Саба?ты? ма?саты: Айнымалылар, айнымалылары бар ?рнектер туралы о?ушылар?а т?сінік беріп, айнымалысы бар ?рнекті? санды? м?нін берілген формула бойынша т?рлендіре білу.
Саба?ты? міндеттері:
Айнымалысы бар ?рнекті? санды? м?ндерін орындарына ?ойып, есептей білуге уйрету.
О?ушыларды? логикалы? ойлау ?абілеттерін, ой – ?рісін артыру, жеке ж?не топта ж?мыс істей білуге да?дыландыру.
??ыптылы??а, шапша?дылы??а, шыдамдылы??а, бір – бірін сыйлау?а т?рбиелеу.
Просмотр содержимого документа
«Санды? ж?не алгебралы? ?рнектер. Айнымалылар.»
Сыныбы: 6 «А»
Пәні: математика
Күні: 19.12.15 ж
Сабақтың тақырыбы: Сандық және алгебралық өрнектер. Айнымалылар.
Сабақтың мақсаты: Айнымалылар, айнымалылары бар өрнектер туралы оқушыларға түсінік беріп, айнымалысы бар өрнектің сандық мәнін берілген формула бойынша түрлендіре білу.
Сабақтың міндеттері:
Айнымалысы бар өрнектің сандық мәндерін орындарына қойып, есептей білуге уйрету.
Оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін, ой – өрісін артыру, жеке және топта жұмыс істей білуге дағдыландыру.
Ұқыптылыққа, шапшаңдылыққа, шыдамдылыққа, бір – бірін сыйлауға тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: плакат, тест, қима – қағаз, бағалау парағы
Сабақтың құрылымы:
І. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, түгелдеу, оқушылардың назарын оқуға аудару, фигуралар тарату арқылы оқушыларды 3 топқа бөлу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
ІІІ. Пысықтау сұрақтары:
І топ
Масштаб дегеніміз не?
Пропорционал шамалар дегеніміз не?
Кері пропорционал шамалар
Санның модулі
Қосудың ауыстырылымдық қасиеті
ІІ топ
№
Ереже
Иә
Жоқ
1
Егер көбейткіштердің кемінде біреуі нөлге тең болса, онда көбейтінді де нөлге тең болады.
+
2
Екі теріс санның көбейтіндісі теріс сан
+
3
Екі теріс санды қосқанда оң сан шығады
+
4
Пропорцияның шеткі мүшелерінің көбейтіндісі ортанғы мүшелерінің көбейтіндісіне тең
+
5
Екі қатынастың теңдігі пропорция деп аталады
+
ІV. Жаңа сабақ
Құрамында әріптері бар өрнек айнымалылары бар өрнек деп аталады.
Мысалы, тік төртбұрыштың ұзындығы см, ені см болсын. Сонда оның периметрі 2см.
Егер және болса, онда
Өрнектегі және әріптерінің мәндері өзгергенде 2 өрнегінің мәні де өзгереді.
2 өрнегіндегі және әріптері айнымалылар деп, ал 2 өрнегі айнымалылары бар өрнек деп аталады.
Бөлгіштің құрамында айнымалылар болған жағдайда бөлінді бөлшек түрінде жазылады.
Мысалы, ; - айнымалылары бар өрнек.
Айнымалылары бар өрнектің құрамындағы әріптерді сандармен лмастыруға болады, бұл – айнымалылары бар өрнектің негізгі қасиеті. Бірақ өрнектегі әріп сол өрнектің мағынасы болатындай санмен ғана алмастырылады.
Мысалы, өрнегіндегі . Себебі болса, бөлшектің бөлімі 0-ге тең болады. Санды 0-ге бөлуге болмайтындықтан, х-тің 3-ке тең мәнінде өрнегінің мағынасы болмайды. Демек, өрнегіндегі х-тің қабылдайтын мәндері 3 санынан өзге барлық сандар.
Мысалы, өрнектеріндегі әріптердің қабылдайтын мәндері – кез келген сандар.
№694. Интербелсенді тақтада бірінші қатарға айнымалылары бар өрнектерді, екінші қатарға санды өрнектерді теріп жаздыру.
Айнымалысы бар өрнек Санды өрнек
0.6-5*3
91:13-10
№701. І топ
Қайық өзенде ағыспен жүзіп келеді. Қайықтың меншікті жылдамдығы км/сағ, ал өзен ағысының жылдамдығы км/сағ. Қайық өзен ағысымен 1,4 сағат жүзгенде неше км қашықтыққа барады?
№702. Тік төртбұрыштың периметрі 22 см, оның ені см. Тік төртбұрыштың ауданын табыңдар.
№703. Жолаушы s км қашықтыққа барды. Бұл оның барлық жолының 40%-індей. Жолаушының барлық жолы неше км? Мұндағы s=16.
