрмайық,

Алақанды ұрайық.

Бір отырып, бр тұрып

Біз тынығып алайық.

Қарлығашқа ұқсайық

Қане қанат жасайық

Қарлығаш боп ұшайық,

Ұшып-ұшып алайық.

Дидактикалық ойын «Егер де ...»

Мақсаты: Балалардың сын тұрғыдан ойлауларын одан ары қарай жетілдіру, сөйлем мәдениетін қалыптастыру.

Тәрбиеші Балаларға сұрақ қойылады егер орманда құстар болмаса:

Онда басқа жан-жануарлармен не болмақ?

Тәрбиеші: балалар құстардың жұмыртқалары әр-түрлі болады. Үлкен кішкентай, түстері де әр-түрлі болады.

Тәрбиеші: балалар құстардың балаларын қалай айтады?

Дұрыс.

Егер ұясынан түсір қалған балапанды көрсеңдер не істейсіңдер?

Дұрыс балапанды қайта ұясына салып қою керек, үйге алуға болмайды. Обал болады.

Тәрбиеші: балалар жақсы, сеңдер барлық тапсырмаларды орыңдадыңдар.

Құстар туралы көп білесіңдер, айырмашылықтарың да айтып бердіңдер, дегенмен құстар деп атауы ортақ болып қалады.

Дидактикалық ойын:

«Мен айтамын, сен тауып ал»

Шарты: Тәрбиеші құстардын бет-әлпетін сипаттап айтып отырады, балалар тез тауып алу керек.

Тәрбиеші: Балалар құстар адамдарға тигізер пайдасы барма?

Балалар: етін, жұмыртқасын, қауырсынын пайдаланады, дауыстарын таңырқап тыңдайды.

Құстардың табиғатқа деген пайдасы барма?

Тәрбиеші:құстар зиянды құрт-құмыпсқаларды жояды, қаптесер жәндіктерді жояды, өсімдіктердін ұрықтарын жан-жаққа апарып тастайды.

Тәрбиеші: балалар құстардың адамдарға тигізетін зияны барма?

Тәрбиеші: құстарда жаулары барма?

Жабайы аңдармен жабайы құстар.

Дәптермен жұмыс.

Екінші орталықтағы балалар жасаған «Орман ережелерін сақта» атты жұмыстарын ұсынып орманға сыйлап береді.

Балалар екі орталыққа бөлініп «Орман ережелерін сақта!» атты суреттерін ойдын шығарып салады.

Жылы жаққа ұшып кететін, қыстап қалатын құстар.

Ойланады.

Үйректер, қаздар, қарлығаштар, тырналар

Ойланады, жауаптарын айтады.

Балалар ойланып жауап береді.

Балалар ойланып жауап береді.

Жоқ.

Шажырқай сөзін қайталайды есте сақтайды

Балалар қағазды алып екі бетін беттестіреді, бір жағын маймен жағып, екінші жағын солай қалтырып тәрбиешімен бірге орындайды.

Балалар сөздерді анық айтып қимылдарын тәрбиешімен жасайды.

Баларандар.

Балапандарды ұяға салып қою керек.

Балалар ойланып жауап береді

Бар, олар көкөністерді, жемістерді шоқып тастайды.

Рефлексивті-түзетуші

Венн диаграмма әдісімен сабақ желісін бекіту

Балалар Венн диаграмма әдісіне байланысты дала құстарының ерекшеліктерін анықтап және ортақ белгілерін тауып топтастырып беру керек.

Іс-әрекет кезеңдері

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Тәрбиеші:Балалар бүгін біздің топтын алдында мына хатты көрдім, ашып қарасам, хатты оқиды:

«Амансыңдар ма қымбатты балалар! сеңдерді ормандағы күздің сонғы тамаша күндерің тамашалауға шақырамын.

Бірақта сеңдер орманға өту үшін күздін суреттерін таңдап алып келулерінді сұраймын.

Хатты жазған орманшы.

Тәрбиеші: балалар орманға барамыз ба?

Ендеше орманға жиналайық.

Орманға немен барамыз?

Балалар жауап береді.

Тәрбиеші орманға жеңіл машинамен барайық, орманға жетпей жолдың шетінде түсіп қалып ары қарай жаяу барамыз. Келістік пе?

Балалар жарты шеңбер бойы тұрып орманшының хатын тыңдайды.

Барамыз.

Иә келістік

Ұйымдастыру

іс-әрекеті

Тәрбиеші: балалар қараңдар қандай әдемі күзгі орман!

Тәрбиеші: балалар табиғат тыныштығын сақтайық, екі орталыққа бөлініп оқу іс-әрекетіні кірісейік: біріміз шығармашылық орталығына барып күзгі орман суретін салайық, қалғанымыз мына ашық алаңқайына барайық.

Тәрбиеші: балалар орман іші қандай?

Орман іші қандай? дыбыстар естіліне ме?

Орман іші тыныш, дыбыстар естілінбейді?

Тәрбиеші мүмкін күзгі орманда ешкім жоқ шығар?

Тәрбиеші: балалар егер біз орман ішіне ары қарай барсақ, онда қандай жануарларды көреміз?

Тәрбиеші: Аю,тиін,қосаяқты орманда кездестіре аламыз ба?

Тәрбиеші:Неге?

Тәрбиеші: Мынау не деген үлкен дөмбек?

Онда не бар екен?

Аю ұйықтап жатыр шығар

Тәрбиеші: расындада аюдың үнгірі ғой

Ноутбук қосылып «Үнгердегі аюдың ұйытап жатқан уақыты» көрсетеді.

Тәрбиеші: Аю бұл үнгердің ішіне неге кірді?

Тәрбиеші: аю күз сонында ұзақ және терең ұйқыға батады.

Сосын көктемде қайта оянады.

Балалар аю жазда немен көректенді?

Балалар күзде, қыста аюда көрегі болама?

Тәрбиеші: дұрыс айтасыңдар, аю қысқы ауқытқа азық дайындамайды, өйткені ол күздің сонғы айынан бастап көктемге дейін терең ұйқыға батады.

Тәрбиеші: аю қайда ұйықтайды?

Тәрбиеші: үнгірді ол қай жерде жасады?

Тәрбиеші: келесі слайдын қосып аюдын жасаған үнгірін көрсетеді (құлаған ағаштын түбіндегі үнгір)

Аю жас ағаш бұталарын жинап жататын жері жылы әрі жайлы.

(топтын бір жерінде салынған іздерге назар аударамын)

Тәрбиеші: балалар мына қай аңдын іздері деп ойлайсыңдар?

Тәрбиеші ноутбуктағы келесі суретті көрсетеді, мынау қандай жануар?

Тәрбиеші дұрыс айтасыңдар түлкі туралы не білесіңдер?

Балалар ойланады жауаптары толық болмаса тәрбиеші толықтырады

Тәрбиеші: түлкі: әдемі, түсі қызғылт сары, арам, құйрығы үлкен жұмсақ, үлбіреуік деп түсіндіреді.

Түлкі не істейді?

Түлкі қандай жануарлардың іздерді иіскеп жүреді?

Түлкі қоянға, тышқанға шабады, тістейді.

Балалар түлкі қоянды тауып ала ма?

Неге?

Тәрбиеші:Өйткені қоянның тоны қазіргі күздін түсіне ұқсайды, ал қыста тіпті таба алмайды.

Тәрбиеші: ноутбуктағы келесі қоян туралы суреттерді көрсетеді.

Тәрбиеші: қоян күзде немен көректенеді?

Тәрбиеші: қоянның ағаштын шоғырмағымен, (қабағы) шөппен көректеніп тұрғанын көрсетеді.

Қоян қайда ұйықтайды?

Қоянға не көмектеседі?

Қоянның құйрығы қандай?

Сергіту: «Ақ қоян»

Тәрбиеші: орманда тағы бір жануар тұрады слайд арқылы көрсетеді бұл жануардың аты қарақұйрық.

Тәрбиеші қарақұйрық туралы мәлімет береді.

Сымбатты жіңішке аяқтары бар, әсем жұптұяқты жануар (денесінің ұзындығы 1 м, шоқтығының биіктігі 60-75 см). Аталығының басында ұзындығы 40 см жіңішке мүйізі болады, аналығы мүйізсіз. Шөл өміріне жақсы бейімделген және ұзақ уақыт бойы су ішпей жүре береді, бірақ түйемен салыстыруға болмайды. Көктемде және жаздың бірінші жартысында аздаған топ болып жүреді, күзге жақын, қыста үлкен үйір бірнеше жүздеген бас болып жиналады. Қарақұйрықтың жаулары — қасқыр, түлкі, төлдерін кейде қыран, бүркіттер алады, дегенмен ең үлкен қауіп — мылтықты адам деп түсіндіреді.

Тәрбиеші: балалар, қарандар бұл тиын ғой, тиын бұтақтан бұтаққа секіріп, аландап жұр, бір дене болып қалды ма?

Тиын туралы келесі слайдында көрсетеді.

Тиын қандай?

Тиын қайда тұрады?

Тиын қысқа қалай дайындалады?

Балалар тиын бір деме айтайын деп тұр:

«Жануарлар құйрықтарын ауыстырып алды, оларға көмектесу керек, балалар сеңдерден көмек керек» Дидактикалық ойын: «Қайсысының құйрығы?»

Тәрбиеші ал мынау қайсысының құйрығы деп ұзын құйрыққа назар аударады.

Тәрбиеші мен білемін бұл қай жануардың құйрығы деп келесі суретті көрсетеді. Бұл қосаяқ.

Қосаяқтар– кеміргіштер отрядының бір тұқымдасы.

Қосаяқтар көбіне 2 – 3 жыл өмір сүреді. Тері жамылғысы тығыз әрі жұмсақ, түсі – сарғыш, құм түстес. Артқы аяқтары ұзын, 3 не 5 саусақты, алдыңғы аяқтары 5 саусақты. Жүргенде тек артқы аяқтарымен секіреді. Алдыңғы аяқтарымен қорегін ұстап, ін қазады. Құйрығы дене тұрқынан ұзын, қысқа түкті болады. Құлақ қалқандары көпшілігінде үлкен, кей түрінде қатпарланып, қысқарған. Көздері өте үлкен. Күздің аяғынан көктемге дейін қысқы ұйқыға кетеді.

Дидактикалық ойын: «Қайсысы қалай және немен қорғанады?»

Мақсаты: Балалардың ойлау қабілеттерін, сөйлеу мәдениетін одан ары қарай жетілдіру. Сөзден сөйлем байланыстырып құруға үйрету.

Керек құрал жабдықтар: түлкі ұлпа құйрығымен ізін жасырған, ақ қоян, мүйізді қарақұйрық.

Шарты:Балаларға үлестірмелі суреттер таратылады. Балалар ортаға шығып қолындағы суретте берілген жануардың қалай және несімен қорғанатынын айтады.

Тапсырма: Аңдар орманда жауларынан немен қорғанады?

Мысалы: Қоян шапшандылығымен, ақ тонымен

Қарақұйрық мүйізімен.

Тәрбиеші: күз айынан бастап адамдар жабайы аңдарға көмектеседі, ал қалай көметесетінің сеңдер мына суреттерден көреаласыңдар. (бейне киносын ұсынады)

Дидактикалық ойын:

«Қайсысы қыстыққа қалай дайындалады?»

Мақсаты:Балалардың ойлау тыңдау қабілеттерін одан ары қарай жетілдіру. Танымдылық қызығушылықтарын дамыту.

Керек құрал жабдықтар: Қысқы ормандағы аңдардың тіршілігі. Сюжетті сурет

Шарты: Балалар суретке қарап тәрбиешінің сұрақтарына жауап береді.

Тапсырма:Сұрақтарға жауап бер.

1. Қандай аңдар күз айында азық дайындайды?

2.Қандай аңдар ұйқыға батады.?

3. Қандай аңдарға адам астауға көрек, жем дайындап береді?

4. Қандай аңдар қар астынан өздеріне көрек тауып жейді?

5. Қандай аңдар жүн терісінің түсін өзгертеді?

Дәптермен жұмыс.

Дидактикалық ойын: «Не қайда тұрады?»

Мақсаты: жабайы аңдардың тіршілік әрекеттері туралы ұғымдарын кеңейту.

Құралдар: жабайы аңдардың және олардың мекендеп жүретін суреттер

Шарты: балаларға суреттер таратылады, әр жануардың мекенін тауып түсіндіру керек.

Балалар ойын тапсырмасын дұрыс орындау керек.

Шығармашылық орталығындағы балалар салған суреттерін көрсетеді, не туралы салғандарын әңгімелеп береді.

Тәрбиеші: балалар міне күзгі ормандағы серуеніміз аяқталды, енді сеңдер жабайы аңдардың кұз айында (қыстын алдында) қалай тіршілік етенін көрдіңдер немен көректенетін де білдіңдер, енді балабақшаға барайық.

Балалар орталықтарға бөлініп жұмысқа кіріседі.

Орман іші сары жапырақтармен, кейбір жерлері қармен жамылған.

Олар ұйықтап жатыр шығар?

қоян, түлкі, кірпі, қарақұйрық, қосаяқ

Жоқ

Олар ұйықтап жатыр

Ойланады, пайымдайды

Алма, саңырауқұлақ, балық.

Жоқ болмайды

Үнгірде

Ойланады

Балалар мүмкін түлкінің?

Балалар түлкі

Ол үнемі іздерді байқап иіскеп жүреді.

Тышқанның, қоянның

Жоқ

Ойланады

Ағаштың шоғырмағымен, шөппен көректенеді

Қоян ағаш түбінде, шұнқырда ұйықтайды.

Қоянға ұзын құлақтары көмектеседі.

Қысқа.

Балалар тыңдайды, естеріне сақтайды.

Қарақұйрықтын суретін сараптап естеріне сақтап алады

Балалар тиын қысқа жаңғақ, алма, саңырауқұлақ жинайды

Балалар жануарлардың құйрықтарын салыстырып анықтайды тауып береді.

Балалар ойын шартын ордап тапсырманы ордап беру керек, сұрақтарға жауап береді.

Балалар суретке қарап тәрбиешінің сұрақтарына жауап береді. Бір-біріне көмектеседі

Балалар суреттерін ұсынып не салғандарын түсіндіріп береді, аңдар туралы тақпақ айтып береді.

Балалар орманнан балалабақшаға барады.

Рефлексивті-түзетуші

Алдын ала дайындалған мнемосуреттер арқылы сабақ желісін бекітеді

Балалар мнемосуреттерге сүйене отыра жабайы аңдар туралы толық мәлімет айтып беру керек.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Балалардың назарын келген қуыршақ Айслуға аудару.

«Құс Самұрық сендердің тәулсіз мерекеге ұшып келу керек. Ол өзімен бірге бақыт, куаныш, жарық, махаббат әкеледі»

(Сол кезде үрейлі әуен дыбысы естіледі )

Айдаһар: «һа-һа-һа көрмейсіңдер сендер, сиқырлы құсты Самұрық! Болмайды сендерде мереке, сендердің құстарын алтын торда отыр, ешқашан көрмейсіңдер оны. Һа-ҺА-ҺА!» (-көлеңке театр - құс тордан ұшып шығалмай жатыр)

Балалар, енді не істейміз біздің құсқа қалай көмектесеміз? Айслу: «Мен білемін ол үшін, біз Айдаһардың сәулетті сарайын сындырып, Тәуәлсіз монументі жасаумыз керек, көмектесесіңдер ме?

Олай болса екі топқа бөлінейік: І топ- өнер орталығында біздің құсқа сыйлық дайындайды, ал ІІ топ –табиғат бұрышында Тәуәлсіз монументі мен танысады.

Балалар мұқият қарайды

Балалар тапсырмаларды орындауға келіседі

Құс

Балалар екі топтқа бөлінеді.

Ұйымдастыру- іздестіру

Сергету сәті

Ортақ мекен жер шары,

Төбемізде бір аспан.

Барлық ұлттын баласы,

Достығымыз жарасқан.

Туыспыз біз бәріміз,

Бір отанды сүйеміз.

Оқып білім аламыз,

Ойнап асыр аламыз.

Бақытты елде тұған сон,

Бақытты өмір сүреміз

Дидактикалық ойын «Сиқырлы қорапша»

Шарты: «Сиқырлы қорапша» тауып алу арқылы басталады. Ішінен бәйтеректің төбесі шығады.

-Балалар, бұл не?

-Ал, бәйтерек қай қалада орналасқан?

-Біз енді бәйтеректің төбесін қалай орналастырамыз, не істеуіміз керек?

-Олай болса кеттік, Астанаға жол жүрейік! Ой, балалар, Астана өте алыс немен барамыз Астанаға?

-Біз пойызбен барсақ қайтеді?

-Онда кеттік!Балалар қатар – қатар тәрбиешінің артына пойыз болып тізіліп тұра қалады.

-Міне балалар, біз Астанаға да келіп қалдық. Астана қаласы өте үлкен екен, Әне бәйтеректі көріп тұрсындар ма? Кеттік бәйтеректің төбесін орнына қояйық. -

«Самұрық боп ұшайық,

Бір отырып, бір тұрып,

Жақсы сергіп қалайық»

«Қазақтың көне аңызында Бәйтерек- өмір ағашы. Тереңге кеткен тамырларымен ол жерді ұстап тұрады, ал ұшар басы көк аспанды тірейді.

Киелі құс Самұрық осынау ағаштың бұтақтарындағы ұясына тіршілік пен үміт- арманның символы Күнді алтын жұмыртқа түрінде салады екен.

Бірақ жарасты патшалығынан шығатын ашкөз Айдаһар оны жұтып қоя беретін болған. Ал Самұрық құс ағашқа қайта-қайта ұшып келіп, жұмыртқасын сала берген.

Бұл қыс пен жаздың, күн мен түннің алмасуын меңзейді.

Жақсылы пен Зұлымдықтың күресі осылайша мәңгі жүріп жатады дегенді білдіреді»

Билингвалды компонентті пайдалану.

Отан, ту, шар

Дәптермен жұмыс:

Дидактиқалық ойын «Бәйтеректің шары»

Шарты балалар, «Бәйтеректің» шарын бояйды

Мақал- мәтел:

«Ағаш тамырымен мықты, адам дос-жарымен мықты»

«Отансыз адам- ормансыз бұлбұл»

Балалар, Отан деген сөзді қалай түсінесіндер? Отан дегеніміз не?

Тәуілсіз Қазақстанның елбасы кім?

Туымыздын түсі қандай?

Қазақстанның қандай қалаларын білесіңдер?

Азиз, сен кімнің баласысың?

-Өзің кімсің?

-Қайда тудың?

-Отанынды білесің бе?

-Сен қай елдің азаматысың?

-Отанынды жақсы көресінбе?

Тақпақты оқиды, талдайды.

Қорапшадан шыққан бөлшектерді жинайды құрастырады.

Балалар қимылдарын жасайды.

Балалар әңгімені мұқият тыңдап талдайды, сұрақтарға жауап береді.

Ағылша аудармасын айтады.

Ойынға қатысады.

Мақал-мәтелді жаттап, талдайды.

Отан –туған жерім, туған елім, отбасым, халқым

- Қазақпын

-Әкемнің, анамның баласымын

-Павлодар қаласында

-Білемін, менің Отаным-Қазақстан

Рефлексивті-түзетуші

Бүгін біз Айдаһарды жеңдік, керемет тат, бір-бірімізге көмектескескенен кейін бізге Самұрық құс шар сыйлады.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Есіктен тарсылдаған дыбыс естіледі. Ақшақар келеді.

«Мен сендерге асығып келдім. Аяз атадан сәлемдеме әкелдім, қабылдап алыңдар.»

Тәрбиеші, «рахмет, бізбен бірге бол.»

Ақшақар: «Жоқ қалалмаймын, жылы да көпке қалсам менмен не болады екенін, сіздер білмейсіздер ме..?» (Ақшақар шығып кетеді)

-Қалай ойлайсындар, неліктен Ақшақар кетіп қалды?

Дұрыс айтасыңдар, ал Аяз ата қандай сәлемдеме жібергенін білгілерін келеме?

-Жақсы, балалар, ендеше екі топка бөлінейік: І топ- өнер орталығына барып Аяз атаға сыйлық дайындайды, ІІ топ -табиғат бұрышына барып сәлемдемені қарап танысады.

Балалар дыбысты тыңдап, Ақшақарды қарсы алып, амандасады, сәлемдемені, қабылдап алады.

Балалардың жауабы, шешімге келеді: «Ақшақар еріп қалады, ол қардан, мұздан ғой.»

Балалар екі топқа бөлінуге келіседі

Ұйымдастыру- іздестіру

Сергету сәті:

Жұмбақ жасыру:

«Мақтадай ұлпа,

Қанттай ақ,

Қыста жер бетін басады,

Жазда сайға қашады.»

 «Қыста ғана болады,

Ұстасаң қолың тонады»

-Қарды қалай атаймыз? Қар деген не?

Қараңдар, қандай ұлпақарлар?

(қағаздан жасалған әр түрлі ұлпақарларды көрсетеді)

Релаксация:

Қәне ортаға шығып, қар қиыршықтарын алып, оң жаққа, сол жаққа бұрылып, ұлпақарлар болып ойнайық

Ал Аяз атаның сәлемдемесінде не бар екенін білуі үшін, жұмбақ шешуіміз керек, сонда сәлемдеме ашылады.

Жұмбақ жасыру:

«-Көлді жапқан қақпа

Сіресіп тұр қатты –ақ, ол не?

1.(Сәлемдеменің ішінен мұз бөлшектерін алып шығып көрсету)

Дидактикалық ойын: «Не болды, не өзгерді?»

Мақсаты:қар қиыршықтары бақылау жасауға үйрету: мұз қатты, тайғанақ, жылы жерде жылдам ериді

-Қар қиыршықтары,қандай?

2-Оны қысамыз, ол қандай?

3.-Ұстап тұрған қар қиыршықтары, алдындарындағы табақшаға саламыз да қолдарыңды сүлгі алып

сүртеміз, артқа тығамыз.

-Табақша да не болды? Оның ішіне су қайдан пайда болды?

- Мұз бөлшектері неліктен еріді?

4.-Ал қазір қар қиыршықтары, табақшадағы , шыныдан жасалған мөлдір тегешке өте жылы сумен саламын, көрейік не болады?

5.-Ал енді маған қараңдар, мен мұзды ұстадым, ал ол менің қолымнан тайғанап кетті, маған қарды ұстауға қиын ауыр, неге?

ол қандай деп ойлайсыңдар?

-Мұз ол қандай?

6.-Тегешке қарайық, қар қиыршықтары қайда, не болды?

-Біз оны қандай суға салдық?

-Мұз ол не?

Балалар сендердің алақандарың тонған шығар, қәне ойнайық:

Қар жауады оң жақтан,

Қар жауады сол жақтан,

Қар лақтырып ойнасақ,

Су болады қолғаптар.

-Ал мұз бөлшектерін аузымызға алуға бола ма? Неге?

Сөздік ойын "Қар қиыршықтары қандай ?" Тәрбиеші допты лақтырып қарға қатысты сөздерді айтқызады, кар туралы

Дәптермен жұмыс:

Дидактикалық ойын: «Ұқсасын зат?»

Шарты: балалар қар түсімен қандай затқа ұқсайды, сол затпен сызып қосады

«Қар ұлпаларының жұбын тап»

Шарты: суретте ұлпақарлар үстінде- астында, оларды салыстырып көлемін, түсін, бірдей ұлпақарларды тауып алу, бір-бірімен қосу.

Дидактикалық ойын «Қалай ойнаймыз мұзда?»

Шарты : балалардың алдында екі сурет: 1- балалар ұқыпты ойнап жатыр; 2- балалар төбелесіп , бір-бірін итеріп жатыр мұз айдынында

-Мұзды жолда, сырғанақта, мұз айдыныңда қалай жүреміз?

-мұзда не тебуге болады?

Балалар Ақшақар сендерге әр түрлі қар қиыршықтарың жіпке тізілген тастап кетіпті, біз далаға барғанда, олармен сырғанақты безендірейік.

Қар деген не? Неге ериді?

Қар

ұлпақарлар

Балалар ұлпақарлар қолдарына алады

Балалар әуен естіп, айналып билейді

мұз

Балалар үстел қасына барады, мұз бөлшектерін алып , ұстап , айтады:

-Мұз бөлшегі-Қар қиыршықтары суық,

-Саусақтарымен басады қысады:

Мұз-Қар қиыршықтары, қатты

Балалар қар қиыршықтары, табақшаға салады,

қолдарын сүлгімен сүртіп, қолдарын артқа тығады.

Табақщаның ішіне қарайды, су пайда болғанын айтады.

Олар жылы бөлмеде болғасын, алақандарымыз жылы болғасын, себебі жылы да мұз ериді,

-мөлдір тегешке салады қар қиыршықтары, балалар қарайды

-Мұз тайғақ, жылтыр

-Қар қиыршықтары, еріп кетті

- Мұз, қар қиыршықтары қатты, суық, ауыр, тайғақ, жылтыр, мөлдір, шыныдай -деген шешімге келеді

-олар еріп кетті

жылы суға, өте жылы болса, ол жылдам ериді

-Мұз, қар қиыршықтары - қатқан су

«Жылы жерде қар, мұз, қар қиыршықтары ериді.

Қар қиыршықтары мен қар суға айналады.»

Сөздерін қайталап, қимыл-қозғалыстарын жасайды

балалардың жауабы: әдемі; үлпілдек; аппақ; суық керемет; мамық, жылтыр,тамаша

Мақтаға, қантқа, сүтке, айранға, қаймаққа

Балалар дәптерде жұмыс жасайды

Тайғанақ мұзда сырғанамыз, бір-бірімізді тосамыз, асықпаймыз итермейміз бір-бірімізге жол береміз, итереді.

Бір-бірімізді жетектеп, қыламас үшін ,үлкендерді ұстап жүреміз

Коньки тебеміз мұзда. Хоккей ойнаймыз

Рефлексивті-түзетуші

Балалар сендерге зерттеу ұнады ма?

-біз не білдік, қар мен мұз туралы?

 Дидактикалық ойын: «Қарама-қарсы»

-Қар жұмсақ, мұз...

-Қар ақ, мұз...

-Қар жеңіл, мұз...

Балалар, біз дұрыс істедік Ақшақарды топта қалдырмай, Аяз атаға жіберіп. Неге дұрыс істедік деп ойлайсыңдар?

Балалар ойын арқылы не білгендерің айтып береді

Қатты

Мөлдір

ауыр

- Ия, зерттеу жасағанда: мұздар, қалай еріді жылы жерде, солай Ақшақарда еріп кетуші еді, себебі, ол қармен мұздан жасалған

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Тәрбиеші таңғалып, балаларға керемет бантпен қоропша тауып алғанын айтып көрсетіп,

Оның ішінде не бар екен деп ойлайсыңдар?, деп сұрайды. оның ішінді?

Тәрбиеші қоропшаны ашып, кітап алып шығады, көрсетеді К.И. Чуковский «Пұшайман Федора» кітаптың беттерін аша отыра, суреттерін көрсетіп оқиды:

Не болды, Федора апай мен?

«Жүрдік өзі қанша күн?

Мен, Тасқұман, шаршадым!

Табақ айтты: «Гүл ұстап,

Үйге қайтқан дұрыс па?»

-Балалар, Федора апайдан неге ыдыстары қашты?

Дұрас айтасыңдар, ыдыстарын күтпеді, тамақ істемеді, олар оған ренжіп орманға қашты

«Федора қайғысын

ұғады қай кісі!»

Федора апай да келіп қалды,

Біз оған қалай көмекте аламыз?

Жақсы олай болса екі топқа бөлінейік: І топ- өнер орталығына барып тағам дайындайық, ал ІІ топ- Федора апайға көмектеседі

Дидактикалық ойын:"Бөліктерді құрастыр"басталады Саяхат асханаға.

Балалардың алдынан Федора шығады

(Одан ыдыстары қашып кетті)

Федора апай ыдыстарын жұмады, тазаламады, үйді жинамады

Біз оған үйді жинап берейік, тамақ пісірейік, ыдыс жуайық...

Ұйымдастыру- іздестіру

Сергету сәті

Ал Федора апай орын-орына қоюға көмек сұрайды Дидактикалық ойын: « Заттарды топтастыр»

Үстінгі сөреге –ыдыстарды, ортаңғы сөреге- құралдарды, астынғы сөреге- аяқ киімдер

Мақсаты: заттарды топтастыруға үйрету, бір сөзбен айтуға үйрету және не үшін қажеттігін білдіру.

-Рахмет , балалар, енді мен күтіп ұстаймын ол заттарды

«Маған менің ыдыстарым қайтып келетін шығар деп мен ойлаймын.»

Сол кезде тәрбиеші қоропшамен ыдыстарды алып келеді Федора апай өз ыдыстарын танып қуанады.

«Не болмаса түнімен, күнімен

Ысқалайын қырдың қайрақ құмымен.

Тазалайын бәрінді де тегістей:

Жылтыраңдар алтын менен қүмістей.»

Тәрбиеші ыдыстарды үстел –үстіне қойып, қарап, Федора апайдан сұрайды, ал сіз білесіз бе, қай ыдысты үстелге қою керек, қонақты қарсы алуға, ал қай ыдыста сіз тамақ дайындайсыз.

Федора апай: «Жоқ, бәрін ұмыттым.»

Дидактикалық ойын: «Ыдыстар»

Мақсаты: Балалардың ойлау қабілеттерін одан ары қарай дамыту. Заттардың қасиеттерін бір-бірінен дұрыс ажыратуға үйрету, заттарды өз ара салыстыруға дағдыландыру.

-балалар тамақ дайындауға, қандай ыдыстар керек?

-кеспе, беспармақ, борщ пісіруге ше?

-ботқа, макарон пісіруге ше?

-котлет қуруға, балық, бәліш, таба нан пісіруге ше?

-Ал, шай қайнатуға?

-Ол ыдыстармен асты қайда дайындайды?

Ал енді, Федора апайға тамақ берейік:

-Түскі тамаққа үстел-үстіне қандай ыдыс аламыз?

-Тарелке не үшін қажет?

-Қасықпен шаңышқа не үшін қажет?

- Ал пышақ ше?

-Ол ыдыстар не үшін қажет?

-кім үстелді тамаққа дайындайды топта?

-үйде ше?

Ал енді, Федора апайға шай берейік:

-Шай ішуге қандай ыдыстар керек?

-Қарайық, не әкелдік шай ішуге?

«Қолымызда тостаған

Қонаққа құр тоспаған

Ішіне ас салайық

Кәне, дәмін қарайық.

Қара - қазан – тайқазан

Емес сірә жай қазан

Әжем асар қой етін,

Кейде дәмді дәу сазан»

Дидактикалық ойын: «Неден жасалған?»

Мақсаты: балалар заттарды атап, неден жасалған үшін керектігін айтады

Кастрөл...

Қасық...

Тегеш...

Стақан...

Жұмбақ жасыру:

Енді қолпақтарынды киіп, тоқаш пісірейік

Тоқаш өленің орындап, сергіту сәтін жасайды

Дәптермен жұмыс: «Не артық?»

Шарты: заттардын арасынан салыстырып, артық затты сызып тастайды

Жұмбақ жасыру:

нәрсу пісірейік, оны неден пісіреміз?

Өте дәмді пайдалы нәрсу болды

Балалар топтастырады заттарды, атайды, дәлелдейді

Федора апайды тыңдайды

Ойынды ойнайды.

үлкен кастрөл

орташа кастрөл

таба

шайнек

асханада

асханалық

Шұнғыл тарелке, жайпақ тарелке, қасық, шаңышқы, кесе

-бірінші, екінші тағам құйюға

Үстел-үстіне қоюға

Тәрбиішінің көмекшісінің атын айтады

Ана, апа

Балалар қарап, үстел- үстінен жалпақ табаққа салып әкеледі, шай ішуге керек ыдыстарды, атайды

Қантсауыт, майсауыт, сүтқұйғыш

Балалар ойынға қатысады

темірден, төгіледі,

ағаштан , құйылады.

пластмастан, шытынайды,

шыныдан, сынады,

Аспазшы

Балалар дәптерде жұмыс жасайды, тапсырманы тындап, ойлап, сызып, айтады неге сол зат артық

Жеміспен, жідектерден

Рефлексивті-түзетуші

Федоа айтшы ыдыстар қандай болу керек?

• Олар неден жасалған?

• Федора балаларға рахметін айтып ыдыстарын алып қайтады.

Балалар федоранфң ыдыстарын беріп, оны шығарып салады.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Мен таңертең топқа келіп, конверт тауып алдым, онда Дымбілместен жолдама бар екен:

Біз кілемдер сатып алдық, ал шаңды, кірді қалай жинайтынын білмейміз- деп жазыпты.

Балалар, сендерде кілем бар ма? Сендер қалай жинайсындар?

Біз оған қалай көмектесе аламыз?

Жақсы олай болса екі топқа бөлінейік: І топ- өнер орталығына барып тағам дайындасын, ал ІІ топ- Дымбілместің мәселесін шешуге барады.

Шаңсорғышпен

Балалар екі топқа бөлінеді.

Ұйымдастыру- іздестіру

Сергету сәті

Ал баяғы кезде шаңсорғыш болмаған, онда олар кілемдерін қалай тазалайды екен деп ойлайсыңдар?

Қалай ойлайсыңдар, олай ыңғайлы ма?

Жұмбақ жасыру:

«Кір-қоқысты сүймейді,

Сыртқа қуып сүйрейді»

«Алақанымен үй ішін аялайды

Бірақ, кір-қоқысты аямайды»

Сосын олар сыпырғышты ойлап таупты.

Сыпырғыш ол шыбықтарды жинап байлап, үйдің ішін сыпырған екен.

- Қалай ойлайсыңдар, таяқпен соққанда және шыбықпен сыпыру адамдарға жеңіл болды ма?

- Содан соң адамдар ұрып тазалайтын ойлап шығарды, ол ыңғайлы таяқтан болды, өзі жалпақ, тегіс, оны мен қазіргі кезде де қолданады екен.

- щетқа қол ұстайтыны баройлап шығарды.

-Ол неден жасалған?

Жұмбақ жасыру:

«Еденді кеп жаласа.

Қалдырмас ол түгінді.

Ауызына таласа

Бар қиқым жүгінді,

Тазалауы тамаша,

Кілем мен алаша,

Жайнайды қараса.»

Шаңсорғыш ойлап шығарды, бірақ та олар қазіргі кездегі шаңсорғышқа ұқсамайды, оны мұражайда көруге болады: ол үлкен адамның бойымен бірдей болды, оны екі адам ұстап жүретін: біреу айналдыратын құбырын, ал екіншісі шаңды, қоқымды сыпырғышпен жинаған.

Содан соң Англия да 1901ж. екі атпен тасыйтын шлангысы 250 метр. Одан да үлкен шаңсорғыш ойлап шығарған .

Ал көп уақыт өтті шаңсорғыштың міндеті: шаң сору дан басқа олқазіргі кезде бояйды, ақтайды, лақтайды жиһазды, өсімдіктерге су шашады, едендіде жуады. Көрдіңдер ме біздің үйде қандай көмекші бар.

Он мен дос болсаңдар үйде қандай тазалық, тәртіп болады: өз бөлменде, үйде, ата-аналарын өте куанышты болады

Кішкентай піл дөңгелекті,

Ұзын да жуан тұмсықты,

Тұмсығымен соруға,

Кілемнің үстіне шықты

Жайпап келеді жанжақты,

Шаң тозаңды, сорып алып,

Қарнына әкеліп тықты.

Дидактикалық ойын«Шаңсорғышта не бар?»

Балалар , карайық , қандай әр түрлі түстері , көлемі

Бірақта жұмыс жасайды бірдей.

-Корпус,

- электро бау

- айырғыш

- құбыр

- шланг

- дөнгелектері

- сіңіру шлангсы

- әр түрлі щеткалары

- шығатын ауызы

- шаң жинатқышы

Шаңсорғышты косқанда желдеткіш тез-тез айналып, жұмыс істейді, щеткамен тазалағанда, шланг арқылы ауа мен шаң, қоқым шаң жинатқышта қалады, ал таза ауа кері шығады

Дидактикалық ойын:"Бөліктерді құрастыр" Мақсаты: Бөлшектерден шаңсорғыштың суреттін құрастыруға баулу, ойлау қабілеттерін дамыту

Дәптермен жұмыс: «Заттар қандай пішіннен?»

Шарты: әр түрлі ақылды заттар, балалар қандай пішінге ұқсатығын салыстырады, ол не үшін қажет пайдасын айтады, мысалы электроплита пісіреді,

Дидактикалық ойын « Ненің құралы?»

Шарты: ақылды заттармен суреттерден, балалар жетпейтін құралын тауып алады, мысалы: үтікте электро бау , теледидарда телеарнасы түймесі жоқ,оны ойлап тауып фломастермен салады

-Балалар, кілемді не үшін тазарту керек деп ойлайсыңдар?

Слайд арқылы әңгімелеу, сұрақтарға жауап беру

Олар кілемді далаға шығарып, таяқпен соғып тазалапты

Щеткамен, сыпырғышпен

Слайд арқылы әңгімелеу, сұрақтарға жауап беру

Шаңсорғыш

Алдына еңкейеді

Оңға-соға бұрылыл

Қолдарын үстіне көтеріп, созылады

Балалар суреттегі шаңсорғышты қарайды,

Бәрі шаңсорғыш заттарын ашып көреді

Бөлшектерімен танысады құрайды.

Балалар шаңсорғыш құрастырады

Дәптерде жұмыс жасайды, ойланып берген тапсырмаларды орындайды

Балалар айтады: пісіреді, қосылады, жүреді, қамтамасыз етеді.

Балалар тауып, атап суретті салады

Таза ауа болғандай

Рефлексивті-түзетуші

Дымбілместің жолдамасына жауап қайтару, жинақталған шаңсорғыш суретін жіберу.

Балалар шаңсорғыштын құралдарын атай отыра дымбілмеске арналған қорапаға жинайды. Қажеттілін айтады.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс - әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Торай қонаққа келеді, қолында қапшығы бар.

Балалар бұл не?

Торайдың қапшығы қандай керемет. Менің қапшығымда не бар екенін білгіліерің келеме? Ендеше мен сендерге жұмбақ жасырам ал сендер дұрыс тапсаңдар мен қапшықта не барын көрсетемін?

Жұмбақ жасыру:

«Ауаны тазартады,

Әсем болып тұрады,

Әйнекте жасылданады,

Қыстада гүлденеді.»

• Балалар, қараңдар, бұл гүл ме?

Ол жасыл мұнара ғой, сені Степашка мен Филя алдаған ғой.

-Ал бөлме гүлдері деген не?

Балалар, торайды гүлдермен таныстырамыз ба? Бөлме гүлдері мен танысу үшін біз торайды өсімдіктер әлеміне флористтарға саяхатқа апарайық.

Жақсы, олай болса екі топқа бөлінейік: І топ- қөркем әдебиет орталығына барып тірек сұлбалар арқылы тақпақ дайындайды, ал ІІ топ- табиғат бұрышына саяхат жасайды

Балалар амандасады

Торай

Балалар, жұмбақ шешуге келіседі

Балалар жұмбақты тыңдап шешеді, сұрақтарға жауап береді

Сенің капшығыңда гүл ме?

Балалар көмектесуге келіседі

Балалар екі топқа бөлінеді

Ұйымдастыру- іздестіру

Сергету сәті

«Бұл кім?»

Флорист маманы бақта гүлдерді күтіп, өсіреді.

Бөлме гүлдері табиғат бұрышында біздің топта да, көп пәтерлерде де, үйлерде де бар

Олар қайда тұрады?

-«Бөлме гүлдері бідің достарымыз»

Бөлме гүлдерін біздің достарымыз деп неге айтады? Емдіқ өсімдіктер- алое и каланхое- тұмау дертімен ауырғанда пайдаланамыз: мұрнымызға тамызып жазыламыз.

-Торай, « біз сені «бальзамин мен бөлме гүлімен таныстырайық»

Балалар алдына бөлме гүлі қойылады.

Дидактиқалық ойын: «Бөлме гүлінде не бар?»

Мақсаты: балалар гүлдің сабағын, жапырағын, гүлдерін тауып атай білуге үйрету.

Ал енді бальзамин- гүлді текше арқылы жинайық, текшенің басқа жақтарында ағаш ақ қайын, бақ-бақ гүлі, құлпынай

Дәптермен жұмыс:

Дидактиқалық ойын: «Бұл не?»

Балалардың алдында суреттер әр түрлі құстар, ойыншықтар, бөлме гүлдері, бақша гүлдері карточкалар, балалар сол суреттердің арасында өсімдікқе жататын суреттерді дөнгелекке алу немесе сызып қою

«Гүлзардағы гүлдер».

Балалардың алдында әр түрлі құрсаулар, олардың ортасында гүлдер, біреуінде -қызғалдақ, екіншісінде-бәйшешек, үшіншіде-қоңырау гүл. Құрсау- ол гүлзар, балаларда «гүлдер» карточкалар арқылы беріледі, олар өз гүлзарларын тауып алу керек.

Әуен ойнағанда, гүлдер билейді, ал әуен тоқтағанда , гүлзарларын тауып алу керек.

Парник саябақ

«Сиқырлы коропша»

-Себеді керамзит;

-Жер себеді

-Таяқша мен шұнқыр жасау;ор

-Тұқыммен пакетті ашу;

- Тұқымды салу;

-Шұңқырды жабу.

-Су құю

- Мөлдір қакпақпен жабамыз

Менің қолымда пакет бар, оның ішінде тұқұм, оны жерге саламыз?

Пакетте гүлдің суреті, қарайық тұқымдары бірдей ме?

Біз бұл тұқымды салып үйренейік:

-стақан ішіне біз бұршақ керамзит саламыз,содан соң жер, енді таяқшамен шұңқыр жасап, оған тұқым саламыз, жерді жауып, су құйып, бетін таза ақ қақпақпен жабамыз.

-Ал, оны неге біз оны жабамыз деп ойлайсыңдар?

Флорист кіреді

бізде көп және әр түрлі қанша бөлме гүлдері бар екенін қарайды.

Олар біздің бөлмені, ауаны тазартады, әшеклейді олардың

арасында дәрілік өсімдіктері бар,

-гүлдер әйнектін алдында тұрады

Сурет арқылы жұмыс жасайды.

Гүлде бар: тамыры, сабағы, жапырақтары, гүл

Жоқ олар әр түрлі болады, біреуі инеге, ал басқасы, дөңгелектерге ұқсайды

Балалар қарап, ұғып, есте сақтау керек

Тоңбағандай, кеуіп қалмағандай, жылы болғандай , әйнек алдына койамыз

Рефлексивті-түзетуші

Торай ой енді Степашка мен Филя алдағандарына сенбейтін боламын өйткені мен гүлдерді танып білдім рахмет балалар сендерге деп хоштасып шығып кетеді. Қанша көп мен өсімдіктер туралы мәлімет алдым.

Вен диаграмма арқылы баллар өз жұмыстарымен сабақтан не алғандарын корытындылайды.

Балалар тораймен хоштасады да өздері гүл мен ағашты салыстыра отырып ажыратып білімдерін тиянақтап бекітеді.

Іс-әрекет кезеңі

Тәрбиешінің іс -әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық -қозғаушы

Балалар мен сендерге, сондай әдемі сендер сияқты гүл әкелдім. Кім оның атын айтады?

Ал кімнің қолында бұл гүл болады , сол өзінің атын айтып, жанындағы балаға ұсынып сосын отырады.

Балалар, ал сендер білесіңдер ме, жақын адамдарды қалай атайды? (егер балалар қиындық көрсе, оларға тәрбиеші көмектеседі) Бізге ата ағаштың суретін тастап кетіпті, білгілерің келе ме, ол не?

Онда екі топа бөлініп: І топ- өнер орталығына барып ағаштың сыйлық жасайды, ІІ топ- табиғат бұрышына барып, «Ағаш-өмірімен танысады»

Түймедақ

Туысқан дейді

Екі топқа бөлінеді

Ұйымдастыру іс-әрекеті

Сергету сәті

-Олар кім?

Дұрыс, ал сендердің ең жақын туыстарыңның суреттері тақтаға ілінеді.

-Балалар, бұл ненің суреті?

-Бұл өте ерекше ағаш балалар ағаштың құрылымын еске түсірейікші.

-Мынау тармақ-тармақ болып тұрған не?

Ағаштың тамыры, ол сендердің аталарын, әжелерің

Өсімдіктер, ағаштар тамырдан нәр алып өссе, ал сендер ата-әжелеріннің тәрбиесін, әңгімелері арқылы өсесіндер

-Ал мынау тамырдан өсіп шыққан не?

-Ағаштың діңгегі ол сендердің әкелерің.

Әкелерің ағаштың денгегі сияқты қайратты, ол тамырдан, ягни өз әке-шешесінен тәрбие алған

-Ағаштың дінгегіне өсіп шыққан не?

- Ағаштың бұтағы ол сендердің аналарың.

Ағаштың бұтағы нәзік, әрқашан да өзіне күтім тілейді. Аналарын әкелеріді сыйлап төрге отырғызады.

Ана- өте сыйлы, сыпайлы нәзік жан

-Ал мынау не?

Ал ағаштың жапырақтары олар сендерсіндер балалар

Ағаштың жапырақтары, бұтақтары мен діні арқылы тамырдан нәр алып жайқалып өсетін болғандықтан сендер, ағаларың, іні-қарындастарың тәрбие, үлгі өнеге алып өсіп, азамат боласындар.

Дидактикалық ойын: «Сиқырлы экран»

Мақсаты: балаларды заттардың қасиеттеріне байланысты топтастыруға үйрету

Шарты. Белгілерді түсінуге, заттарды салыстыруға, сараптауға үйрету.

Мысалы: Тәрбиеші бірінші әйнекшеге заттын бейнесін орналыстырады. Бір отбасы мүшелерін құрастыруға ұсынады, үлкен шеңбер, орташа, кішкентай т.с.

Дидактикалық ойын: «Өз туыстарыңды тап»

Мақсаты: Жанұя мүшелерінің аттарын ажырата білуге үйрету

Тосын сый

Атай кіреді арқасында қоржыны бар, амандасады, қоржынындағы асықтарын шығарып, түсін сұрайды, санатады да , «Асық жина» ойын

Қызыл асық алған балалар- мақал мәтел айтады

Сары асық алған балалар-жұмбақ жасырады

Жасыл асық алған балалар-тақпақ айтады

Ата балаларды мадақтап, өзінің батасын береді де Ата-хоштасып шығып кетеді.

Дәптермен жұмыс:

Дидактикалық ойын: «Отбасында нешеуміз?»

Шарты: әр бала өз отбасындағы, балалардың санына қарай жапырақтарын алып талға бояйды

Слайд «Менің отбасым»

Менің жанұям. Менің отбасым

Балалар назарын суретке аударады

Ата, апа, әке, ана, әпке, аға

Ағаштың суреті

Тамыры

Ағаштың діңі

Бұтақтары

жапырақтар

Мұнара арқылы айтып бер ең үлкен шеңбер отбасында кім? Ата мен апа

Ендігі мұнараның шеңбер кім болады?

әке мен шеше

Ал ең кішкентай шеңбер мұнараның кім?

Сен, інің, немесе қарындасың

Балалар үйлерінен әкелген фото-суреттер фланелеграфта орналасқан, солардың арасынан өз туысын тауып , атайды аттарын

Балалар ата мен амандасады

Балалар ата мен «асық»ойынын ойнайды

Балалар тақпақ ,жұмбақ мақал мәтел айтады

Батаны тыңдап, қолдарын жаяды да атамен хоштасады.

балалар дәптерде жұмыс жасайды

Рефлексивті-түзетуші

Кубизм әдісін пайдаланып қорытындылау.

Балаларға ағаш-үлгісі беріледі , олар оны үйде ата-аналарына айтып береді

Кезеңі

Тәрбиешінің іс әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық кезең

Ұйымдастырушы

кезең

Сергіту сәті

Топ бөлмесінен кірпінің баласын тауып алады.

-Балалар қараңдаршы мен не тауып алдым?

Өзі сондай кішкентай әрі сүйкімді. Анасынан адасып қалған ғой. Кірпілер қайда өмір сүреді? Ендеше оның анасы қайда кетті екен. Оны даладағы қар әбден кетіп жасыл шөп шыққанға дейін осы жерде ұстайық. Жалғызсырап қалмасын деп қасына достарын жасап берейік. (балалардың жартысын өнер орталығына отырғызады)

Балалар, қазір жылдың қандай мезгілі? Дұрыс айтасыңдар. Біз кірпіні жер жасыл түске оранғанда ғана шығара аламыз. Ал қазір ерте көктем. Далада жасыл шөптер шықты ма? Міне мына суретке қараңдаршы. Дәл қазіргі кез бейнеленген. Көктем жаңа ғана келді. Келе сала далада не болды? (Суретке назар аудартады) Дұрыс айтасыңдар күн сәл жылынды да қарды ерітті.Бірақ күннің жылуы әлі аз болғандықтан қар түгел еріп кеткен жоқ, шөп те шыға алмайды.Сендер таңертең келе жатқанда ауа-райы қандай болады? Ал біз серуенге шыққанда күн қандай болады? Дұрыс айтасыңдар ол кезде күн жылынып кетеді. Бірақ кешке сендер балабақшадан қайтқанда ол қайта суытып кетеді. Көктем алғаш келгенде ауа-райы осылайша құбылып тұрады. Сондықтан да біз әлі жылы киініп жүреміз. Қардың барлығы еріп болған соң бізге шуақты көктем келеді. (Екінші суреттке назар аудартады) Ол кезде далада не пайда болады? Дала қалай түрленеді?

Мына суретті сендерге солтүстіктен ақ аю беріп жіберіпті.Ол көктемді өзінше бейнелепті. Бірақ ол көктем туралы әлі көп нәрсе білмейді екен.

«Қайсысы дұрыс, қайсысы бұрыс?» дидактикалық ойыны. Суреттің қатесін түзейік.(алмалы-салмалы сурет кескіндер қолданады)

-Көктемде балалар аққала жасап ойнайды ма?

- Ағаштарда не пайда болады?

- Өзеннің үстінде не бар? Дұрыс па?

-Көктемде жаңбыр жауады ма?

(балаларға сұрақтар қоя отырып, дұрыс жауаптар таңдауға , өз ойларын айтуға бағыт береді) Міне, енді бұл суретте көктемнің келгенін көруге болады. Солтүстікке қайтада беріп жіберейік. Ақ аю нағыз көктемнің қандай болатынын көрсін.

Көктемгі күнмен сергіп алайық.

Көзге арналған жаттығу

Күн таңертең тұрды ерте,

Санап бұлтты неше мәрте

Жоғары қарады,

Төмен қарады,

Оңға және солға,

Қөзін ашып қарады,

Дереу қөзін жұмып алды,

Оянғысы келмей қалды.

Көктемде күннің көзі жыли береді, ысиды, содан кейін топырақты жылытады, ағаштар мен өсімдіктер оянады.Ал,сендердің «Күн » болғыларың, күннің сәулесі болғыларың келеді ме?

«Күн сәулесі» дидактикалық ойыны.

(Балалардың мойнына күннің көзі салынған медальдар тағады) Міне сендер енді кішкентай күннің шуағысыңдар.Ал енді күннің жұмысына кірісейік.Жан-жақтарыңа қараңдаршы, мүмкін бір жерлерде ерімей қалған қар бар ма екен?Оны тауып еріту керек.Барлығымыз іздейік! (табақшаға салынған қарды тауып алады) Ой, қандай қар үйіндісі қалып қойған. Ерітеміз,ерітеміз.(сыйқырлаған сияқты алақанымен қарды жабады.Тәрбиеші алдын ала табақтың астына жылы су құйылған ыдыс қойып қояды.)

-Қар қандай күйге айналып барады?

-Күннің көзі қандай болып барады?

-Ал қар қандай? (Ұстап көрулерін сұрайды)

Күннің көзі қарды ерітті.

«Ағашты жандандыр» дидактикалық ойыны.

Біз енді табиғатқа көмектесу үшін саяхатымызды жалғастырайық. Мына ағаштың бұтағында нелер пайда болған?

Оның біраз бүрлері оянған екен.Бүршіктерін жарыпты. Қалғанын ашуға көмектесейік. (алдын-ала дайындалған кішкене жапырақтарды көрсетеді)

Бұтақтарға жапырақтарды жапсырайық.(жапсырма лента пайдаланады, немесе панно қолдануға болады) Міне, күннің шұғылалары енді ағаштарды да оятты.

«Не, қандай болады?»дидактикалық ойыны. Көктемде күннің шұғыласынсыз еш нәрсе өзгермейді. Алдарыңда жатқан әдемі суреттерді қараңдаршы(суреттерге назар аудартады)

-Оның не екенін және көктемде қандай болатынын айтып беріңдерші.(Суретте өзен үстіндегі мұз, мұз сүңгісі, тау басындағы ақ қар, аппақ қоян, жемсауытта жем жеп отырған құстар бейнеленген)

Балалар сендер бүгін кірпінің баласына нағыз көктемнің қандай болатынын көрсеттіңдер.Енді ол ерте оянбайтын болады.Күннің көзі әбден жылынғанда ғана шығатын болады.

Қызықтайды.

Орманда, далада екенін айтады.

Үлгіге қарап тастанды заттардан кірпілер жасайды.

Суретті әңгімелеп, ондағы құбыластарды атайды.(қар еріп жатыр, жерде шалшық сулар пайда болды, ағаштарда жапырақтар да бүршік те жоқ, балалар мен адамдар әлі жылы киіммен жүр, т.б.)

Таңертең суық болғанын айтады.Серуен кезінде күннің қандай болғанын айтады.

Суретте көріп тұрған құбылыстар мен өзгешеліктерді атайды.Екі суретті салыстырады. (Ағаштар мен өсімдіктерге аррдың киімдеріне қарайды)

Көктемде болатын құбылыстарды атайды, болмайтын құбылыстарды ажыратады.

Көздерін жаттықтырады.

Тәрбиешінің ұсынысына келіседі.

Қарды іздейді.Алақандарымен қарды көлегейлейді.

Қар еріп, суға айналып барады

Күннің көзінің қыздырып жатқанын айтады.

Қардың суық екенін айтады.

Ағаш бұтағындағы бүршіктерді байқайды, атайды.

Жапырақтарды ағаш бұтақтарына жапсырады.

Суреттегі заттардың көктемде қандай болатынын, не істейтінін айтады( мұз сүңгісі ериді, тамшылап тұрады, жерге түсіп сынады, сырты жылтыр тайғанақ болады.Т.б)

Рефлексивті-түзетуші

«Қыста, көктемде» ойынын ойнайықшы.

Мен допты қыста болатын құбылысты айтып лақтырамын ,ал сендер көктемде қандай болатынын айтып қайтарасыңдар.

Қыс кетті, ал көктем....

Қыста аю ұйықтайды, ал көктемед...

Қыс суық, ал көктем ...

Қыста күн аяз, ал көктемде..

Қыста қар жауады, ал көктемде ...

Қыста қар үйіндісі биік, ал көктемде...

Қыста тон киеді, ал көктемде ...

Қыста қоянның тоны ақ, ал көктемде...(бала санына қарай жалғастырады)

Тәрбиешінің айтқан сөйлемін ойын шартына қарай жалғастырады, көктемде болатын өзгерістерді атайды.

Кезеңі

Тәрбиешінің іс әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық кезең

Ұйымдастырушы

кезең

Сергіту сәті

(Тәрбиеші орман ханшайымының кейпінде келеді)

-Сәлеметсіңдер ме балалар! Орманнан сендерге сәлем ала келдім. Менің орманымды көргілерің келеді ме? Орманда неше түрлі өсімдіктер мен жануарлар бар.Қарны ашып аю да ұйқысынан оянып жатыр.Аюға арнап жидектер жасап берсеңдер жақсы болатын еді. Сендерден сәлемде ала барамын орманға.(балалардың жартысын мүсіндеуге отырғызады)

Қазір нағыз сиқыр болады.Орманды көру үшін көздеріңді жұмыңдар.(балалардан көздерін жұмып отыруды сұрайды. Орман құстары сайраған таспаны қосады, арнайы жасалған ширманы қояды)

Айтыңдаршы тұрғыны не

Орманның қалың ең басты.

Тіршілік жоқ оларсыз

Білсеңдер тауып айтыңдаршы.

Дұрыс айтасыңдар ,ал менің патшалығым қалай аталады?(Орман дыбысын үнтаспадан қосады).

-Балалар, ағаш деген не?

-Оның құрамдық бөліктерін айтып берңдерші.

-Сендер қалай ойлайсыңдар ағаш тірі ме?

-Неге?

-Орманда ағаштардан басқа тағы нелер өмір сүреді?

-Олардан ағаш несімен ерекшеленеді?

-Бәрін дұрыс айттыңдар.Ендеше қазір ойын ойнайық.

«Қай ағаштың жапырағы?» дидактикалық ойын. (Ағаштардың: үйеңкі, емен, қайың суреттері ілінген ширманы немесе панно қояды) Біздің ағаштар жалаңаш тұр екен. Сендер оларды жапырақтарын іліп ,киіндіре қойыңдар.

-Бәрекелді, балалар. Барлық ағашты сәнді киіндіріп қойдыңдар. Ал енді маған айта қойыңдаршы, ағаштар бізге не үшін қажет? Иә, ағаштар –біздің қорғанымыз, біздің ауамызды тазартады, жерімізді көріктендіреді, бізге сая береді.Біз оларды қорғап, күтуіміз қажет.

Ал енді барлығымыз дәнге айналайық.

Кіп-кішкентай тұқымбыз,( бүктеліп отырады)

Жылыны жақсы көреміз, (бастарын сипайды)

Көктем шыға тұрамыз. (орындарыан ұрады)

Жер бетіне шығамыз. (жан-жағына қозғалады)

Жайып жасыл жапырақ,(қолдарын екі жаққа жаяды)

Бүршікті біз ашамыз.(Кең құшақ жаяды)

Жұмыс дәптерінен тапсырма.(Балаларға тапсырманы түсіндіреді.Екінші топтың жұмысын көреді)

«Ағашта не тұрады?» дидактикалық ойыны.

-Балалар, біз сендермен серуенге шыққанда ағшты үнемі бақылап жүреміз.Міне, көктем де келді. Қалай ойлайсыңдар ағашты мекен ететін жануарлар мен жәндіктер тағы пайда болды ма екен. Олар нелер еді, есімізге түсірейікші. Қайсы қайда тұрады?

Көрдіңдер ме балалар егер ағаш болмаса қаншама тіршілік иелері үйсіз қалаиын еді.

«Көңілді, көңілсіз» дидактикалық ойыны.

-Балалар, қараңдаршы ағаштар көңілді және көңілсіз болады екен.(Екі ағаштың суретін көрсетеді.Бет әлпеті салынған. Бірі-көңілді, екіншісі көңілсіз)

-Біз олардың қай кезде көңілді қай кезде көңілсіз болатынын табайық. (қима кескін суреттер бар столға назар аудартады, тиісті ағашқа орналастыруларын сұрайды)

Сәлемдеседі.

Жидектер мүсіндеуге отырады.Үлгіні қолданады.

Әуенді тыңдап көздерін жұмып отырады.

Орман екенін айтады.Ағаштың құрлысын ажыратып атап шығады(тамыры, діңгегі, бұтағы т.б) Ағаштардың өсетінін, жапырақ шығаратынын, жеміс беретінін айтады.

Ағаштың бір орында тұратынын, дыбыс шығармайтынын айтады.

Ағаштардаың әрқайсысының жапырағын тауып жапсырады.

Өздерінің өмірлік тәжірибелеріне сүйене отырып жауаптар береді(жиһаздар жасаймыз, отын қылып жағамыз, т.б)

Қимыл-қозғалысты тақпақ сөзіне сәйке жасап тұрады.

Дербес отырып тапсырманы орындайды.

Ағашта өмір сүретін жәндіктер мен жануарларды, құстарды атап көрсетеді, орнына орналастырады.Олардың зияны мен пайдасы туралы айтады.

Заттар мен жәндіктер және жануарларды, құстарды тиісті ағаш суретінің жан-ждағына орналастырады, себебін түсіндіреді.

Рефлексивті-түзетуші

-Бүгін біз не туралы айттық?

-Оның қандай бөліктері бар?

-Ағашта нелер өмір сүреді?

-Ағашқа қандай күтім қажет, біз оны қалай қорғауымыз керек?

-Не үшін оларды қорғаймыз?

Сұрақтарға ойларын қортындылап жауап береді.

Кезеңі

Тәрбиешінің іс әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық кезең

Ұйымдастырушы

кезең

Сергіту сәті

Балаларға қонаққа өзге ғаламшарлықтың келгенін айтады.

(Космос әуенін қосады, өзге ғаламшарлықтың макеті алып шығады)

Өзге ғаламшарлық: Сә-ле-мет-сің-дер ме ба-ла-лар!

Мен сен-дер-ге Марс-тан кел-дім.Ал мен қа-зір қай пла-не-та-да тұр-мын?

-Біздің балалар дұрыс айтады. Біз жер планетасында тұрамыз.Сен жерді бірінші рет көріп тұрсың ба?

Өзге ғаламшарлық: Иә, ма-ған мұн-да ө-те қы-зық! Жап-жа-сыл бо-лып тұр-ған не нәр-се-лер?

Сен-дер не-ге бас-та-рыңа ар-найы ки-ім ки-мей-сің-дер?

Түс-сіз , сұй-ық бір-деңе ба-сып кет-тім.А-я-ғы-ма жа-ғы-лып –қал-ды, ол не?

-Сенің есімің кім?

Өзге ғаламшарлық: Мен Жұл-дыз-бек-пін.

-Балалар, бізге Жұлдызбектің сұрағы өте көп екен .Оларда Марста ауа да ,су да болмағаны ғой. Біз оған олар туралы айтып берейік. Өзінің планетасына барғанда Марстың тұрғындарына біздің жер туралы айтып береді. Және оларға арнап ағаштар мен гүлдердің әдемі суретін салып жіберейік. (балаларды екі топқа бөледі)

Балалар, біз үшін әлемдегі ең басты планета -Жер туралы айтып берейік.

Жердің қандай достары бар? Бойымызды жылытатын, тіршілікті дамытатын не?

Дұрыс айтасыңдар. Күннің көзі барлық тіршілікке қажет.Олар күннің көзімен өседі, өнеді. Ол болмаса жасыл шөп те болмайды, мұз да ерімейді.барлық тірі ағзалардың өсуіне күн қажет. Түнгі аспанда біз не көреміз?Ия, ай жердің серігі. Түнде күн болмаған кезде жарықтандырып тұрады. Күн мен ай жердің достары.(Тақырыптық суретті көрсетеді)

Балалар, біз қонағымызға неге арнайы бас киім киіп жүрмейтіндігімізді көрсетейік.Ол үшін қазір зертханамызға барайық. (арнайы жабдықталып, дайындалынған жерге апарады)

-Менің жұмбағымды шешіңдерші:

Көзге көрінбейді,

Қолға ұсталмайды.

Онсыз шар да үрленбейді

Табиғат та түрленбейді.

Біз нені мұрнымызбен жұтамыз? Бәріміз мұрнымызбен дем алайықшы. Ауа қайда кетті?(Тыныс алу жолдары суретін көрсетеді)Ауа біздің мұрнымызға кіреді, содан кейін тамағымызға жетеді, әрі қарай тыныс алу жолдарына түсіп, өкпеге жетеді. Ауаның қандай қасиеттерін білесіңдер?

-Біз оны көре аламыз ба, түсі бар ма?

-Ауаның пішіні бар ма?

-Ауа дыбыс шығарады ма?

Көрейікші.(Желдеткіш және шар қолданылады)

-Алдарыңдағы желдеткішті тез-тез желдетіңдер.Не байқадыңдар? Ал енді шарды үрлеңдер де ішіндегі ауаны шығарып жіберіңдер.Не естідіңдер?

-Ауаның өзінің иісі, салмағы болады ма?

Балалар ауамен неше түрлі пайдалы жаттығулар жасауға болады. Қазір барлығымыз «Насос» және «Шар үрлейміз» тыныс алу жаттығуын жасайық.(Жаттығуды көрсетіп тұрады, сөздермен қолдап тұрады)

-Өте жақсы балалар.

-Ал егер ауа болмаса не болады?Дұрыс, ауасыз өмір жоқ.Естеріңе сақтаңдар: ауаны мұрынмен дем алып, ауызбен шығарамыз.

-Ал ауаны бізге не тазартып тұрады?

Міне, Жұлдызбек жерде өсіп тұрған жап-жасылдың барлығы өсімдіктер мен ағаштар.Олар ауаны тазартады. Біз ауамен демаламыз. Ол үшін арнайы бас киімді жер бетінде үнемі киіп жүрудің қажеті жоқ.

-Балалар Жұлдызбекке су туралы өлең оқып берейікші.

Сарқыраған өрден құлап,

Аққан суға таң қалдың ба?!

Сарқырама-өзен, бұлақ,

Басын таудан алған жылға!

-Балалар, Жұлдызбекке таза судың табиғатта қайдан келетінін айтып беріңдерші.

-Су қандай болады?

-Су бізге не үшін қажет?

Ережені есімізге сақтап алайық: Лай, таза емес суды ішуге болмайды, тек қайнаған суды ғана ішу керек.

-Балалар суды тазартуға болады ма?

Қазір біз суды тазартып көреміз.

Тәжірибе. Суды тазарту.

-Балалар мынау күнделікті әр үйде краннан ағып жатқан су. Қазір біз оны өзіміз тазартамыз.(Балаларға алдарында жатқан заттарды көрсетеді, не үшін қажет болатынын айтып өтеді)

-Тығыз матаны алып ыдыстың бетін жабамыз.Оның жан-жағын резеңке кигізіп бекітеміз. Барлығың бекіттіңдер ме. Судың түсі қандай?

Ал енді суы бар ыдысты екінші ыдыстың үстіне мата жағын қаратып беттестіріп ұстап тұрамыз.(Судың екінші ыдысқа дұрыс ағуын қадағалайды). Ал енді барлықтарың суларыңа қараңдаршы, ол енді қандай болып шықты?

Резеңкені алып тастап матаны аударып қарайық. Ол енді қандай болды?

Көрдің бе Жұлдызбек, адамдар тек тазартылған су ішеді.Қазір көптеген адамдардың үйлерінде суды тазартатын арнайы құралдары да бар. Ал, егер орманда немесе далада адасып қалса, адамдар осылай кезіккен суды тазартып ішеді.

Жұлдызбек: Ме-нің қай-та-тын уа-қы-тым бол-ды.Сен-дер-ге көп рах-мет.Мен ен-ді күн, ауа,су-дың не еке-нін бі-ле-мін.Сый-лық-та-рың-а да рах-мет.Сау бо-лың-дар.

Балалар қызығып, зер сала қарайды.

Өздерінің жерде тұратындықтарын айтады.

Сұрақтарға жауап береді.

Өнер орталығына барып ағаштың , гүлдердің суретін үлгіге қарап бояумен салады.

Балалар күн екенін айтады.

Жұлдыздар мен ай екендігін айтады.

Жұмбақтың шешуін тауып айтады.

Ауаның қасиеттерін айтады.

Тәрбиешімен бірге жаттығуды жасайды.

Сұраққа өз жауаптарын береді.

Өсімдіктер мен ағаштар екенін айтады.

Табиғаттағы су көздерін айтады.

Судың қасиеттерін атап шығады.

Тәжірибені тәрбиешінің түсіндіруі бойынша жасайды.Судың түсіндегі өзгерісті байқайды, матадағы қалдықтарды көреді.

Келген қонақпен қоштасады, суреттерін сыйға тартады.

Рефлексивті-түзетуші

-Балалар бүгін бізге қонаққа кім келді?

-Ол қайдан келді?

-Жұлдызбек жерден не көрді?

- Біз оған нені үйреттік?

Кезеңі

Тәрбиешінің іс әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық кезең

Ұйымдастырушы

кезең

Сергіту сәті

Балалар біз бүгін «Достық аллеясына» ағаштар отырғызуға барамыз.

-Оның неге «Достық аллеясы» деп аталатындығын білесіңдер ме? Себебі біздің қаламызда көптеген ұлт өкілдері тұрады. Осы аллеяда олар демалады. Мерекелерде кездеседі. Алдымызда қандай мереке келе жатыр? Дұрыс айтасыңдар. Мерекег аз ғана күн қалды ал аллеяда әлі көшеттер отырғызылмаған екен. Біз көмектесіп жіберейік. Және аллеяға жайлы орындықтар ала барайық.(Екі топқа балаларды бөледі, жарты бала қораптан орындықтар жасауға отырады)

Ал біз қандай ағаштардың көшеттерін отырғызатынымызды анықтап алайық.

«Жапырағынан таны» дидактикалық ойыны.

(қайың, терек, қарағаш, шырша, қарағай жапырақтары)

Дұрыс таптыңдар балалар. Ал енді біз ол ағаштардың қандай болатынын есімізге түсірейікші.

(Шырша мен қайың суретін алып көрсетеді)

-Шыршаның жапырақтары қандай, ал қайыңның жапырақтары ше?

- Қайың қандай болып өседі, шырша қандай болып өседі?

(Қарағай мен қарағаштың суретін көрсетеді)

-Қарағайдың бұтақтары қандай?

-Қарағаштың бұтақтары қандай?

-Қарағаштың жапырағы қандай?

-Қарағайдың жапырағы қандай?

Қазір барлығымыз ағаштармен ойын ойнайық.

Өз ағашыңа жүгір. (Әр жерге ағаштардың 3-4 макетін қояды, балаларға стол үстінен жапырақтар алуды және ағашын тауып тұра қалуды сұрайды. Ойынды 1-2 рет жүргізеді, балалар жапырақтарын ауыстырып алады).

Сендер ағаштарды жақсы таиды екенсіңдер.Ал оның құрылысын білесіңдер ме? Ендеше тағы бір тапсырманы орындап тастайық.

Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау.

-Суреттегі ағаштардың қай бөлігі салынбай қалған?

Суретті толықтырайық.

-Балалар, «Достық аллеясына» ересек адамдар да балалар да барып демалады. Кейбір балалар ағаштарды аялауға, оларға қалай қамқор болу керектігін ұмытып кетеді. Біз аллеяға арнап ереже тақтасын дайындайық. Оны аллеяға кіре беріске орнатамыз. Аллеяға демалуға келген барлық үлкендер мен балалар онда көрсетілгенді көріп, үнемі естерінде ұстайтын болады.

«Есіңде болсын жас дос!» (тыйым суреттер және А3 форматта қатты қағаз.Қарындаш желім)

-Балалар сендер мына суреттің ішінен ағаштарға және олар бар жерде не істеуге болмайтынын білдіретін суреттер таңдап алып беріп тұрыңдар. Мен оларды әдемілеп жапсырайын.

- Бұл сурет нені білдіреді?

- Не үшін жапсырамыз?( тағы да басқа жетекші сұрақтар қойып отырады)

(Мысалы құстарға тас атқан бала, от жағып отырған адамдар, бұтақты сындырып жатқан бала, т.б)

1

2 тағы басқа да суреттер қолданады.

Дұрыс айтасыңдар балалар. Сендер ағаштарды қорғау туралы жақсы ереже құрастырдыңдар.

Енді аллеяға ағаштарды отырғызуға және орындықтарды қоюға болады. Ережені де көрінетін жерге қоямыз.(Үлкен қатты картон қағаздан жасылған аллеяға арналған жер телімі макеті және қарағаш, қайың, шырша және қарағай макеттерін балаларға береді)

Мерекенің атын атайды.

Қораптарды бір-біріне желіммен жапсыру арқылы орындықтар жасайды.

Жапырақты қарап қай ағаштың жапырағы екенін тауып атайды.

Шырша мен қайыңды салыстырады,сипаттайды.

Салыстырады, айырмашылықтарын атап айтады.

Қолдарына алған жапырақтың ағашын тауып, жанына тұра қалады.

Тапсырмадағы ағаштардың салынбай қалған бөліктерін анықтайды, атайды, толықтырып салады.

Бір-бірден суреттерді алып оның нені білдіретінін айтады, не үшін жапсыру қажеттігін түсіндіреді, жаман істердің ағаштарға тигізетін зияны туралы айтады.

Аллея ағаштарын орналастырады, орындықтарды қояды, өзара келісіп, ұжымдасып құрастырады.

Рефлексивті-түзетуші

• Біз қандай аллеяға ағаш отырғыздық?

• Аллея кімдерге арналған?

• Жақында қандай мереке болады?

• Оны не үшін жасадық?

• Қандай ағаштар отырғыздық?

• Ағаштарға қалай қамқор боламыз?

Балалардың жауабы.

Кезеңі

Тәрбиешінің іс әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық кезең

Ұйымдастырушы

кезең

Сергіту сәті

Балалар, бүгін мен бір қызық дыбыстан оянып кеттім. Таңертең ертемен терезем ашық тұрған. Ал терезенің алдында менің бөлме гүлдерім бар. Сол бөлме гүлдерім, дала гүлдерімен айтысып жатыр.Қараңдаршы, мен сендерге олардың суретін алып келдім.(терезенің алдында тұрған және есік алдында өсіп тұрған гүлдерді көрсетеді). Олардың барлығы тамаша емес пе? Әлде олардың дауласатын жөндері бар ма? Ендеше біз оның анық-қанығына жетейік.Ал гүлдерге арнап сыйлық әзірлейік.олар ренжіп қалмасын.Суаруға арналған су құйғыш жасайық.(Балалардың жартысын өнер орталығына отырғызады)

Ал біз ең алдымен олардың қандай ұқсастықтары бар екенін табайық. Адамдар сияқты олардың аттары әртүрлі болғанымен заты гүл ғой.

«Қандай,сондай» дидактикалық ойыны

• Бөлме гүлдерінің гүлдеріне қараңдаршы, олардың қайсысы дала гүлдеріне ұқсайды?

• Дала гүлдерінің жапырақтары мен қандай бөлме гүлінің жапырақтары ұқсайды?

-Жақсы балалар. Гүлдердің өзара ұқсастықтары бар екен.

Барлығымыз «Гүлдерге су құяйық».

Су құйғышты аламыз

Су толтырып аламыз

Әсем-әсем гүлдерді

Аралап су құямыз

Арам шөбін жұламыз

Әсем-әсем гүлдерді

Бекерден-бекер жұлмаймыз.

Мүмкін олардың айырмашылықтары көп болар?

«Бұл қай гүл?» дидактикалық ойыны.

(балаларды гүлдердің кеспе суреттері жатқан столға тақатып алып келеді.Ойын шартын түсіндіреді.Тақтаға сипаттау үлгісін іледі)

Балалар барлығын дұрыс айттыңдар. Олардың әрқайсының қайталанбас өз ерекшелігі бар екен.

Жұмыс дәптерінен тапсырма.

-Мына жерде гүлдер мекендерін ауыстырып алыпты. Бөлме гүлдері мен дала гүлдері араласып кетіпті. Олар дауласпай тұрғанда қайсысы қайда тұратынын тауып беріңдер(тапсырманы орындау бойынша нұсқаулық жүргізеді).

Олар әртүрлі болғанымен барлығына ортақ бір нәрсе бар.Ол-сұлулық. Олар бізге көрік береді.Ауамызды тазартады. Ендеше, балалар, біздің гүлдеріміз дауласпасын десек оларды қалай жақсы көретінімізді, күтетінімізді айтайық. Сонда олар бір-бірімен тату болады, әдемі болып өседі.

(вазаға салынған гүл шоғырын алып шығады)

-Айнұр сен оларды жақсы көресің бе? Неге? Қалай қамқор боласың?

-Санжар сен гүлдеріңе не істеп тұрасың?

Өнер орталығында гүлге су құюға арналған су құйғыштарды үлгіге қарап, түрл-түсті қағаздан қиып жапсырады.

Суреттегі гүлдерге зер сала қарайды. Күлтешелердегі ұқсастықтарды тауып атайды.

Жапырақтары ұқсас гүлдерді атайды.(Қынагүлдің гүлінің күлтешесі қандай болса, қазотының гүлінің күлтешесі де сондай, т.б)

Тәрбиешімен бірге қимыл-қозғалыстарды қайталап жасайды.

Ойын барысында гүлдердің құрылымындағы негізгі ерекшеліктерін атайды. Үлгіні қолданып сипаттайды.

Дәптердегі тапсырманы орындайды, қалай орындағандарын бағалайды.

Гүлдерді қалай күтетіндерін, оларға қалай қамқор болатындықтарын айтады.

Рефлексивті-түзетуші

• Балалар,біз қандай гүлдерді көрдік?

• Олар не істеді?

• Біз оларға қалай қамқор боламыз?

Сұрақтарға жауап береді.

Кезеңі

Тәрбиешінің іс әрекеті

Баланың іс-әрекеті

Мотивациялық кезең

Ұйымдастырушы

кезең

Сергіту сәті

Балалар, бүгін біз ауылға саяхатқа барамыз. Ауылда не көреміз деп ойлайсыңдар?

Дұрыс айтасыңдар. Ауылда тұратын ата мен әжеге арнап сыйлық әзірлеп алайық. (Балалардың жартысын өнер орталығына бөліп отырғызады)

-Ата мен әженің үйіне еденге салатын кілемше жасап апарайық. Кілемшені әдемілеп өрнек салып әшекейлейміз.

-Ал балалар, ауылға қандай көлікпен барамыз?

Біз баратын ауыл таудың арасында. Онда арнайы тас жол жоқ.

Ендеше біз бүгін ат арбамен барамыз.(Арбаға жегілген аттың суретін көрсетеді)

Мен атты жүргізіп отырамын, ал сендер арбаның үстіне отырасыңдар. Ал кеттік.(Арбаның үстінде келе жатқанды көрсетеді)

(Мазмұнды ойын орталығына келеді)(Орындықта әже қуыршақ отырғызылады)

-Сәлеметсіз бе әже. Біз ауылда не бар екенін көргіміз келіп келдік. Атамыз қайда кеткен.

Апа: - Сәлеметсіңдер ме айналайындар. Аталарың өрісте мал бағып жүр.

Көргілерің келсе дүрбімен қараңдар.

-Балалар, қане дүрбімен қарайықшы ата не істеп жүр екен (балалардың назарын сюжетті суретке аударады)

-Атаны көріп тұрсыңдар ма?

-Ол не істеп жүр?

-Қандай жануарларды көріп тұрсыңдар?

-Қандай жануарлар бірге жүр?

Балалар, осы жануарлардың қимылдарын салайықшы.

Жылқы желіп шабады.

Сиыр мүйізін екі жаққа шайқайды.

Түйе ұзын мойнын созады.

Ал момақан қой бір орнында тұрады.(2-3 рет қайталайды)

«Не береді?» дидактикалық ойыны

-Балалар, үй жануарлары адамдарға көп пайда әкеледі.Әже маған олар туралы көп нәрсе айтып берді. Қазір сендердің олар туралы қаншалықты білетіндеріңді байқайық.(Допты кезек-кезек балаларға лақтыра отырып сұрақтарға жауап алады)

-Сиыр не береді?

-Түйе не береді?

-Қой не береді?

-Ешкі не береді?

- Жылқы не береді?

-Шошқа не береді?

Дұрыс айтасыңдар. Жануарлардан біз өте көп дүние аламыз.Үстіміздегі киімнен бастап үйдегі кейбір заттар да олардың терісі мен сүйегінен жасалады.

«Неден жасалған?» дидактикалық ойыны.

(Балалардан стол үстіне дайындап қойған суреттерді(тарақ, торсық, күртеше, етік, былғары қолғап, тоқыма бұйымдар,сүт өнімдері) алуын өтінеді)

-Қолдарыңда ненің суреті бар екен?

-Айзере, сенің қолыңда ненің суреті бар? Оны біз неден жасаймыз?

-Балалар Бекзаттың қолында торсықтың суреті бар екен. Торсықты жылқының немесе түйенің терісінен жасаған. Оған сусын құяды.Мал баққанда, жол жүргенде шөлдегенде сусынды торсықтан ішеді.

-Балалар, біз үй жануарларынан көп нәрсе аламыз. Ал оларға қалай қамқор боламыз?

Ия, жаз мезгілінде шөпті шауып жинайды.Қыста ол малға азық болады. Қораны жылылайды. Өріске апарын оларды бағады, суарады.

Сурет бойынша әңгімелеу.(Суретте рет-реттілігімен әженің қойдың жүнінен шұлық тоқығаны көрсетіледі: қойдың жүнін қырқуы, жүнді жууы, жүнді сабауы, жүнді түтуі, жүнді иіруі, жіптен тоқуы.)

Балалар мұнда әженің шұлықты қалай тоқығаны көрсетіліпті. Әженің не істегенін айтып беріңдерші.

Балалар қойдың жүнін қай кезде қырқып алуға болады деп ойлайсыңдар? Неліктен?

Дұрыс айтасыңдар, жаз кезінде .Себебі жазда қойға ыстық болады жүнмен жүрген. Ал қыста жүнін алып алуға болмайды, ол тоңады.

Ауылда болатын үй жануарларын, үй құстарын атайды.

Үлгіге қарап өрнекті бояйды.

Балалар көлік түрлерін атайды.

Жұдырықтарын дүрбіге ұқсатып суретті мұқият қарайды.

Тәрбиешінің сұрақтарына жауап бере отырып, суреттегі жануарлардың атауын атайды, олардың не істеп жүргенін айтады.

Қимыл-қозғалыстарды тәрбиешіге қарап қайталайды.

Допты қағып алып қойылған сұрақа жауап береді, өздері білетін ақпаратпен бөліседі.

Бұйымдар мен сүт өнімдерінің қайдан алынатынын айтады.Жаңа ақпарат алады.

Үй жануарларына адамдар алай қамқор болатынын әңгімелеп береді.

Сурет бойынша әженің іс-әрекетін әңгімелеп береді.

Өз ойларын айтады.

Рефлексивті-түзетуші

• Балалар біз бүгін қандай жануарлар туралы білдік?

• Олардың адамға қандай пайдасы бар?

• Біз оларды неден қорғауымыз керек?