Наврез байрамы
Ода дюльбер миллий тарзда донатылгъан:
Тахтада: « Наврез байрамынъыз мубарек олсун!»
Диварда: талебелернинъ япкъан ресимлери
(«Баарь», «Акъбардакъ», «Ешиль дагъ»…)
мевзуларында.
Эписи талебелер, оджалар, ана – бабалар миллий урбаларда (эгер чареси олса) келелер.
Шенъ ава чалына.
1 талебе Къырымтатар халкъынынъ меракълы ве
зевкълы урф – адетлери, байрамлары бар.
Бойле байрамлардан бири Наврез
байрамыдыр.
2 талебе Наврез – шаркъ халкъларында Янъы йыл
байрамы. Наврез сёзю эки сёзден ибарет:
нав – янъы, рез – кунь. Бу байрам кунь ве гедже
тенъ олгъан март айынынъ 21-джи кунюне догъры
келе. Наврезде янъы йыл башлай, ве баарь келе.
Шенъ ава чалына
Шиир окъула: Кельди баарь нур сачып,
Наврез къокъуй мор ачып,
Ешерди чёллер, дагълар,
Эзан наврезим мубарек!
Наврез кельди корюнъиз,
Наврез акъкъын беринъиз,
Дженнет олсун еринъиз,
Эзан наврезим мубарек!
Кельди баарь турынъыз,
Бу наврезге бакъынъыз,
Котерильсин бышынъыз,
Эзан наврезим мубарек!
Ава чалына. Эписи талебелер:
“Наврез байрамынъыз мубарек олсун!” деп, мусафирлерни, ана-бабаларыны хайырлайлар.
1 талебе:
( алып барыджы) Къырымтатарларда Наврез байрамыны къадимий девирлерде шерефлеп башлагъанлар. Койлерде топракъ ишлери башлай.
2 талебе:
(алып барыджы) байрам арфесинде къадынлар эвлерини, азбарларыны джыйыштыра-яраштыралар, чешит лезетли кобете, бурмалар пиширелер.
Эдип Асановнынъ “Къырымтатар емеклери” йырындан парча.
Саналаштырылгъан левха:(ана, къыз, балалар)
Балалар топлашып эв-эвден юрелер. “Наврез” йырыны йырлап, эв саиплерини хайырлайлар. Олар исе балаларгъа татлы емеклер, джевиз, къурулар берелер.
Йыр 1) Селям алейкум, къонакъ бай!
Йыл башынъыз хайырлы олсун,
Кобетенъиз ягълы олсун!
2) Джамал, джамал, джалпакъ,
Башында кийиз къалпакъ,
Эв алдында кунь табаль,
Кене кельди янъы йыл.
1талебе
алып барыджы: байрам куню къартлар ве эсли-башлы адамлар сабадан намазгъа баралар, янъы йыл хайырлы ве берекетли олсун деп дуалар окъуйлар. Сонъра эвлерде байрам софралары донатыла.
Ярыш: “Къырымтатар миллий емеклери”
(аналар, биталар арасында кечириле)
Иштирак эткен аналар, биталар тевсие эткен емеклернинъ азырланувы (пиширильмеси) акъкъында тефсилятлы анълаталар.
1талебе
алып барыджы: Къырымтатар халкънынъ белли языджысы, шаир Риза Фазыл бу байрам акъкъында бойле сатырлар язгъан:
1) Бувлангъан топракъкъа сачылса сабан,
Чёллери къойларын джайдырса чобан,
Севинем корип мен Наврез кельгенин,
Аятны селямлап кунеш кульгенин.
2)Наврез, о – тарлагъа биринджи адым,
Юректен сёздире хош эмек дадын.
Наврез, - о ильк баарь байрамы бизде,
Энъ джошкъун дуйгъулар башлай наврезде
3)Шу куню дюньягъа сукъланып кезем,
Эр ерде ильк баарь къокъусын сезем.
Наврез,о – кетире юрткъа ярашыкъ,
Мен онъа яшлыкътан олгъаным ашыкъ.
2талебе
алып барыджы: Наврез байрамынъыз хайырлы ве берекетли олсун!
Хайтарма чалына, эписи оджалар, талебелер, мусафирлер хайтарма ойнайлар ве шенъленелер.
Байрам къавесине давет этиле.