О?О, Сайрам ауданы, А?сукент
№61 Г.Титов атында?ы негізгі орта мектеп
А?ылшын тілі п?н м??алімі. Педагог- ?йымдастырушы Молдабекова Жанна Анарбековна Та?ырыбы: «Олжас С?лейменов – ??діретті рух шыра?ы»
(тарихи – танымды? кеш)
Кіріспе с?з. (м??алім)
Елбасы Н.?.Назарбаев «М??гілік ел» -елді біріктіруші к?ш-?уат к?зі. «2015 жылы –?лтты? тарихымызды ?лы?тау ж?не б?гінгі ба?алау т?р?ысынан мерейлі белестер жылы. ?аза? ханды?ыны? 550 жылды?ын»,?аза?стан хал?ы Ассамблеясыны? ж?не ?Р Конс-сыны? 20 жылды?ы,?лы же?істі? 70 жылды?ын атап ?теміз» деп айтып ?тті.
1-ж?ргізуші:
?аза? хал?ы ?лы уа?ыт бедерінде талай танымал т?л?аларды тудыр?ан. Соларды? бірі – Олжас Омар?лы С?лейменов. Ол б?кіл ?лем таны?ан ар?алы а?ын, ?з ?лтыны? шынайы патриоты, ?о?ам ?айраткері. сонды?тан да ол туралы жылы лебіз білдіру – ?ркімні? азаматты? парызы.
(80 жас?а тол?алы отыр. А?иы? а?ын?а арнал?ан «Олжас С?лейменов – ??діретті рух шыра?ы» атты кешімізді ашы? деп жариялаймыз.)
2-ж?ргізуші:
Ол – а?ын, т?рік – славян тілдерін, м?дениеті мен тарихын зерттеуші – жазушы, ойшыл, к?рнекті мемлекет ж?не ?о?ам ?айраткері. Осы кеште айтылатын ?ле? – жырлар ?лы а?ынны? ??рметіне арналады.
Мы?мен жал?ыз алыс?ан Абай «Ішім тол?ан у мен ?рт, сыртым д?рдей. Мен келмеске кетермін т?к ?ндірмей» деп ?орша?ан ортасынан т??ілген екен. «Заманына ?арай адамы» дегендей, ж?зден ж?йрік шы?ып, жеріні? м??ын айтып, хал?ыны? с?зін с?йлейтін ?р кезе?ні? ?з д?лділі бар. Елі мен жері ?шін, кешегісі мен б?гінгісі ?шін басын б?йгеге тігіп, небір сын са?атта, к?зсіз ерлік, ?ла?атты азаматты? таныт?ан б?гінгі заманны? бір ?аза?ы Олжас.
Олжас С?лейменовты? шы?армалары – тарихи дерек к?зі болып табылады. Жазушыны? тарихи ж?не ?деби зерттеу е?бектері: «Жетісуды? к?не жазбалары.(Алтын киімді адамны? ?абірінен табыл?ан к?міс ожауды? т?біндегі жазу туралы)»; «Мы? бір с?з. (?дебиет тарихи ж?не лингвистика туралы)»; «Та?балар тарихынан.(?рт?рлі ма?ыналы с?здерді та?балармен белгілеу жайында)»; «Тюркологияны? кейбір м?селелері немесе ?ате ?а?идалары»; «Жазу тілі» бар. Кешегі ?ылышынан ?ан там?ан ке?ес заманында «Аз и Я» - ны жазып ел рухын к?теру, ?ансыра?ан жеріні? жарасын жазу ?шін жар??ла?ы жасты??а тимей, ?асыр тажалы – Семей полигонын жабу ?шін арпалысу, а?ыры ажда?аны? к?мейіне ??м ??ю, атын атау?а тыйым сал?ан асылдарымызды жары??а шы?ару сия?ты Олжас ат?ар?ан е?бектерді? бір-біреуі бір азаматты? ?міріне ж?к болар зор істер екенін ешкім жо??а шы?армас.
2-ж?ргізуші:
Поэзия – адам жанын тебіренткен, айтылмай,бейнеленбей тынбайтын ?ктем рухты? бейнесі. А?ынны? ?зге ж?рттан арты?шылы?ы – б?кіл болмыспен, таби?атпен табысып, кез келген ??былыс?а тебіренетіні.
Олжасты? ар?ыма?ы – ?ш?ырлы?ты?, алапат к?шті?, албырт жігерді? символы. Ол таусылмас, сар?ылмас тіршіліуті? ?зіндей м??гілік ?оз?алысты таныт?ан. А?ынны? ар?ыма? мінген азаматы ?ай кезде болмасын асыл арман мен абзал к?реске ??лшынады.
?ле?: «Ар?ыма?» жыр шума?ымен 8а сынып о?ушысы ?уанышты? орта?а ша?ырамыз.
2-ж?ргізуші:
КСРО кезінде 70-ші жылдары шы??ан «Аз и Я» кітабы т?рік ж?не славян халы?тарыны? тарихын, тілі мен м?дениетін тере? зерттеген ?ылыми е?бекті? жар?ын ?лгісі болды.
1-ж?ргізуші:
«Азия» кітабы 100 000 тиражбен жары??а басылып шы?ады.Б?л жабы? м?жіліске 49 адам 10 са?ат бойы с?з с?йлеп, «?лтшыл» «пантюрист» деп айыптайды. Біра? аты шулы кітапты адамдар шет елден де с?рап тауып о?иды.
К?рініс:
-Эта книга не кчему негодная
-Да,я согласен. В этой книге все против нашей страны
-Верно, эту книгу надо сжечь
-Он нацист, пантюркист.
автор:
Жиналыс бітеді,содан кейін (КСРО-? бас идеологы) Суслов телефон со?ады– Суслов : Госпадин Канаев я звонил вам по поводу того писателя.Этого писателя надо растрелять, чем посадить в тюрму и я это приказываю.
автор:
Брежиевке кітапты алып барады.
Конаев: -Товарищ, Брежиев. В этой книге нет ничего нацистного. Вы сами прочитайте.
Брежнев: «Хорошо, я прочитаю эту книгу. Если будут ошибки, мы сами накажем».Товарищ, Конаев я прочитал книгу. Как вы говарили в этой книге нет ничего нацистного. Но, пусть этот писатель напишет прощение.
Олжас: «Я сожелею что мой многолетний труд был непонятным некоторым ученым».
2-ж?ргізуші:
Олжас С?лейменовты? «Аз и Я» кітабы жылы д?ниеге келді. «Аз и Я» кітабы ежелгі т?ріктер мен славяндарды? ты?ыз байланысын, Еуразия ке?істігінде Ресей мен ?аза?стан интеграциясыны? ?ажеттігін к?рсететін тарихи е?бек болып саналады. Ол Москвадан шал?айда, ?аза?станда жары? к?рсе де, Астанада тез тарады. А?ырында ол ?те зиянды д?ние болып, шы?ты. Кесепатты кітап! –деген ауыр с?здер айтылып ж?рді. Арада он бес жыл ?тті. Кенеттен ?лкен жа?алы?: «Аз и Я» ?айтадан жары? к?рді.
ХХ ?асырды? ?алымдары ядролы? ?аруды? ойлап тауып, ?р т?рлі сына?тардан ?ткізді. Сонымен ?атар жа?а, жасанды энергияны? пайда болуы – адам ой – санасын мен ?алымдарды? таби?ат ??пиясын жаула?ан батылды?ы. Ядролы? энергияны игеру Англияда, Германияда, А?Ш-та басталды.
1-ж?ргізуші:
КСРО заманында ?аза?стан аума?ында атом бомбалары сына?тан ?тті. Ол ?шін арнайы 18 млн га жер б?лініп, Семей ядролы? полигоны ашылды. Бастап?ысында адамдар?а, жануарлар мен таби?ат?а тікелей зардабын тигізген ашы? сына?тар жасалды. Сосын оларды жер астына жасай бастады. Атом бомбаларыны? жарылыстары с?мды? ауыр болды.
Бейнеролик:
1-ж?ргізуші:
Осы уа?ыт?а дейін ?нсіз ты?ылып келген халы? бір дауыстан «ядролы? ?ару?а жол жо?!», «Сына?тар то?талсын» деп м?лімдеді.
2-ж?ргізуші:
Т?рлі елдерді? парламенттер ?з сессияларында ?оз?алыс ?рандарын тал?ылап жатты. Б??араны? ?ысымымен Семей полигонында?ы сына?тар саны азая баста?ан еді. 2009 жылы Семейде ?ткен «Бейбітшілік миссиясы» митингісінде Елбасы Н?рс?лтан Назарбаевпен де тікелей кездескен болатын. Сол жиында Елбасы ал?аш рет сына? бомбасы жарыл?ан 29 тамыз к?нін Ядролы? сына?тар?а ?арсы хала?аралы? іс-?имыл к?ні деп жариялауды ?сынып, б?л ?сыныс Б?? тарапынан толы? ?олдау?а ие болды.
1991 жылды? 29 тамызда ?Р Президенті Н.?.Назарбаев « Семей ядролы? сына? полигоны жабу туралы» №409 Жарлы??а ?ол ?ойды.
?н?ранымен ая?тау:
?ортынды с?з: (м??алім).
Сонымен,а?иы? а?ын Олжас атамыз?а арнал?ан тарихи – танымды? кешімізді ая?талды. Олжас атамыздай рухы биік, м?ртебесі жо?ары, ?рпа?тарымыз к?бейе берсін. Келесі к?ріскенше аман болайы?!
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
ОҚО, Сайрам ауданы, Ақсукент №61 Г.Титов атындағы негізгі орта мектеп Ағылшын тілі пән мұғалімі. Педагог- ұйымдастырушы Молдабекова Жанна Анарбековна Тақырыбы: «Олжас Сүлейменов – құдіретті рух шырағы»
(тарихи – танымдық кеш)
Кіріспе сөз. (мұғалім)
Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Мәңгілік ел» -елді біріктіруші күш-қуат көзі. «2015 жылы –ұлттық тарихымызды ұлықтау және бүгінгі бағалау тұрғысынан мерейлі белестер жылы. Қазақ хандығының 550 жылдығын»,Қазақстан халқы Ассамблеясының және ҚР Конс-сының 20 жылдығы,Ұлы жеңістің 70 жылдығын атап өтеміз» деп айтып өтті.
1-жүргізуші:
Қазақ халқы ұлы уақыт бедерінде талай танымал тұлғаларды тудырған. Солардың бірі – Олжас Омарұлы Сүлейменов. Ол бүкіл әлем таныған арқалы ақын, өз ұлтының шынайы патриоты, қоғам қайраткері . сондықтан да ол туралы жылы лебіз білдіру – әркімнің азаматтық парызы.
(80 жасқа толғалы отыр. Ақиық ақынға арналған «Олжас Сүлейменов – құдіретті рух шырағы» атты кешімізді ашық деп жариялаймыз.)
2-жүргізуші:
Ол – ақын, түрік – славян тілдерін, мәдениеті мен тарихын зерттеуші – жазушы, ойшыл, көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері. Осы кеште айтылатын өлең – жырлар ұлы ақынның құрметіне арналады.
Слайд: сурет
1-жүргізуші:
Қазіргі уақытта еліміздің ақиық ақыны – Олжас Сүлейменов 80 жаста. Қашан да ақын тағдыры тауқыметке толы. Оның үстіне «мың өліп, мың тірілген» қасиетті халқының шерлі мүддесін арқалаған Олжастай – ойшыл ұлдардың өмір жүгі жеңіл болып көрген емес.
2-жүргізуші:
Мыңмен жалғыз алысқан Абай «Ішім толған у мен өрт, сыртым дүрдей. Мен келмеске кетермін түк өндірмей» деп қоршаған ортасынан түңілген екен. «Заманына қарай адамы» дегендей, жүзден жүйрік шығып, жерінің мұңын айтып, халқының сөзін сөйлейтін әр кезеңнің өз дүлділі бар. Елі мен жері үшін, кешегісі мен бүгінгісі үшін басын бәйгеге тігіп, небір сын сағатта, көзсіз ерлік, ұлағатты азаматтық танытқан бүгінгі заманның бір қазағы Олжас.
Өлең: ортаға 8а сынып оқушысы Аружаның орындауында «Ана» жыр шумағын қабыл алыңыздар.
1-жүргізуші:
Олжас Сүлейменовтың шығармалары – тарихи дерек көзі болып табылады. Жазушының тарихи және әдеби зерттеу еңбектері: «Жетісудың көне жазбалары.(Алтын киімді адамның қабірінен табылған күміс ожаудың түбіндегі жазу туралы)»; «Мың бір сөз. (Әдебиет тарихи және лингвистика туралы)»; «Таңбалар тарихынан.(Әртүрлі мағыналы сөздерді таңбалармен белгілеу жайында)»; «Тюркологияның кейбір мәселелері немесе қате қағидалары»; «Жазу тілі» бар. Кешегі қылышынан қан тамған кеңес заманында «Аз и Я» - ны жазып ел рухын көтеру, қансыраған жерінің жарасын жазу үшін жарқұлағы жастыққа тимей, ғасыр тажалы – Семей полигонын жабу үшін арпалысу, ақыры аждаһаның көмейіне құм құю, атын атауға тыйым салған асылдарымызды жарыққа шығару сияқты Олжас атқарған еңбектердің бір-біреуі бір азаматтың өміріне жүк болар зор істер екенін ешкім жоққа шығармас.
2-жүргізуші:
Поэзия – адам жанын тебіренткен, айтылмай,бейнеленбей тынбайтын өктем рухтың бейнесі. Ақынның өзге жұрттан артықшылығы – бүкіл болмыспен, табиғатпен табысып, кез келген құбылысқа тебіренетіні.
Олжастың арғымағы – ұшқырлықтың, алапат күштің, албырт жігердің символы. Ол таусылмас, сарқылмас тіршіліутің өзіндей мәңгілік қозғалысты танытқан. Ақынның арғымақ мінген азаматы қай кезде болмасын асыл арман мен абзал күреске құлшынады.
Өлең: «Арғымақ» жыр шумағымен 8а сынып оқушысы Қуаныштың ортаға шақырамыз.
2-жүргізуші:
КСРО кезінде 70-ші жылдары шыққан «Аз и Я» кітабы түрік және славян халықтарының тарихын, тілі мен мәдениетін терең зерттеген ғылыми еңбектің жарқын үлгісі болды.
1-жүргізуші:
«Азия» кітабы 100 000 тиражбен жарыққа басылып шығады.Бұл жабық мәжіліске 49 адам 10 сағат бойы сөз сөйлеп, «ұлтшыл» «пантюрист» деп айыптайды. Бірақ аты шулы кітапты адамдар шет елден де сұрап тауып оқиды.
Көрініс:
-Эта книга не кчему негодная
-Да,я согласен. В этой книге все против нашей страны
-Верно, эту книгу надо сжечь
-Он нацист, пантюркист.
автор:
Жиналыс бітеді,содан кейін (КСРО-ң бас идеологы) Суслов телефон соғады– Суслов : Госпадин Канаев я звонил вам по поводу того писателя.Этого писателя надо растрелять, чем посадить в тюрму и я это приказываю.
автор:
Брежиевке кітапты алып барады.
Конаев: -Товарищ, Брежиев. В этой книге нет ничего нацистного. Вы сами прочитайте.
Брежнев: «Хорошо, я прочитаю эту книгу. Если будут ошибки, мы сами накажем».Товарищ, Конаев я прочитал книгу. Как вы говарили в этой книге нет ничего нацистного. Но, пусть этот писатель напишет прощение.
Олжас: «Я сожелею что мой многолетний труд был непонятным некоторым ученым».
2-жүргізуші:
Олжас Сүлейменовтың «Аз и Я» кітабы жылы дүниеге келді. «Аз и Я» кітабы ежелгі түріктер мен славяндардың тығыз байланысын, Еуразия кеңістігінде Ресей мен Қазақстан интеграциясының қажеттігін көрсететін тарихи еңбек болып саналады. Ол Москвадан шалғайда, Қазақстанда жарық көрсе де, Астанада тез тарады. Ақырында ол өте зиянды дүние болып, шықты. Кесепатты кітап! –деген ауыр сөздер айтылып жүрді. Арада он бес жыл өтті. Кенеттен үлкен жаңалық: «Аз и Я» қайтадан жарық көрді.
Қазақ халқы еркіндікке жету үшін қаншама қиын-қыстау кезеңдері бастан кешірді. Мыңдаған жылдың тарихы бар. Соның ішінде 1986 жылы Желтоқсан оқиғасы.
2-жүргізуші:
«Халқымыздың табанына кірген шегір менің маңдайыма қадалсын» дейтін асқақ ақынымыз, елінің де, жерінің де мұң-мұқтажын мүддесін анық та ашық айта алатын біртуар тұлғалы айбарымыз – Олжас Омарұлы Сүлейменов.
Желтоқсаншы: Олжас аға, мен жазықсыз сотталған желтоқсаншымын.Түрмеден қашып шықтым. Мені құтқарыңыз, не өз қолыңызбен ұстап беріңіз. Сіз қалай шешсеңіз солай болсын.
Олжас – Сені ұстап бергенше өзімнің түрмеде отырғаным артық,мен тірі тұрғанда сені жау алмайды.
Өлең: 8а сынып оқушысы Қуаныштың Олжас атамызға арнап, өзі шағарған жыр шумағын қабыл алыңыздар.
ХХ ғасырдың ғалымдары ядролық қарудың ойлап тауып, әр түрлі сынақтардан өткізді. Сонымен қатар жаңа, жасанды энергияның пайда болуы – адам ой – санасын мен ғалымдардың табиғат құпиясын жаулаған батылдығы. Ядролық энергияны игеру Англияда, Германияда, АҚШ-та басталды.
1-жүргізуші:
КСРО заманында Қазақстан аумағында атом бомбалары сынақтан өтті. Ол үшін арнайы 18 млн га жер бөлініп, Семей ядролық полигоны ашылды. Бастапқысында адамдарға, жануарлар мен табиғатқа тікелей зардабын тигізген ашық сынақтар жасалды. Сосын оларды жер астына жасай бастады. Атом бомбаларының жарылыстары сұмдық ауыр болды.
Бейнеролик:
1-жүргізуші:
Осы уақытқа дейін үнсіз тығылып келген халық бір дауыстан «ядролық қаруға жол жоқ!», «Сынақтар тоқталсын» деп мәлімдеді.
2-жүргізуші:
Түрлі елдердің парламенттер өз сессияларында қозғалыс ұрандарын талқылап жатты. Бұқараның қысымымен Семей полигонындағы сынақтар саны азая бастаған еді. 2009 жылы Семейде өткен «Бейбітшілік миссиясы» митингісінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевпен де тікелей кездескен болатын. Сол жиында Елбасы алғаш рет сынақ бомбасы жарылған 29 тамыз күнін Ядролық сынақтарға қарсы халақаралық іс-қимыл күні деп жариялауды ұсынып, бұл ұсыныс БҰҰ тарапынан толық қолдауға ие болды.
1991 жылдың 29 тамызда ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев « Семей ядролық сынақ полигоны жабу туралы» №409 Жарлыққа қол қойды.
Әнұранымен аяқтау:
Қортынды сөз: (мұғалім).
Сонымен,ақиық ақын Олжас атамызға арналған тарихи – танымдық кешімізді аяқталды. Олжас атамыздай рухы биік, мәртебесі жоғары, ұрпақтарымыз көбейе берсін. Келесі көріскенше аман болайық!
