Комус манньыат айана

Сыала: оҕолорго харчы хайдах үөскээбит остуоруйатын билиһиннэрии

Алтыһар уобаластар: били-көрүү, тыл сайдыыта, алтыһыы-бодоруһуу, уруһуй

Сүрүн үөрэтэр уобалаһа: били-көрүү

Түһүмэхтэрэ

Соруктара

Бииргэ алтыһыы

Туттуллар материаллар

Бииргэ алтыһыы тутула

Түмүк

Иитээччи

Оҕолор

1. Оонньууга киирии, соһуччу түгэн

Оҕолор оонньуур баҕаларын уһугуннарыы, интэриэстэрин тардыы.

Кэпсэтии, соһуччу түгэн (улахан кошелегу булуу) айаҥҥа барарга хомунуу.

Слайд (манньыат ойуута), макет (улахан кошелек) (бириэмэ массыыната), рюкзактар (мал-сал)

Иитээччи оҕолору кытта «бириэмэ массыынатынан» манньыат үөскээбитин билээри айаҥҥа туруналлар.

Оҕолор көмүс манньыакка көмөлөһөн «бириэмэ массыынатынан» айаҥҥа барарга хомуналлар.

Оҕолор интэриэһиргээн оонньууга киирэллэр.

1. «Бириэмэ массыынатынан» урукку кэмҥэ кэлии.

Былыр харчы суоҕар малы – малга атастаһар ньыманы билсии.

Оҕолор хамаандаҕа арахсан карточка көмөтүнэн малы-малга атастаһыннарара

Араас мал ойуулаах карточкалар, мэтээллэр, араас ракушкалар, хаамыскалар, уҥуохтан оҥоһуллубут фигуралар.

Иитээччи оҕолорго мал ойуулаах мэтээллэри, карточкалары биэрэн маллары атастаһарга көҕүлүүр.

Оҕолор мал ойуулаах мэтээл көмөтүнэн эн «суох» малы, «баар» малга атастаһан ыла сатыыллар.

«Атастаһар» уустук эбэтэр чэпчэки эбит диэн өйдөбүлгэ кэлэллэр.

1. «Бириэмэ массыынатынан» Былыргы Египетка кэлии

Оҕолор айар, оҥорор сатабылларын сайыннарыы.

Сэһэргэһии, Былыргы Египетка тимир харчы айыллыбытын билиилэрэ. Ньалбааҥҥа (2,3 точкалары) чеханха оҥоруу.

Кыра ньалбааннар, тоһоҕолор, молотоктар.

Иитээччи Былыргы Египетка тимир харчыны айбыттарын билиһиннэрэр, тимир харчы араас быһыылаах буолуон сөп диэн өйдөтөр, чеханха оҥорорго көмөлөһөр.

Оҕолор бэйэлэрин баҕаларынан, толкуйдаан, айан ньалбааҥҥа чаханха оҥороллор.

Былыргы дьоннор курдук ньалбааҥҥа чеханха оҥорбуттарыттан дуоһуйууну ылаллар.

1. «Бириэмэ массыынатынан» Былыргы Кытайга кэлии

Тимир хаччы соччо табыгаһа суоҕун (ыйааһына ыарханын) билии, Былыргы Кытайга аан бастаан кумааҕы харчы айыллыбытын билиһиннэрии.

Сэһэргэһии, кэпсэтии, тимир харчыны солбуйар кумааҕы харчыга Кытай иероглифын (трафарет) түһэрии.

Кытайдар кэтэр бэргэһэлэрэ, магнитофон (китайскай мелодия) краскалар, киистэлэр, трафареттар.

Иитээччи Былыргы Кытайга күндү таастара аҕыйаҕынан сибээстээн кытайдар кумааҕы харчыны айбыттарын билиһиннэрэр, ыйааһына чэпчэки, туттарга табыгастаах диэн быһаарар, кумааҕыга трафарет түһэрэргэ көмөлөһөр.

Оҕолор кумааҕыга Кытай маастардарын курдук трафарет (иероглиф) түһэрэллэр.

Трафарет түһэрииттэн астыналлар, хас биирдии иероглиф бэйэтэ туспа суолталаах диэн билэллэр. Холобур (Күн – баай-дуол, дьол).

1. «Бириэмэ массынатынан» билиҥҥи кэмҥэ кэлии, соһуччу түгэн, оонньууттан тахсыы.

Хас биирдии дойду бэйэтэ бэлиэ харчылаах буоларын били.

Кэпсэтии, сэһэргэһии.

Магнитофон, слайд (Москва куорат, Рязань куорат ойуулара) Россия былааҕа, Россия гимна тыаһыыр.

Иитээччи оҕолорго хас биирдии дойду туспа бэлиэ харчылаах, Россия харчыта солкуобай буоларын өйдөтөр, кэппиэйкэни тоҕо инник ааттаабыттарын быһаарар (хаппыайкаҕа копьелаах аттаах киһи ойуута баар диэн өйдөтөр).

Оҕолор биһиги дойдубут Россия диэн билэллэр, хаппыайкаҕа аттаах киһи ойуута баарын билэллэр, сэргииллэр, соһуччу түгэн (кошелек иһиттэн шоколаднай манньыаттары булаллар).

«Көмүс манньыакка» хантан кэлбитин билэригэр көмөлөспүттэриттэн астыналлар, төрөөбүт дойдуларынан киэн тутталлар.