Презентация: ?скери топография.

Арнаулы әскери тәртіптің бірі Әскери топография, ол жауынгерді әскери бағыттағы жерді табуға, үйреніп, білуге үйретеді және жауынгерге әскери топографиялық картаны қалай қолдануды корсетеді.

Топографиялық карта –шартты белгілермен, барлық сызықтарын белгілі бір мөлшерде бірнеше есе кішірейту арқылы жергілікті жерді қағаз бетінде дәлме-дәл әрі жан-жакты бейнелеу.  Топографиялық картада арнаулы шартты белгілермен жердің барлық бөлшектерінің (бедері мен заттардың) орналасуы мен өзара байланысы көрсетіледі.  Топографиялық картаны командирлер мен барлық дөрежедегі  штабтар  ұрысты дайындау, ұйымдастыру, әр түрлі міндеттерді орындау барысында, сондай-ақ қарсыластар мен өз әскерлері туралық, кабылданған шешімдер мен жауынгерлік бүйрықтар туралы мөліметтер бейнеленген құжат ретінде кеңінен қолданады

Картанын машстабы

1:10000

Масштабтың үлкендігі

Картаның аты

100 М

1:25000

Онмыңдық

1:50000

250 М

1:100000

Жиырмабесмыңдық

500 М

1:200 000

елумыңдық

1 КМ

жүзмыңдық

2 КМ

1:500 000

екіжүзмыңдық

1:1 000 000

5 КМ

бесжүзмыңдық

10 км

миллиондық

• Карта бойынша жергілікті жерді бағалауға, қозғалыс бағытын зерттеуге, қашықтықты, бұрышты, алаңдарды, биіктікті, кеңістікті анықтауға байланысты міндеттер орындалады, ұрыстағы  нысаналар  мен ракеталардың ,  артиллерияның , т.б. ұрыс тәртібі анықталады. Топографиялық карталар жалпы мемлекеттің, елдің қорғаныс қажеттілігін қамтамасыз ету үшін де, халық шаруашылығы үшін де қажет.Топографиялық карта көмегімен орындалатын міндеттердің сан алуандығы ә р түрлі масштабтағы карталардың болуын керек етеді.

.

Жергілікті заттардың өзара орналасуын, олардың пішінін, мөлшерін,

биіктік жағдайын және басқа көптеген сандық және сапалық сипаттамаларын көрнекі түрінде береді. Топографиялық картада жергілікті жер шартты белгілерменбелгіленеді. Топографиялық картаның шартты  белгілері - графикалық,  әріптік  және сандық белгілердің жүйесі. 

Олардың көмегімен картада жергілікті жер объектілерінің орналасқан орны көрсетіледі және олардың сапалық және сандық сипаттамалары беріледі.

Бір затты бейнелейтін шартты белгілер түрлі масштабтағыкарталарда өз сызбасы бойынша бірдей және тек мөлшерімен ғана өзгешеленеді .

Картадағы ара қашықтықты мынандай заттармен өлшеуге болады:

• сызғышпен;
• циркульмен-өлшегішпен;
• Курвиметрмен;
• тегіс қағазбен және т.б..

• картаның негізгі сипаттамасының бірі. Т.к.н. көптеген факторларға, атап айтқанда, картаның материалдықнегіздері мен жасау  әдістеріне, қағаздың деформацияға ұшырауына және т.б. факторларға байланысты.Карта масштабының нормативтері бойынша картада орналасқан заттар мен жергілікті жер контурларыныңжоспарланған түсіру  желісінің жақын нүктелеріне қарағанда орт-аша қателіктері 0,5 мм; таулы, биік таулы және шөлейт аудандарда – 0,75 мм; биіктігі бойынша горизонтальдың  орналасуы жазық және қыраттыжерлерде 0,4 ї-тан аспау керек (ї — бедердің кесіндісінің биіктігі).

Курвиметр  ( лат .  curvus   қисық) — карта мен жоспар бойынша қисық сызықтар арқылы қашыктықты аныктауға арналған құрал. Ол, әсіресе, карта бойынша қатпарлы және ұзын сызықтарды, мысалы, қозғалыс маршрутын өлшеуге ыңғайлы. Құралдың төменгі жағында меңзері бар беріліс жүйесіне қосылған доңғалақтары болады. Курвиметр қашықтығын өлшеуде доңғалақтарды маршрут бойымен жүргізіп, оның сантиметрмен өлшенген есебін масштаб келеміне кебейтіп, нәтижесінде жергілікті жердің нақты қашықтыгын анықтайды

Жергілікті жер

Жергілікті жер - барлық  элементтерімен: бедерлерімен, жер қабатымен, суымен, өсімдігімен, сондай-ақ қатынасжолдарымен, тұрғылықты жерлерімен, өнеркәсіп, ауыл шаруашылық және әлеуметтік-мәдениобъектілерімен қоса алғандағы жер жазықтығының бір бөлігі (аймағы, ауданы). Ол ұрыс жағдайының еңмаңызды элементтерінің бірі болып табылады. Ж.ж. бедерлерінің ерекшелігіне байланысты — тегіс, адырлы,қыратты, таулы (аласа таулы, орта таулы, биік таулы); ойлы-қырлы болуына байланысты  - өзекті,  сайлы,жыралы;  өту жағдайына  байланысты, бақылау және бүркемелеу жағдайларына байланысты — ашық,жартылай жабық, жабық; табиғат жағдайларына байланысты — шөлді, далалық, (шөл далалық), орманды,батпақты (орманды-батпақты) болып бөлінеді. Ж.ж-дің ұрыс қимылдарына әсер ететін қасиеттерін тактикалық қасиеттер деп атайды.  .

Жергілікті жер топографиялық картада шартты белгімен белгіленеді

МАСШТАБТЫҚ ШАРТТЫ БЕЛГІЛЕР

Сызықтық шартты белгілер

Контурлық Шартты белгілер