Тәрбиешінің ата-аналармен қарым-қатынасы

Тәрбиешінің ата-аналармен қарым-қатынасы

Балам деген жұрт болмаса, жұртым дейтін бала қайдан шықсын», - деп Ахмет Байтұрсынов айтқандай, бала бәріміздің болашағымыз. Демек, жас ұрпақтың тәрбиесінен аяйтын ешнәрсе жоқ. Ұрпақ тәрбиесі – үлкен іс. Бүгінгі бүлдіршін – ертеңгі ұлт айнасы. Олай болса оған қатысты кез келген мәселеге салғырт атүсті қарауға болмайды.

Отбасының балаларға тәрбие берушілік қызметінің мақсаты баланың жасын, жеке ерекшелігін психологиялық процестерін ескере отырып, жарасымды жетілген ұрпақты тәрбиелеу.Ұлы педогог А.С.Макаренко «Балалардың алдында беделді болуды қаламайтын ата-ана жоқ. Бірақ қалай,қай бағытта өнеге беріп,өсіріп келе жатқанын ойламастан, бала санасын рухани өктемдік жасап тәрбиелейтін ата-ана баршылық. Мұндай жолмен келген бедел баланың санасы жетілгенде өздігімен жойылады» деген.

Тәрбиеші және ата-ана. Ата-аналармен қарым-қатынас түрлері. Тәрбиеші және бала. Ата –ана, бала, тәрбиеші. Отбасы және балабақша арасындағы байланыс. Тәрбие отбасынан басталады. Бала тәрбиесіндегі тәрбиешінің ролі.Отбасы және балабақша арасындағы байланысты нығайту шаралары. Ата-аналар жиналысын ұйымдастыру түрлері. Ата-аналарға арналған кеңестерді құру. Қоғамдық іс-шараларды ұйымдастыру. Тәрбиеші және бала. «Балабақшада тәрбиелеу бағдарламасында» ерте жастағы бірінші кіші топтан бастап, балаларға қолжетімді пайдалы әдеттерді және мәдени-гигиеналық дағдыларды қалыптастыруға үлкен назар аударылған. Мұндайда жетістіктер педагог ата-аналармен жақын байланыс орната алуына, балаларға бірыңғай талаптар қоя алатындығына және бұл талаптардың отбасыда және балабақшада орындалуының жүйелілігімен қамтамасыз ете алуына байланысты болады. Тәрбиелеушілер, мысалы, баланың тамақ ішер алдында қол жуып немесе жатар кезде өз киімін ұқыпты жинап салуға үйренуіне қаншалықты күш салса да, бұл әдет оны үйде сақтап тұрмаса, қалыптанбайды.

Ата-аналармен жұмыс істеудің түрлері алуан түрлі болу мүмкін: бұл кездесулер, ата-аналар жиналыстары, ойлау конференциялары, тәрбиелеу мәселелері туралы тақырыптық пікірталастар, «дөңгелек үстелдер», ең үздік отбасы тәжірибесін ұсыну, ата-аналар лекторийлері, ата-аналар қатынас клубтары, балалардың шеберліктерін көрсететін фотокөрмелер, ата-аналардың балабақшадағы сабаққа қатысуы, сонымен қатар тәрбиелеушілердің өз тәрбиеленушілерінің отбасыларына баруы. Осындай жұмыс түрлерінің жемісті болуының басты шарты – еріктілік және өзара қызығушылық.

Әр топтың ата-аналарымен әңгімелескенде осы жаста негізі салынатын және барынша көп назар аударылуы керек дағдылар мен әдеттер туралы ғана айтпай, балалар одан бұрын ие болуы керек дағдылар мен әдеттер туралы айтып беру керек, яғни осы не басқа жастағы балаға қажетті ептіліктердің барлық кешенін баяндау керек. Тәрбиелеуші әңгімелесуді өз тобының баларының өмірінен алынған мысалдармен толтырып, жақын уақыттағы тапсырмалар туралы баяндайды.

Еліміздің болашақ азаматының жеке басының көптеген бағалы қасиеттерін, оның мінез-құлқын, әрекеттерін қалыптастырудың құрамына балада мектепке дейінгі жаста қажетті дағдылар мен әдеттерді: адамгершілік мінез-құлық, мәдени-гигиеналық және тағы көптеген басқа әдеттерді құру кіреді.

Ата-аналармен әңгімелескенде тәрбиелеуші әдеп сақтауы керек. Басқа балаларға тән емес жағымсыз әдеттерге қатысты кейбір жағдайларда әкемен, анамен не апасымен оңашада сөйлескен пайдалы. Әрбір отбасы біртума, кез келген адамның бейнесі де біртума, әр отбасыда дәстүр, салттары, тұрмыс салты бөлек. Сондықтан да тәрбиелеушінің ата-ананы баланың мектепке дейінгі жасқа ие болатын барлық дағдылар мен әдеттерімен таныстыру әрекеті нәтижесіз болар еді. Дегенмен ең маңызды дағдылар мен әдеттерді қалыптандыру туралы, оларды қалыптастырудың негізгі жағдайлары туралы әңгімелесу орынды болар.

Мінез-құлық мәдениеті туралы, сыпайылылық туралы айтқан кезде, мәселе этикетке қатысты емес екендігін, мәдени мінез-құлықтың мәдени-гигиеналық дағдылар мен әдеттері алаламайтын ережелерден артығырақ нәрсе екендігін баса айтқан жөн. Басқалары сияқты осы дағдылар мен әдеттер баланың өзін қоршаған болмысқа деген саналы қатынасына және сезіміне негізделеді. Бала өседі, және біздің көмекшілеріміз болып оның сезімдері ғана емес, сонымен қатар оған неліктен жақсы істеу керек, ал жаман істемеу керектігін түсіндіре алу мүмкіндігі де болады. Ол біз оны сөзбен және өз мысалымен үйреткендей әрекет етуге дағдыланады да, ақырында осыны қажетсінеді.

Жеке әдеттер жалпылау әдеттердің қалыптасуына әкеледі, ал осы соңғылар сенушілікпен, өзін-өзі ұстаудың әдеттегі жолдың көпшілікпен қабылданған нормаларға сәйкес келуін түсінумен толықтырылады, және міне, әдет мінез-құлық белгісіне айналады.

Мәдени-гигиеналық дағдылар қалыптасып, одан кейін қайталанумен орнығады. Балалардың бай қиялына байланысты дағдылар, жаттығулар кейде қызық ойынға айналып кетеді. Мұндай ойын сабын көбігін Аяз Атаның сақалына ұқсас деп табатын баланың өз бастамасымен, не балдырғанға қуыршақтың қолын жуу туралы еске салатын үлкен адамның бастамасымен жүреді.

Баланы осы не басқа мәдени-гигиеналық дағдыларға үйретеді. Әрине, талаптарға бағындыруға болады. Бірақ бұл қажет пе? Баланың өзі ең орынды шешім тауып, оны қажет болса өзі пайдалануы анағұрлым маңызды. Тағы бір әдет – болмысқа дербес қарау – дәл осыдан басталмай ма?

Баланы дені сау және ақылды, ұқыпты және кішіпейіл, ұжданды және сыпайы, еңбек сүйгіш және епті етіп тәрбиелеу, оның бойына ең жақсы қасиеттерді сіңдіру – бұл балабақшаның және отбасының ортақ қамы.

Балабақша мен отбасының талаптарының бірлігі ғана балаға рухани және физикалық күшінің толыққанды дамуы үшін жағдай жасауға, баланың өмірін пайдалы істермен және жақсы әрекеттермен толтыруға мүмкіндік береді.