Мұқағали Мақатаев "Өмір сүрейік алмасып."

Бекітемін:

Пән: Әдебиет Мектеп: Ембі қалалық №1 ОМ

Бөлім: ХХ ғасыр әдебиеті Мұғалімнің аты-жөні: Д.Х.Шарафиева

Күні: 15.04.2017ж Қатысқандар:

Сынып: 8 орыс Қатыспағандар:

Сабақ

тақырыбы

М.Мақатаев «Өмір сүрейік алмасып...» өлеңі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме

1.Оқыған туындының тектік, жанрлық сипатын, әдебиет және фольклор туралы жалпы ұғымдарды анықтай білуі;

2.Өлең сөздің құрылымдық элементтерінің (өлшем, ырғақ, ұйқас, шумақ) мән-мағынасын, негізгі ұғымдарын ажырата білуі;

3.Бағдарламаға сәйкес 9-10 өлең мен (бұған поэмалардан үзінділер де кіреді), 5-6 прозалық туындыдан үзінділерді жатқа айта алуы;

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар: Өлеңді өз бетінше оқып,  білім алады.

Көптеген оқушылар: Өлеңнің тақырыбы мен идеясын талдап, өз ойларын  топта және көпшілік ортада жеткізе алады.

Кейбір оқушылар: Өлеңді оқу барысында күрделі мәселелерді шешу жолдарын өз бетінше қарастыра алады. Алған білімдерін  өмірде қолдана алуға үйренеді.

Жетістік

критерийлері

1.Оқыған туындының тектік, жанрлық сипатын, әдебиет және фольклор туралы жалпы ұғымдарды анықтай алады.

2.Өлең сөздің құрылымдық элементтерінің (өлшем, ырғақ, ұйқас, шумақ) мән-мағынасын, негізгі ұғымдарын ажырата біледі.

3.Бағдарламаға сәйкес 9-10 өлең мен (бұған поэмалардан үзінділер де кіреді), 5-6 прозалық туындыдан үзінділерді жаттай алады.

Тілдік

мақсаттар

Параллелизм, қаратпа сөз.

Құндылықтарды дарыту

Мәңгілік ел-өнер құшағында. Ұлттық мұра ретінде танылған үздік шығармаларды дәріптеу.

Пәнаралық байланыстар

Биология, қазақ тілі

АКТ қолдану дағдылары

Компьютер

Бастапқы білім

Ғабит Мүсірепов «Ананың анасы»

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

1)Оқушылармен сәлемдесу.

Сыныптың сабаққа дайындығын тексеру.

Шаттық шеңберін құрып, оқушылар қол ұстасып бір-біріне жақсы тілектер айтады. Оқушылар үш топқа бөлінеді.

Ғабит Мүсірепов «Ананың анасы» мазмұндау

Білім  тексеру:

Өз аналары туралы шағын мәтін құрастыру.

 «Қар атыспақ»  ойыны. Үш топ өздерінің қарсы топтарына қағазға жазылған сұрақтарды лақтыру арқылы сұрақтар қойып жауап береді.

Кеспе қағаздар

Сабақтың ортасы

Сабақ қазақтың ақиық ақыны, үлкен ақыны, поэзия әлемінің асқар шыңы, сонымен қатар қазақтың қара өлеңіне шекпен жауып қайтарған абыз, жанына жақын сырлас дос таппай дүниеден өткен Мұқағали Мақатаевқа арналады.

Қазақ поэзиясының «Хан тәңірі» атанған Мұқағали Мақатаев 1931 жылдың 9-шы ақпанында Алматы облысы, Нарынқол ауданында дүниеге келген.

Әкесі – Сүлеймен, Анасы – Нағиман, Әжесінің аты – Тиін. Ол алғаш рет астанада шет тілдер институтының неміс тілі факультетіне түседі. Бірақ өз жағдайы оқудан шығуға мәжбүр етеді.

 Мұқағали Мақатаев – халықтың сүйіспеншілігіне бөленген сүйікті ақыны.

 1976 жылы 45 жасында ақын аға қайтыс болады.

 Туған жерің?

Ұланымын Қарасаз деп аталатын ауылдың?

Туған жылың?

1931.Құрдасымын Шәмілдің.

Жынысың кім?

Еркекпін ғой, еркекпін

Және дағы тәуірмін

Мекен-жайым – жер менің

Жерде жүрген ақын деген пендемін

Қалам, қағаз, уақыт бер аздаған,

Мен өмірді жырлау үшін келгенмін!

І. Тірек сызба бойынша әңгімелеу:

1-топ – Ақын өмірі;

2-топ – Ақынның білімі;

3-топ – Ақын шығармалары.

ІІ. Мұғалім алдымен жаңа сөздермен таныстырады. Сөздерге қарап өлеңнің не туралы екенін болжатады.

Ерсі – дөрекі, әдеп ережесіне сай емес

Дүрбелең дүние – тынымсыз өмір

Беймәлім – белгісіз

Жаралу – дүниеге келу, пайда болу

Сему – солу, құрау, өлу

Жармасу – бір нәрседен ұстау

Қасқайып – қаймықпай, тайсалмай.

Оқушылардың назарын суретке аударады:

1)Бұл қандай ағаш? Оны қандай сөздермен сипаттауға болады?

2)Бұл ағаш қанша жыл өмір сүреді?

3)Қайыңның жаны бола ма?

4)Қайыңның жүрегі бар ма? Болса ол қайда орналасқан деп ойлайсыңдар?

5)Қайың жапырақтары неге ұқсайды?

6) Сенің қайың болғың келе ме?

Балалар, ақынның өзіне құлақ түрейік:

(Компьютерден ақынның «Өмір сүрейік алмасып...» өлеңі тыңдалады)

Оқушылардың өздеріне іштей мәнерлеп оқуға тапсырма беріледі.

1)Өлең кімге арналған?

2)Өлеңде қандай қаратпа сөз жиі қолданылады?

3)Ақын өлеңде қандай өтініш айтады?

4)Ақынға қайың не себепті ұнайды?

5) Ақын неге қайың болғысы келеді?

6) Ақын ме қайыңның арасында қандай ұқсастықтар болуы мүмкін?

7) Ақын қайыңға қандай сезімдерін жеткізеді?

ІІІ. Әдебиет теориясы.

Параллелизм (грек.parallelismos – қатар жүруші, симметрия) – екі құбылысты қатар алып, бір-бірімен салыстырып бейнелейтін әдебиеттегі көркемдеу тәсілі.

IV. Топтық жұмыс.

1-топ:

«Саржайлау» өлеңін мәнерлеп оқиды. Өлеңнің тақырыбын анықтап, қаратпа сөздерді табады. Өлеңнен төменде берілген мақалдармен мазмұндас жолдарды тауып оқиды.

2-топ:

Суреттерге қарап, сұрақтар бойынша өзара пікірлеседі. Ақпаратты оқып, сұрақтарға жауап береді.

3-топ:

«Мен сендерді іздеймін...» өлеңін мәнерлеп оқиды. Өлеңде жиі қайталанатын сөздерді анықтап, неліктен жиі қайталанатындығын түсіндіреді.

V. Сергіту сәті.

Оқушылар өздерінің туған күндері, айлары, жылдарындағы әрбір санды алып бір ғана сан қалғанша қосады. Соңында қалған сан әр оқушының қасиетті саны болып саналады. Мысалы: 16.07.1998 1+6+0+7+1+9+9+8=41 4+1=5 

VІ. Шығармашылық бағыт.  Дәптермен жұмыс 
а) (Б.Блум таксономиясын қолдану): 
ІІІ деңгей қарапайым білім мен түсінік деңгейінде игеруді білдіреді: 
Білу Түсіну 
Қай жылы туған? 
Қайда туған? 
Кім? 
ІІ деңгей тапсырмалары алған білімін қолдана білу және талдау деңгейінде игеруді білдіреді: 
Қолдану Талдау 
Параллелизм Өлеңнің тақырыбы... 
Осы құбылысты түсіндіреді... Идеясы.... 
Өлеңнің ішінен параллелизмді анықтау. Өлеңнен не білдіңіз... 
б) (Еркін жауап стратегиясы) 
1.Ізденушілер тобы. 
Сұрақ. «Бірде адам, бірде қайың боп, Сүрейік өмір алмасып...» - дегенді қалай түсінесіңдер?  

Слайд

Суреттер

Сабақтың соңы

 VIIІ. Білімді бекіту (Топтастыру. Кластер құру) 
«Мұқағали кім?» деген сұраққа жауап беру арқылы, кластер жасау (слайдқа жазу). 
Мысалы: ғажайып ақын, қазақ халқының ұлы ақыны, «Ғасыр ақыны», ҚР мемлекеттік сыйлығының иегері 

Шығармашылығы 

Өлеңдері Поэмалары Жыр жинақтары 

ІХ. Қорытындылау (сұрақ-жауап, insert стратегиясы арқылы): 
түсіндім................ 
көрдім ................. 
естідім.................. 
жаздым................ 
сезіндім............... 

а) бағалау: сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау, тиісті бағаларын қою. Қателесіп, не болмаса тапсырмаларды орындауда қиналған оқушыларды да ынталандыру. 
ә) үй тапсырмасы: 
1. Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығын оқып, мазмұндау. 2. «Өмір сүрейік алмасып» өлеңін жаттау.

Кеспе қағазы