"Ойыншықтың бала өміріндегі маңызы" Баяндама.

«Ойыншықтың бала өміріндегі маңызы»

Ойыншық – әдейі балалар ойынына арналып жасалған зат. Ойыншықты пайдалану баланың ой-өрісін кеңейтуге онда бейнеленген заттармен өмір құбылыстарына деген ықылас тәрбиелеуге көмектеседі. Ойыншықтармен ойналатын бірлескен ойындарда балалардың өзара достық қарым-қатынастары қалыптасады.

Ойыншық-былай алғанда нәзік зат. Оның өмірі де қысқа. Сол себептен ойыншықтың пайда болған уақытын анықтау өте қиын. Ойыншықтар балаларға деген сүйіспеншілікті, оларды қуантуға, алдандыруға бірдеңені үйретуге деген ықыласты бейнелейді. Ойыншық адам еңбегінің сипатты белгілерін табиғатқа деген сүйіспеншілікті, табиғатты тануды, жануарлардың, құстардың ерекшеліктерінмен мінез-қылықтарын белгілейді.

Біздің елімізде ойыншық жасау мемлекеттік іс болып табылады. Ойыншық тақырыптарына талдау жасау, оларды көркемдеу, балалардың психологиясын, ойыншықтың баланы тәрбиелеуші және дамытуды ықпалын ескере отырып, ғылыми негізде жүргізіледі. Ойыншық икемді болуға балалардың алуан түрлі әрекеттер жасауына мүмкіндік беретіндей болуға тиіс.

Ойыншықтарға қойылатын гигиеналық талаптар оларды пайдаланудың қауіпсіз болуын көздейді. Олар берік қауіпсіз бояулармен сырланады. Гигиеналық өңдеуге жууға, дизинфекцияланған ерітіндімен сүртуге, үтектеуге оңай болуы керек. Ойыншықтың ең айқын көрінетіні оның обрызы. Яғни баланы тартатын нәрсе: ойыншық қуыршақ, аңдар, үйі жануарлары, машиналар, ыдыс-аяқ мебель. Обрызды ойыншықтардың үлкен тобын құрайтында осы ойыншықтар.

Сюжетті-образды ойыншықтар тобында орталық орынды қуыршақ алады.

Ойын кезінде балалар қуыршаққа жан бітіргендей болады, онымен сөйлеседі, өзінің сырын, қуанышын айтады, оған қамқорлық жасайды. Қуыршаққа жан бітіретін себебі - ойынның ақиқатына сенеді. Ойыннан тыс мезгілде олар, әрине қуыршақтың тірі емес, ойыншық екенін біледі.

Қуыршақтар әр түрлі болады, көбінесе олар балаларды бейнелейді. Балалар бақшасында түрлі мамандықтың, түрлі ұлттың ересек адамдарын бейнелейтін қуыршақтар да болуға тиіс.

Аңдарды, үй жануарларын бейнелейтін ойыншықтар да сюжетті-образды ойыншықтарға жатады. Сәбилердің сүйікті ойыншығы – мехтан, пүліштен жасалған аюдың баласы жып-жылы, сүп-сүйкімді. Олар ойыншықты еркелетіп «досым»-дейді. Балалар аюды, қоянды, мысықты, иттерді, лақты тамақтандырады, әлдилеп ұйықтатады, емдейді, олармен бірге серуенге шығады.

Сюжетті-образды ойыншықтардың ішінде ертегі кейіпкерлерін бейнелейтін ойыншықтар (шалқан, үш аю, жеті лақ) ерекше орын алады.Мұндай ойыншықтармен ойнаған кезде ертегі жанданып кетеді. Олар драматизация ойынның қайнар бұлағы болып табылады.

Техникалық ойыншықтар өмірге барған сайын көбірек еніп келеді. Техникалық ойыншықтар мазмұны жағынан алуан түрлі. Олар қозғалыс құралдарын еңбекте пайдаланатын техниканы байланыс пен информация құралдарын бейнелейді Техникалық ойыншықтар балалардың білім құмарлығын конструкциялық ойлау қабілітін творчествасын дамытуға көмектеседі

Ермек ойыншықтары аңдардың жануарлардың адамдардың күлдіргі пішіндері Олар бастауын халық ойыншықтарынан халықтық театр ойындарынан алады Олардың мақсаты балалардың көңілін аулау көңілді күлкі туғызу қуанышқа ренішке бірге әсерлену әзіл қалжың сезімін тәрбиелеу

Маскарад шырша огйыншықтары жаңа жылды мейрамдаумен байланысты Шырша ойыншықтары оларды қуанышқа бөлейді шаттандырады нәзік заттарды абайлап ұстауға үйретеді.Маскарат ойыншықтары қайсыбір кейіпкерді болмашы бір жерімен ғана еске түсіреді. Бірақ балалардың ойнауы үшін образға беріліп кетуі үшін соның өзі-ақ жетіп жатыр.

Спорттық маторлы ойыншықтар ерекше тип болып табылады,олар дене шынықтыру міндеттерін жүзеге асыруға бағытталған. Олар балалардың қимыл белсендігін арттыруға, қимыл үйлесімділігін, кеңістікті бағдарлауын, ептілігін, батылдығын дайындауға көмектеседі.

Балаларға эстетикалық тәрбие беру үшін музыкалы және дыбыс шығаратын ойыншықтардың зор маңызы бар. Олар балалардың дыбысқа, әуенге деген ықыласын қанағаттандырады.

Дидактикалық ойыншықтарға ерекше орын беріледі. Олар баланы сенсорлық және ақыл-ой жағынан дамытуға және үйретуге бағытталған. Бұлар халықтық дидактикалық ойыншықтар түрлі-түсті шарлар, пирамидалар, матрёшкалар, саңырауқұлақтар, кеспекшелер, ұсақ ойыншықтар.

Құрылыс ойын материалдарымен ойнау балаларды ой және іс-әрекет бірлігімен, мақсатқа жету құрылыс салу құштарлығымен біріктіреді.

Қолдан жасалған ойыншықтарды балалардың өздері немесе ата-аналар, тәрбиеші жасайды. Ойыншық жасау баланың шамасы келетін әрі қуанышқа бөлейтін еңбек. Қолдан жасалатын ойыншықтар үшін табиғи материал кеңінен пайдаланылады. Қолдан ойыншықтар жасау үшін аса тәуір материал-саз балшық.

Мектеп жасына дейінгі балаларға ойыншықтарды тәртіппен қалдыруға үйрету, оларды ерте жастан ақылға қонымды ықтияттылыққа , ұйымшылдыққа, ұқыптылыққа, маңайындағылардың еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу деген сөз.