Конспект урок по алтайской литературе: С.С.Суразаков «Кайчы». Алтай элдин jебрен кееркедим чумин чындык коргускени.

Метапредметный

Предметный

Личностный

Бойын башкарынар эдилгелер регулятивный):

Урок канайда одорин озолондыра бодоштыра билери .

Тема аайынча канайда иштеерин планировать эдер.

Кычырган чумдемелге сурактар тургузып – санаа-шуултезин чыгара айдары.

Берилген jурук ажыра текст тургузар.

Кажыла уренчик бойы шуултелу болор, ол оско до уренчиктийинен башка да болзо, оны тооры эмезе уренчиктин айтканын тооп угары.

Jаны билгирлер алар эдилгелер (познавательный):

Бичиктен керекту информация табары.

Тапкан информациязын бириктире корори.

Колбу тударынын эдилгелери (коммуникативный):

Омолик иште кем кандый иш будурери jанынан бой-бойы ортодо jоптожип, будурген иштин турултазын коруп, иш будеринде омоликте онын ла осколоринин кандый камааны эмезе салтары jеткенин тунейлештирип, бойына шуулте чыгарары.

Куучынды бойы алдында кычырары. Созлигин байыдып, сурактар тургузып, сурактарга каруу берип, куучыннын учурын jартаары.

Куучынды ылгап билери.

Литературный ондомолдорло тузаланып билери.

Кычырган куучынды угуп, ондо берилген тил кееркедер эп-аргалар ажыра тилдин jаражын, ээлгирин сезери.

Алтай албатынын чум-jандарын билери.

Алтайдын атту-чуулу кайчыларын билип, оморкоп jурерине таскадары

Уроктын этаптары

Текши уреду эдилгелер

Уредучинин будуретен ижи

Уренчиктердин будуретен ижи

I. Уренчикерди уренерине ууламjылары

Амадузы: Уренчиктерди билгир аларына, jуткиирине тазыктырары

Уренчиктерди эки болукке болиири. 1-кы омолик «Алып» башчызы Валера Бузыкин; 2-чи омолик «Jылдыс» башчызы Илья Мадяев болор.

Jакшылар, кару уренчиктер! Jакшылар, кару айылчылар, куундулу алтай тилдин уредучилери!

Jакшылыкту кунге суунип, кол-колыстан тудужып, jакшы куун-санаалу иштеектер. Бой-бойорго коруп, кулумзиренип ийеле, бой-бойорго jаан jедимдер куунзегер.

Келген айылчыларга база jакшы куун - санаа, jаан jедимдер, иштеген ижилерине бийик jедимдер ле су-кадык куунзейли.

Эмди слердин алдыгарда jурук коргузилген(Слайда jурук коргузилет, куу ойнойт).

-Слердин козигерде не корунди?

- Кандый кун- санаа слерге келди?

Уренчиктер колдорынан тудужып, кулумзиренип, бой-бойлорына jаан jедимдер куунзеп jат.

Jурукты аjыктап,кууни угупуре, унчиктердин санаа- шуултелерин чыгара айттыртары.

II. Билгирди эбелтип чокымдаары

Амадузы: кычырган текстти эске алындырып, jаны уреду аларына белетеери.

Балдар, слер, билеригер бе? Кайчы кижи ол кем?

Кай деп состин учурын канайда ондоп туругар?

Кайчы- ат-нерелу кай чорчокторди айдып турган кижи.

Кай- ол алтай албатынын энчизи. Созликте айдылганыла, кай- кижинин коксинен чыгып турган анылу jоон ун.

Топшуур-

Эмди, бастырабыс, сананып ийектер, 6-чы класста, кандый чумдемел кычырган эдибис? Чумдемелдин авторы кем? Кандый жанрла бичилген? Чын. Слайдта сур-jуругын коруп ийектер.

Радмилана jетиру кычырып, куучындап jат.

III. Уреду амаду тургузары.

Амаду: кучсинип турган сурактарды табары

Айдарда, бугун бис, бу урокто, не керегинде куучындажатан эмтирис?

Чын. Бугунги урокто, бис, С.С.Суразаковтын «Кайчы» деп чумдемелин

эске алынып, тос геройдын эткен керектерин билип аларыбыстар.

Тетрадьтарыгарды ачып, теманы бичип алыгар.

Сурактарга каруу берер, шуур, санаа- шуултезин айдар

IV.Амадуга jединер ишти темдектеери

Амадузы: Уредунин амадузын тургузары, амадуга jединерге тузалу эп-сумелер ле эп-аргаларла план аайынча иштеери.

Jе, амадубыска jединерге, озо баштап, С.С.Суразаков- ол кем?деп суракка кару берер керек.

Бичиичи керегинде jетиру (Адыкенова Радмилана)

С.С.Суразаков- ургулjик Алтайдын чындык уулы, фольклор шиндеечи, уредучи, билимчи, баштапкы алтай доктор, профессор, jайалталу бичиичи

Бичиичи керегинде угуп, тетрадьтарына кластер тургускылайт.

V.Тургузылган амадуга jединери.

Амадузы: Jаны алган билгирле тузаланары. Билгирин айдып та, бичип те тузаланып билери.

Колбу тудар, бойын башкарынар

Тургузылган амадуга jедерге, бис куучыннын содержаниезин билип, анализ эдер керек.

Онын учун, слердин алдыгарда, сурак- ромашка jадат.

Бу берилген сурактарга кару берзин деп сурап турум.

Эмди, айтканыгарды быжулап, визуальный метод откурип ийектер.

Не корунет? Не угулат?

Канакуш ла Каракайдын кай чорчокти айтканын тундештирип, кылык-jанын кородигер. Кольца вена тургузат.

Эки болук (группа) иштейт

VI.Танынан иш будурери

Амадузы: Танынан jакылталар будурери, ижин быжулаары.

Jаны билгир алар, уренчиктин акту бойынын когус- корумиле колбулу

1-кы омолик «Алтайдын атту-чуулу кайчылары ла олордын эл-jон ортодо тоомjызы керегинде» проект тургузат. Синквейн тургузаары С.С.Сурзаков

2-чи омолик Канакуштын сур-кеберин jураары. Синквейн «Канакуш».

2болук омолик иштейт

Физминутка

Физминутка.

Арып калган балдарга, амырайтан ой келди,

колдороорды тышкарып,

буттараарды бош салаар,

он jанына баштанып, баштарарла кекигер,

сол jанына баштанып, костороорло имдегер.

Эмди jазап отурып, иштереерди улалтаар.

(Куу ойнойт).

Уренчиктер отконип эткилейт.

VII.Билгирлерди бириктире катап корори

Амадузы: Jаны билгирди тузаланып, чыныктаары.

Колбу тудар, бойын башкарынар

Бугунги урокто jаны нени билдип алдар?

Jаны билгирле кайда тузаланарга jарар?

Jаны билип алганаарды jартап берер.

Бис бугун кандый куун – санаалу иштендис?

Куучындаар ла ылгаары.

Куучыннын тос шуултези ле темазы аайынча бойынын санаа- шуултелерин чыгара айдары. Чумдемелдин сюжеди, композициязы. Болуктерле болунип, чумдемелдин сюжедин ылгаары.Тос геройдын сур- кеберин схема аайынча ылгаары.

VIII. Будурген ишти, билгирлерди кемjиири ле чокымдаары. (Рефлексия)

Амадузы: урокто нени билип алганын чыныктап, чыгара айдары.

Уренчиктин акту бойынын когус- корумиле колбулу

Бугунги урокто мен…

Меге бу урок…

Меге суреен…

Мен jурумимде…

Меге бир де…

Мен бу урокто…

Бойыгарга темдек турузыгар

Будурген ижин баалары

IX.Айылдын ижи

«Кайчы» керегинде куучын тургузып келигер.