Түзу силуэтті тігілме жеңді көйлек чертежының негізін тұрғызу.
11 сынып
Уалибаев Мағауия Оқанұлы, Алматы облысы, «Райымбек ауданының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесінің «Нарынқол мектепаралық оқу-өндірістік комбинаты» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорнының тігінші мамандығының мұғалімі.
Сабақтың тақырыбы: түзу силуэтті т ігілме жеңді көйлек чертежының негізін тұрғызу.
1.Сабақтың мақсаты: 1.Білімділік: оқушыларға көйлектің сызбасын есептеуді және тұрғызуды үйрету. 2.Дамытушылық: оқушыларға сызба тұрғызудың маңызын түсіндіру,терминдер мен өлшемдердің мағнасын ашу, теориялық білімдерін іс жүзінде қолданудағы шығармашылық ой-қиялын дамыту, «Бурда» журналындағы дайын сызбаларды ажырата білуге және іс жүзінде пайдалануға дағдыландыру. 3.Тәрбиелік: әсемділікке,ұқыптылықа баулу.
2.Сабақтың түрі: теориялық Оқыту әдістері: 1.Ауызша-әңгімелеу,түсіндіру. 2.Көрнекілік-нұсқаулық карта, бұйым үлгілерін көрсету. Пәнаралық байланыс: сызу,математика 3.Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру бөлімі.
1.Оқушылардың сәлемдесуі.
2.Кезекшінің рапорты.
3.Топтың сабаққа дайындығын тексеру.
II.Кіріспе нұсқау.
1.Оқушыларға жұмыстың мақсаты мен міндетін,негізгі мазмұнын түсіндіру.
2.Оқушыларды сабақтың тақырыбын қабылдауға дайындау үшін төмендегідей сұрақтар қойылады:
а) көйлектің торы не үшін тұрғызылады? ә) артқы бой дегеніміз не? б) алдыңғы бойды артқы бойдан қалай ажыратамыз? в) жеңнің қандай түрлерін білесіңдер? 3. Жаңа материалды оқып үйрету.Тігін бұйымдарын конструкциялау-бұл киім бөлшектерінің сызбасын тұрғызу.Сызбаны тұрғызу үшін өлшемдер қажет.Өлшемдерді адамның фигурасын өлшеу арқылы немесе типтік тұлғаның өлшем кестесінен алады.Тігін бұйымының сызбасын 1:4 масштабымен құрастырады.Сызба бойынша бұйымның үлгісін жасайды.
Конструкциялау жұмысын орындау үшін мынандай құрал-жабдықтар керек: 1:4 масштабтық сызғыш,30 см сызғыш,бұрышты сызғыш, жұмсақ және қатты қарындаш, өшіргіш, миллиметрлік қағаз.
Ол үшін жас өспірімдердің типтік мүсінге арналған абсолюттік өлшем бірліктерінен керекті өлшемдерді мына таблицаға түсіреміз: бой (рост)-158 см, өлшем (размер)-46 см.
Өлшем бірліктері:
Жарты орамдар (полуобхваты)
Ендер (ширины)
СШ
СГ I
СГ II
СГ III
СТ
СБ
ШГ
ЦГ
ШС
ШП
18
44,2
48,4
46
36,5
50
16,7
9,9
17,8
13
Ұзындықтар (длины), биіктіктер (высоты)
Орамдар (обхваты)
ДТС I
ВПРЗ I
ВГ I
ДТП I
ВПК
ДИ
ДР
ОП
ОЗАП
41,6
20,7
26,2
42,8
42,0
90
53,5
29,1
16,1
Қосылатын өлшемдер (прибавки):
ПГ = 5 см; ПТ =2 см; ПБ =8 см; П СПР =2 см; ПДТС =0,5 см; ПШ.ГОР =0,5 см; ПОП =6-8 см; ПР =2 см.
Нұсқау картасы №1 Тігілме жеңді көйлек негізінің торын тұрғызу
№
р/с
Конструктивті нүктелер және учаск- лер
Конструктивті нүктелер және учаск лердің шартты белгілері
Есептеу формуласы
Өлшем бойынша есептеу (см)
Стандартты
Же-ке
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Бұйым ені
Артқы бойдың ені
Алдыңғы бойдың ені
Ойынды ені
Жауырын сызығының деңгейі Ойынды тереңдігінің деңгейі Бел сызығының деңгейі
Жамбас сызығының деңгейі Бұйым ұзындығы
Түзудің ойынды тереңдігімен қиылысы Алдыңғы бойдың бел,жамбас,етек сызықтарымен қиылысы
Аоа1 Аоа
а1 а2
аа2
АО У
АО Г
АО Т
ТБ
АО Н
Г1 , Г3 , Г4
Т4 , Б3 , Н3
СГ III+ПГ
ШС +0,2 ПГ
ШГ +(СГ II-СГ I)+ 0,1×ПГ
АОа1 -(АОа + а1 а2 )
0,4×ДТС I
Впрз +Пспр +1/2Пдтс
ДТС +ПДТС
ДТС /2-2
ДИ +ПДТС
-
-
46+5=51
17,8+ 0,2×5=18,8
16,7+(48,4-44,2)+0,1×5= 21,4
51-(18,8+21,4)=0,8
0,4×41,6=16,6
20,7+2+0,25=23
41,6+0,5=42,1
41,6/2-2=18,8
90+0,5=90,5
-
-
Нұсқау картасы №2 Тігілме жеңді көйлек негізінің артқы бойын тұрғызу
№
р/с
Конструктивті нүктелер және учаск- лер
Конструктивті нүктелер және учаск лердің шартты белгілері
Есептеу формуласы
Өлшем бойынша есептеу (см)
Стандартты
Же-ке
1
Мойын ойындысының ені
Ао А2
СШ ÷3+ПШ.ГОР
18÷3+0.5=6,5
2
Артқы бойдың ортаңғы сызығы
ТТ1
Т1 нүктесін АО нүктесімен қосу
1,5 см
3
ГГ3 түзуімен қиылысы
Г/
-
-
4
Жамбас сызығымен қиылысы
Б1
-
-
5
Етек сызығымен қиылысы
Н1
-
-
6
Ойынды биіктігі
А2 А1
АО А2 ÷3
6,5÷3=2,1
7
Иық кесіндісінің ені
А2 П1
ШП +ПР
13+2=15
8
Артқы бойдың иық кесіндісінің қиғаштығы
Т1 П1
ВПК +ПДТС
42+0,5=42,5
9
Иық кесіндісіндегі вытачка жағдайы
А2 И
(1/4-1/3) ШП
4
10
Иық вытачкасы
ИИ1
-
2
11
Вытачка ұзындығы
ИИ2
(3-4)ИИ1
6
12
Вытачканың сол жағын көтеру
ИИ3
ИИ3 -тұрақты сан
0,3
13
Вытачканы теңестіру
И2 И4
И2 И4 =И2 И3
14
Ойынды тереңдігін анықтайтын нүкте
П2
П2 нүктесін анықтау үшін а нүктесінен жүргізілген вертикаль сызықпен иық кесіндісінің қиылысы
15
Арқа ені сызығымен ойынды нүктесінің жанасуы
П3
Г1 П3 ×Г1 П2 ÷3+2
Чертеж бойынша
16
Ойынды нүктесі мен ойын-ды сызығының жанасуы
Г2
Г1 Г2 =Г1 Г4 ÷2
Чертеж бойынша
17
П3 Г1 Г2 бұрышынан жүргізілген биссектриса мен ойынды нүктесімен жанасуы
1
Г1 1=0,2Г1 Г4 +0,5
0,2×10,8+0,5=2,7
18
Ойынды сызығындағы жан кесіндісі
Г1 Г5
1/8-1/4Г1 Г4 Г5 нүктесінен вертикаль жүргізу
4
19
Ойынды сызығымен қиылысуы
Г5 /
-
-
20
Бел сызығымен қиылысу
Т2
21
Жан кесінділерінің жиынтығы
Т2 Т3
∑В ÷
1,5
22
Жамбас сызығындағы жан кесіндісінің жағдайы
Б1 Б2
Г/ Г5 +ГГ/
Чертеж бойынша
23
Етек сызығындағы жан кесіндісінің жағдайы
Н1 Н2
Н1 Н2 =Б1 Б2 +5
Чертеж бойынша
24
Юбка мен кеудедегі вытачка-ның ортаңғы сызығының жағдайы
Т1 Т7
0,4-0,5ГГ1
0,5×18,8=9,4
25
Вытачкалар жиынтығы
Т7 Т9
∑В ÷8
1,5
26
Вытачканың жоғарғы шеті
Кеуде сызығынан төмен
2
27
Вытачканың төменгі шеті
Жамбас сызығынан жоғары
5
Нұсқау картасы №3 Тігілме жеңді көйлек негізінің алдыңғы бойын тұрғызу
№
р/с
Конструктивті нүктелер және учаск- лер
Конструктивті нүктелер және учаск лердің шартты белгілері
Есептеу формуласы
Өлшем бойынша есептеу (см)
Стандартты
Же-ке
1
Кеуде ортасы
Г3 Г6
ЦГ +0,5
9,9+0,5=10,4
2
Нүкте жағдайы
Т6
Г6 нүктесінен бел сы-зығына дейін верти-каль сызық жүргізу
3
Бел сызығы
Т6 Т6 /
Т6 Т6 / =0,5 см
4
Алдыңғы бойдың ортаңғы сызығымен қиы-лысы
Т8
5
Мойын ойындысының жоғарғы нүктесі
Т8 А3
ДТП I +ПДТС +ТТ6 /
42,8+0,5+0,5=43,8
6
Ойынды ені
А3 А4
СШ ÷3+ПШ.ГОР (А3 А4 =АО А2 )
18÷3+0,5=6,5
7
Ойынды тереңдігі
А3 А5
А3 А5 = А3 А4 +1
6,4+1=7,4
8
Кеуде выточкасының төменгі нүктесі
А4 Г7
Вr
25,4
9
Кеуде выточкалар жиынтығы
А8 П7
2(Сг II- Сг I)+1
2(48,4-44,2)+1=9,4
10
Ойынды тереңдігінің көмекші нүктелері
П4
Г4 П4 =П2 Г1
11
Вертикаль мен ойынды сызығының жанасуы
П6
Г4 П6 =Г4 П3/ ÷3
12
Алдыңғы бойдың иық кесіндісінің бірігуі
П5
А9 П5- =ШП
13,1
13
Сол жақ выточканың үстіңгі жақ нүктесі
П7 /
А9 П5 Г7 П7 /
14
Кеуде выточканың оң жақ нүктесі
А10
Г7
15
Г2 Г4 П4 Бұрышының биссектрисасы
2
Г4 2=02Ш
16
Ойындыдағы көмекші нүкте құралы
3
П6 В=Г6 П5 ÷2
17
Көмекші нүкте
4
3-4см
1
18
Көмекші нүкте
П5 /
П5 П5 /
0,5
19
Алдыңғы бойдың ортаңғы етек нүктесі
Т8 Н4
ТН=Т1 Н1
20
Жан кесіндісінің жиынтығы
Т2 Т5
∑в÷8
1,5
21
Жамбас сызығы
Б3 Б4
Б3 Б4 =(Сб-Пб)-Б1 Б2
(48+8)-Б1 Б2
13,5-5,4=8,1
22
Жан кесіндісінің жағдайы
Н3 Н5
Н3 Н5- =Б3 Б4 +5
8,1+5=13,1
23
Жан кесінділерін теңестіру
Т5 Н5
Т5 Н5 =Т3 Н2
24
Алдыңғы выточканың ортыңғы сызығы
Т/ 6
25
Выточкалар жиынтығы
Т14 Т15
∑в÷4
3
26
Выточканың жоғарғы нүктесі
1-2
27
Выточканың төменгі нүктесі
5
Нұсқау картасы№4
Жеңнің сызбасын тұрғызу
№ р/с
Конструктивті нүктелер және учаскілер
Конструктивті нүктелер және учаскілердің шартты белгілері
Есептеу формуласы
Өлшем бойынша есептеу
Стандартты
жеке
1
О1 О2
ОО1— ОО2
ОО1 - 2,5
2
Ойындының артқы ені
О1 Р1
Оп+Поп÷2
29+6÷2=17,5
3
Жең ұзындығы
О2 М
Др+мода
4
Алдыңғы перекатының жағдайы
О1 Рп
О1 Р1 ÷2
8,75
5
Шынтақ перекатының жағдайы
О1 Рл
О1 Р2/ ÷2
8,75
6
Көмекші нүкте
О3
Рп О2 , О3 жоғары
7
Көмекші нүкте
О4
Рл жоғары О2 О4
8
Төменгі сызық жағдайы
М1
Рп төмен ММ1
9
Төменгі сызық жағдайы
М2
Рл төмен ММ2
10
Төменгі сызық ортасының кескіні
М1 М3
М1 М3 =М1 М
8,75
11
Төменгі шынтақ сызығы кескіні
М2 М4
М2 М4 =М2 М
8,75
12
Алдыңғы бел жағдайы
П6 /
РпП6 / =Г4 П6
13
Дөңес жағдайы көмекші нүкте
1
П6 / 1
0,5
14
Дөңестегі жағдайы көмекші нүкте
П3 /
РлП/ 3 =Г1 П3
15
Дөңестегі көмекші нүкте жағдайы
П/ 3 Р3
П3
16
Көмекші құрал
О5
О3 О2 ÷2−2
8,75÷2−2=2,4
17
Көмекші нүкте
2
О2 О5 1
2−2,5
18
Көмекші нүкте
О6
О4 О2 ÷2
8,75÷2=4,4
19
Көмекші нүкте
3
Р3 О6 О2
1-2
20
П6 РпР1
5
Рп5=Г4 2
2,2+0,5=2,7
21
Көмекші нүкте
6
Р3 Р2 ÷2
22
Көмекші нүкте
7
6
23
Көмекші нүкте
М/ 1 М/ 2
М1 жоғары М2 төмен
1
24
Жеңнің төменгі сызығын өңдеу
М1 М/ 1 =М2 М/ 2
4. Сабақты бекіту.
1.Көйлек сызбасы қандай бөліктерден тұратынын,өлшем қалай алынатынын, қосылатын өлшем не үшін қажет екенін сұрап оқушылардың білімін тексеремін.
2. Жұмыс орындарын дұрыс ұйымдастыру керектігін оқушылардың есіне салу.
III.Оқушылардың өз бетімен орындауына арналған жұмыстар.
Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасау барысындағы ағымдық нұсқау.
Мақсатты тексерулер:
а) жұмыстың өз уақытында басталуын, жұмыстың орындалуын тексеру;
ә) еңбек тәсілдерінің дұрыс орындалуын, орындалатын операцияға бақылау жүргізе білулерін тексеру;
б) қажет болған жағдайда оқушыларға жеке көмек көрсету;
в) жұмысты тексеру, орындалу сапасын бағалау, баға қою.
IV. Қорытынды нұсқау.
Теориялық сабағын қорытындылау.
Оқушылардың жақсы орындалған жұмыстарын көрсету.
Жіберілген қателерді сипаттау, олардың пайда болу себептеріне түсінік беру.
Жабдықтарды, жұмыс уақытын, еңбек тәсілдерін тиімді пайдалануды талдау.
Оқушылардың алған бағаларын хабарлау.
Үйтапсырмасы.
7.Жұмыс орындарын тәртіпке келтіру.