Разработка праздника "Наурыз-Думан " в пришкольном интернате

Мақсаты: Оқушыларға Қазақ халқының ұлы мерекесі Наурыз мейрамы жөнінде түсінік бере отырып, халқымыздың салт – дәстүрін бойларына дарыту арқылы, шынайылыққа, адамгершілікке, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.

Мазмұны: Бүкіл тіршілік аталуының түрленіп, жаңаруы паш етіледі. Мейрамның ең қадірлі дәмдері мен қасиетті сөздері кеңінен насихатталады. Көрнекілігі: Қазақтың киіз үйінің жабдықтары, ұлттық тағамдар, алтыбақан.

1-вед.«Наурыз» күн мен түн теңеліп, жергегі көкке жан бітіп, жан – жануарлар төлдеп, адамдардың ауызы аққа тиетін, тоң жібіп, Жер – Ана бусанатын, қыстан аман шыққан шаруа адамының арқасы кеңіп, қолынан айыр – күрегін тастамайтын, ерекше күн деп саналған. Жаңа жылды, Наурыздың 22 – сін халық Ұлыстың Ұлы күні деп ұлағаттаған. Ұлыс күні Қазақ үшін әрқашан қасиетті, киелі саналған. Бұл күнгі болған әрбір өзгеріске үлкен мән берген, қар немесе жаңбыр жауса, « нұр жауды », « туар жыл нұрлы болады », « Наурыздың ақша қарындай » деп әсем теңеулер айтып, « ағынан жарыла қуанса, мал төлдесе бір тал көк шөп артық шығады »

Слово «Наурыз» пришло в казахский язык с персидского. Там оно звучало как «нау» - новый, «ырыз» - день и отмечался казахами до 1926 года, когда в республике было официально объявлено о переходе на отсчет времени по григорианскому календарю, а возродился праздник в 1988 году.

 К встрече Нового года – Наурыз казахи готовятся, по меньшей мере, за неделю: очищают арыки, родники, улицы, сажают деревья. Существует в народе поверье, что только в чистый дом входит счастье. Люди, очищая пространство вокруг, очищают свою душу. Готовились к празднику задолго до его наступления. Уже за неделю женщины наводили порядок в доме, мужчины чистили вокруг дома, во дворе. За долгую зиму много скопилось ненужных вещей. Хозяйки оставляли в доме только самое необходимое, остальное выбрасывали, а чаще всего раздавали тем, кто в этом нуждается. Таким образом, начиналось очищение. В эти дни старались избавиться от всего лишнего, это давало надежду на лучшие перемены, благополучие и более лучшие приобретения в хозяйстве.

Ежелгі түркілер ұлыс күндері жаңа киімдерін киіп, сақал – мұрттарын түзеп, шаштарын алдыратын болған, алты күн садақ тартып машықтанған соң, жетінші күні алтын теңгеден жамбы атып жарысқан. Егер кімде – кім бірінші болып жамбыны атып түсірсе, сол адам сол күні, яғни бір күн елге патша болып, билік жасауына ерік берілген деседі.

Наурыз туралы өлеңдер оқылады.

«Қазақ биі» Темирболат Меруерт,Қажкен Айжан

«Береке басынан басталады» демекші, «жыл басы жақсы басталса, аяғы да жақсы болады» деген қағиданы берік тұтынған халық бүкіл ыдыс атаулыны дәнге, аққа таза суға толтырып бетін ашық қалдырған. Бұл 21 – Наурыз күнгі таң алдында орындалады екен. Бұның мәні: дала аралаған Қызыр Ата келіп «қыдыр, құт дарытып» кетеді дейді екен. Олай болса бүгінгі біздің Наурыз мерекемізге Қызыр Ата келе жатыр дейді.

В этот день 22 марта нужно обязательно накормить голодного, одарить обездоленного. В старину самые богатые и знатные люди состязались между собой в благотворительности и щедрости. Это считалось наиболее благородным и перед Всевышним Аллахом засчитывалось многократно.  С вечера 21 марта люди собираются где-нибудь в одном месте, чтобы послушать песни, поделиться новостями, ведь люди не виделись долгие зимние месяцы. Женщины готовят традиционный «наурыз көже». Любовь к общению у казахов велика, ведутся неторопливые беседы, вспоминают старики древние эпосы. Акыны речитативом под звуки домбры поют знаменитые терме -песенные мудрые назидания и терпеливо ждут рассвета.

Қыдыр Ата:

Бата:

Ұлыс оң болсын,

Ақ мол болсын !

Қайда барса жол болсын,

Ұлыс береке берсін.

Пәле - жала жерге енсін !

Бүгін біз сіздерге,құрметті қонақтар «Беташар » салтын көрсеткелі жатырмыз.

«Беташар», «Шашу» салттары.

«Мен жастарға сенемін!» М.Жұмабаев (Прохорчук А.)

Наурыздау, ауыл аралап көрісу Қазақ даласында үш күнге созылған (22 - 24 Наурызда). Осы күндері әрбір отбасының дастарханынан көжесі, дәмі үзілмеген, есігі ашық, қабағы жайдарлы болған. 22 – Наурыз күні міндетті түрде отбасынан дәм татып, ақсақалдар мен әжелердің батасын алу парыз саналған.
Молодежь в эту ночь собирается отдельно. Девушки готовят для своих избранников особое блюдо «ұйқы ашар», то есть пробуждение ото сна. Специально для него сохраняли лучший кусок вяленого, копченого мяса от зимнего соғыма, чаще это была символическая грудинка - тось. Юные девушки впервые в роли взрослых хозяюшек накрывают для сверстников дастархан. Они всенародно демонстрируют свои кулинарные способности.

«Ән шет тілде» ән. Жантасова А.

«Адай» би. Қабиден А.

«Бес асық» ұлттық ойын ережелерімен танысу.

«Викторина». ( қазақ салттарына байланысты сұрақтар).

«Үш бақытым» М.Мақатаев өлеңі. Ысқақ А.

«Қара жорға» биі.

Құттықтау сөздер мектеп директорына, тәрбие жөніндегі орынбасарына, қонақтарға беріледі.

Слово предоставляется директору школы, завучу по учебной части, гостям.