Урок белорусского языка

Тэма ўрока. Асаблівасці правапісу канчаткаў назоўнікаў 3-га скланення( у творным склоне адзіночнага ліку)

Мэта ўрока: пазнаёміць вучняў з правапісам канчаткаў назоўнікаў 3-га скланення ў творным склоне.

Задачы ўрока:

• даць паняцце пра сістэму канчаткаў назоўнікаў 3-га скланення, садзейнічаць засваенню іх правапісу;

• вучыць асэнсоўваць залежнасць выбару канчаткаў у творным склоне ад апошняга зычнага асновы.;

• удасканальваць уменні вызначаць склон па склонавых і сэнсавых пытаннях, перадаваць на пісьме падаўжэнне зычнага асновы назоўнікаў у творным склоне, правільна ўжываць назоўнікі 3-га скланення ў вусным і пісьмовым маўленні;

• развіваць звязнае маўленне вучняў пры чытанні тэкстаў;

• выхоўваць павагу да роднай мовы, любоў да роднай зямлі.

Тып урока: камбінаваны

Абсталяванне: “Дрэва поспеху”, воблака слоў,схема «Правапіс канчаткаў назоўнікаў 3-га скланення», табліца «Склонавыя канчаткі назоўнікаў», карткі , камп’ютар, тэлевізар.

Ход урока

I. Арганізацыйны момант. Эмацыянальны настрой на ўрок

Настаўнік. Вітаю вас, хлопчыкі і дзяўчынкі! Хто сёння не спазніўся ў школу, памахайце рукой. У каго з вас добры настрой, усміхніцеся. Хто самастойна выканаў дамашняе заданне на ўрок , папляскайце ў далоні. Хто настроіўся на плённую працу, ціха прысядзьце на свае месцы.

II. Праверка дамашняга задання.

* Франтальнае апытванне. (Вучні перадаюць адзін аднаму “гарачую бульбу” і задаюць пытанні ( СКЛАНЕННЕ НАЗОЎНІКАЎ)

* Колькі склонаў у беларускай мове?

* Які склон называецца прамым?

* Скланенне – гэта…

* Назавіце тыпы скланенняў

* Якія назоўнікі адносяцца да 1,2,3 скланенняў?

* Ад чаго залежыць правапіс канчаткаў назоўнікаў?

* Назавіце тыпы асноў?

( За правільныя адказы вучні атрымліваюць лісточкі, а потым прыклейваюць на “Дрэва поспеху”. Працуе бонусная праграма)

* Праверка дамашняга практыкавання

III. Падрыхтоўка да працы на асноўным этапе.

1. Актуалізацыя ведаў.

Настаўнік. Перад вамі, рабяты, воблака слоў (Слайд 1). Сярод прапанаваных слоў выберыце назоўнікі і размяркуйце іх у тры слупкі: 1, 2 і 3-е скланенне. Запішыце іх у сшыткі. Як вы лічыце, пра што ў нас будзе ісці гутарка на ўроку.

2. Аб’яўленне тэмы, зачытванне задач урока. (Слайд 2)

( Запісваем тэму ўрока ў сшыткі).

Настаўнік. А цяпер давайце паспрабуем вызначыць задачы нашага ўрока( вучні даюць адказы). (Слайд 3) Давайце зачытаем іх( Слайд 4). Вы згодныя з імі?

- узнавіць веды вучняў пра тыпы скланення і асновы назоўнікаў;

- удасканальваць уменне групаваць назоўнікі паводле скланення;

- навучыцца правільна пісаць канчаткі і каменціраваць іх выбар;

- выпрацоўваць навыкі правапісу слоў з падоўжанымі зычнымі і апострафам у творным склоне.

3. Знаёмства з новай тэмай.

* Практыкаванне 208 ( Белая Русь – наша любімая Радзіма)

- заданні да практыкавання: выпішыце назоўнікі 3-га скланення і праскланяйце. Праверце сябе па схеме ( стр.100 у падручніку) Заданне вучні выконваюць ля дошкі.

* разгляд табліцы “ Правапіс канчаткаў назоўнікаў 3-га скланення”

ТВОРНЫ СКЛОН

1. !!! Т.скл. – падаўжэнне : соллю, моладдзю

Але: аповесць-аповесцю

2. Б,Р,Ф –’ –ю

3. ЛЮБОЎ –ЛЮБОЎЮ !!! Ю

ФІЗКУЛЬТХВІЛІНКА

Настаўнік называе назоўнікі 3-га скланення, а вучні нахіляюцца ўлева, калі апошні зычны асновы падаўжаецца ў творным склоне адзіночнага ліку, і ўправа, калі падаўжэння ў гэтай форме не адбываецца.

Словы для гульні: аповесць, бездараж, вобласць, глыб, гразь, даль, дробязнасць, жоўць, завязь, квецень, косць, любоў, магістраль, мазь, магчымасць, ніць, радасць, свякроў, сенажаць, цяжкасць, шчолач, шыр.

* Практыкаванне 210 (ля дошкі ўсе запісваюць 1 групу слоў)

2 групу слоў 1 варыянт выконвае самастойна, 3 групу – 2 варыянт самастойна.

* ПРЫЁМ “Лаві памылку” (знайдзіце словы, запісаныя з памылкай. Праверце сябе па ключы. Словы з памылкамі запішыце правільна). (Слайд 5)

1) Горыччу, 2) смеласццю, 3)Сібірру, 4) карысцю, 5) спіраллю, 6)гус’ю, 7) Об’ю, 8) цемен’ю, 9) чырванью, 10) клапатлівасцю.

Ключ: 2, 3, 6, 8, 9. (Слайд 6)

IV. Замацаванне вывучанага.

1. Заданне на картках.

Пры спісванні пастаўце назоўнікі, што ў дужках, у патрэбным склоне, канчаткі абазначце і растлумачце іх правапіс.

1. Чорнай (гладзь) рачной ціха месяц плыве. 2.Аляксей Паўлавіч сустрэў сваіх сяброў з (радасць). 3. Спелай густой ( чырвань) гарэлі рабіны. 4. Зерне любіць на цёплай (далонь) перад новай сяўбой паляжаць.

2. Віктарына

1. Да якога скланення адносіцца назоўнік Прыпяць?

2. Чаму назоўнік Беларусь адносіцца да 3-га скланення?

3. У якіх склонах неадушаўлёныя назоўнікі 3-га скланення маюць аднолькавыя канчаткі? Якія?

4. Якая фанетычная з’ява адбываецца пры змяненні назоўнікаў тыпу рысь,медзь у творным склоне адзіночнага ліку?

5. Чаму не адбылося падаўжэння зычнага ў форме творнага склону адзіночнага ліку назоўніка радасць – радасцю.

6. Якія зычныя на канцы асноў назоўнікаў 3-га скланення ў творным склоне адзіночнага ліку не падаўжаюцца ў становішчы паміж галоснымі?

3. Самастойная работа.

Запішыце назоўнікі ў адпаведны слупок табліцы ў форме творнага склону адзіночнага ліку.

Варыянт 1

Папараць, Сібір, завязь, сенажаць, столь, строгасць, глыб, зайздрасць, кроў, стомленасць, Беларусь, Об, правільнасць, Гарынь, прыгажосць, скронь, яснасць, мудрасць, верф, шыр.

Варыянт 2

Бандэроль, Свіслач, шыр, хітрасць, гладзь, ступень, карысць, Свір, Нарач, любоў, мазь, міласць, зелень, глыб, мудрасць, цемень, рэч, дэталь, свежасць, цемень.

4. Творчае заданне “Схаванае слова” (Для вучняў, якія хутчэй выканалі самастойную работу)

Калі ў пустыя клеткі кожнага квадрата вы ўпішаце па дзве патрэбныя літары, то па ходу гадзіннікавай стрэлкі або супраць яе прачытаеце васьмілітарныя назоўнікі 3-га скланення.

(Далячынь, карамель, паралель)

V. Падвядзенне вынікаў урока. (Слайд 7)

VI. Рэфлексія.

Настаўнік. Запоўніце ліст самаадчування і самаправеркі (Слайд 8)

VII. Дамашяе заданне §34, пр. 212