«Помним и чтим наших родных прадедов и дедов».

«Батырлардың ерлігі ұмытылмас...”

«Помним и чтим наших родных прадедов и дедов».

ГКУ «средняя школа №35» с.Жана-Арна

Аймамбетова Д.Т.

Память о Жанаарнинцах, сражавшихся с беспримерным героизмом на фронтах Великой Отечественной войны 1941–1945 годов – священна и вековечна. Самым страшным результатом войны являются людские потери. На полях сражений погибли в боях, умерли в госпиталях от ран, пропали без вести фронтовики, призыв которых в Красную Армию осуществлялся на территории Илийского райвоенкомата .

1941-1945 жылғы Ұлы Отан соғысына Жаңаарна ауылынан аттанған майдангерлер

• Ақпаев Әділбай
• Бельгишов Еспол
• Дәлденбеков Есімбек
• Дәмелеков Бейсен
• Ешмаев Шаяхмет
• Жақыпбаев Ештай
• Жақыпбаев Нұрыш
• Жансейтов Айдарбек
• Квасников Дмитрий
• Кузембаев Баймұрза
• Құртыбаев Бейсембай
• Қырықбаев Көкетай
• Қырықбаев Мұқаш
• Мудряков Семен
• Мұсаев Әбітай
• Мұхаметжанов Хамила
• Мырзағулов Молдат
• Нұрғисаев Абдолда
• Нұрғисаев Мәлік
• Нұрғисаев Оңалбай

21.Омаров Абдолда

22. Сатыбалдиев Шаяхмет

23. Сыдықбаев Айтбай

24. Сыдықбаев Сабралы

25.Тойлыбаев Аппақ

26. Талқанбаев Айтжан

27. Төлінбаев Естай

28. Тропин Георгий

29. Тілеуғабылұлы Еспай

30.Угаров Семен

31. Ускембаев Досым

32. Нүсіпқұлов Әбітай

33.Иманғалиев Рамазан

34. Мелгембаев Кенес

35. Музамеджанов Камил

36. Снатаев Мирзагул

37. Тажигулов Сабралы

38. Усекмбаев Нургутон

39. Мамашарипов Дуйсетай

Ақпаев Әділбай 1918- 1983жж

Акпаев Әділбай 1918 жылы Алматы қаласында дүниеге келген. 1925 жылы Алматы қаласынан Алматы обылысы Іле ауданы Жанаарна ауылына көшіп келген. Осы Іле ауданынан Фин соғысына қатысып, аман еліне оралған. 1941 жылы Ұлы Отан соғысына қатысқан . Горький қаласында жарақат алып, сол қаланын госпитілінде емделген. Жазылған сон қайта соғысқа қатысты.

1945 жылы ауылына, отбасына аман- есен оралған. Өзінің ауылында еңбек еткен. Үлкендердің айтуы бойынша , соғыстан кейінгі қиын жылдары, қиындық көрген отбасыларына әсіресе қарт әкелерге, аналарға көмек көрсеткен,.

Ақпай Әділбай қанша жарақатын жасырғанмен, 1980 жылдары денсаулығы сыр бере бастйды.

1983 жылы 12 мамырда 65 жасында қайтыс болды. Үлкен ұлы Ақпай Саймасай 1948 жылы сол ауылда электрик болып жұмыс істеген.

1978 жылы қайтыс болды. Қызы Ақпаева Құмаш 1950 жылы туған. Осы ауылда қітапханашы болып істеген, қазіргі кезде Қапшағай қаласында тұрады. Кіші ұлы Ақпаев Сарантай Жанаарна ауылында тұрып қызмет еткен. Екі қызы, екі ұлы бар. Жанаарна ауылындағы №35 орта мектепті бітірген. Кіші ұлы Ақпай Аманжол 11 сыныпта оқиды.

Белгишев Есбол 1892-1983жж

1892 жылы Жаңаарна ауылында дүниеге келіп, 1983 жылы 91 жасында қайтыс болған. 50 жасына қараған шағында, яғни 1941 жылы совет армиясына алынып, соғысқа кеткен 1945 жылы оралды. Құдай қосқан қосағы Әпен апамен сол жасына дейін өмір сүрген. Өзінен 2 бала бар. Ұлы- Шаухан, қызы Куляйхан. Баласы шаухан бар болғаны 27 жасында қайтыс болған. Ол кісіден 2 бала бар. Ал қызы Куляйхан осы ауданымыздың еңбек

Дамелеков Бейсен 1905-1989жж

Дәмелек –ұлы Бейсен ата

1905 жылы 5 мамырда Жаңаарна

ауылындағы «Көтерме» қыстауында туған. 1925-1941 жылдары колхозда жұмыс істеген. 1941-1945 жылы Ұлы Отан соғысына қатысқан . Артиллерия құрамында болған. 1944жылы сәуір айында аяғынан жарақат алып, госпитальдан емделіп , маусым айында өз әскери құрамына қосылып, 1945 жылы Берлинге барып , жеңіспен ауылға оралған. 1945 жылдан 1955 жылдары темір жол милиция күзетінде жұмыс істеген. 1955 жылдан 1967 жылдары Жаңаарна ауылында мұраб болып жұмыс атқарған. “Ерлігі үшін” тағыда басқа медальдермен марапатталған.

1989 жылы 5 ақпанда 84 жасында дүниеден озды

Жақыпбаев Нұрыш 1917-1994жж

• Жақыпбаев Нұрыш 1917 жылы Алматы облысы , Іле ауданының Жаңаарна ауылында қарапайым отбасында дүниеге келді. Сол кездегі ел басына түскен ауыр күндерді өз басынан өткерді. Небір қиындықтарды көрді, ашаршылықтың да ауыр азабын тартты. 1937 жылдың «Қызыл қырғы» атты ауыр да азапты күндердің күәсі болды. Жастайынан қйындық көріп өскен ол, ешқандай жұмыстан бас тартқан емес. Колхоздың күзетті. Үкімет қайда жұмсаса, сол жерде жұрді. Заман түзеліп , жағдай жақсара бастаған кезде, 1941 жылы Ұлы Отан соғысы басталады. Ол 1943 жылы әскер қатарына шақырылады. 1945 жылға дейін от пен оқтың арасында кескілескен талай қанды майданның куәсі болды. Ешқандай ерлік жасалмаса да , өз Отаның елін, жерін жаудан қорғау үшін «ер етігімен су кешкен , ат ауыздығымен су ішкен» зобалаң заманды болдырмау үшін, біраз да болса , өз үлесін қосты. Кезекті бір шайқаста снаряд жарықшағы тиіп жараланды , контузия алып , екі құлағы мүлдем естімей қалды. Содан әскери госпитальде емделді. Соғыстың аяқталғанын госпитальде жатып естиді. «Күркіреп күндей өтті ғой соғыс» деп Қасым Аманжолов айтқандай, соғысты аяқтап, жеңіспен елге қайтып келе жатқанда , пойызда құжаттарын ұрлап кетеді. Сондықтан соғыс ардагері ретінде ешқандай жеңілдіктермен пайдаланған жоқ. Мәскеудегі әскери архивке хат жолдап, сұрау салғанда, мынандай мазмұндағы хат келді: Жақыпбаев Нұрыш 1943 жылы әскерге шақырылып, 1264 атқыштар полкінің құрамында болды. Ол Прибалтика, содан соң Белорусь майдандарында соғысты. Соғыста жарқаттанады, контузия алды. 1945 жылы желтоқсан айында СССР –дің қарулы күштері қатарынан босатылды. Жақыпбаев Нұрыш «Ұлы Отан соғысының ардагері», Жеңіске 30 жыл, Жеңіске 40 жыл медальдарының иегері. Соғыстан кейін бейбіт еңбекке араласып, зейнетке шықанша адал еңбек етті.

Жақыпбаев Ештай 1922-1990жж

Джакипбаев Ештай /Есмұхамбет/

1922жылы туған . 1942 жылы март –июль айларында соғысқа қатысқан. Әкеміздің айтуы бойынша Алматы қаласының бұрынғы №18 мектебінде әскери ант берген /38 армия , 32 дивизия 29 полк, 2 батальон , 2 пулеметшілер ротасы/ Харьков қаласынан 70 км-дей орналасқан Горновой поселкасында немістермен шайқаста қолынан жаралы болып, госпитальда емделіп , алты айдай Наманғанда қаралып, соғысқа жарамсыз деген қорытындыдан кейін, ауылға Жаңаарнаға келеді. Ауылда бастапқы кезде бригадир, кейіннен сельсоветтің секретары, содан соң председателі болып қызмет атқарды.

Үйленіп,екі ұлды болады. 1956 жылы Алматыға қоныс аударады. 1990 жылы тамыздың 30 күні қайтыс болып, Жаңаарна қорымына жерленді. Қазіргі уақытта Ештайдың ұлдарынан 9 немересі бар.

Жансейтов Айдарбек 1917-2003жж

• Жансейтов Айдарбек 1917 жылы Жаңаарна елді мекенінде туылған. Әскер қатарына алынып, бір апта жол жүріп, Шығыстағы Хабаровск қаласынан бірақ шықты.Арада екі –үш ай өткен соң, жауынгерлер қатарында сұрапыл соғысқа аттандырылды. Ол кезде құдіретті қарулардың үні күндей күркіреп тұрған Смоленск майданында жауынгерлік міндет жүзеге асырылды. Айдарбек ата Москва түбіндегі соғыстың куәгері болды.
• 1941 жылы соғысты Смоленскіден бастап , 1945жылы Берлин түбіндегі жеңісті жақындатуға үлес қосқан.

Кузембаев Баймурза 1894-1984жж

Қырықбаев Көкетай 1922-1943жж

• Қырықбаев Көкетай 1922 жылы дүниеге келген. Мектепті бітіргеннен кейін ауылда “Ликбез” мұғалімі болған. Ештай, Көкетай, Әбітай Нүсіпқұлов Жаңаарналықтар бір батальонда соғысқа кірген. Көкетай Харьковтен 100 км жердегі Юрченково поселкасында Терновойдан 30км жерде “Братская могила” - жерленген

Мұсаұлы Әбітай 1917-1943жж

• Красноармеец 1021 стрелкового полка, 307 стрелковой дивизии Мусаев Абитай 1917 года рождения , погиб в боях за высоту 194.0 “Огурец” и освобождение Воловского района вместе с другими бойцами и командирами РККА в январе 1943 года. В послевоенные годы, во время перезахоранения в братскую могилу, с. Юрское, многие фамилии были утеряны.

Мухамеджанов Хамила 1912- 1943жж

• Мухамеджанов Хамила 1912 жылы Жаңаарна ауылында дүниеге келген. 1941 жылы соғысқа барған

Мухамеджанов Хамила 06.08. 1943 жылы Белгород облысы Гайворон ауданы Косилово ауылында “Братская могила” №14 - жерленген

Нургисаев Абдолла 1917-1942жж

Сыдықбаев Айтбай 1917-1989жж

Бүкіл әлемнің назарын аударған батыстағы қанды қырғын болды. Міне, осындай кезде Сыдықбаев Айтбай ды 1941 жылы

1 мамырда әскер қатарына алған. Жас жігіттердің бірі болып кете берді. Күнде ертеңгісін әлдилеп оятатын ана болса артта қалды. Әзірлік пен жаттығу ауыл баласына ауырлау тиді. Бір айдан соң сымдай тартылған, шыныққан сарбаз болып шықты. Ауырлық артта қалды. 1941 жылы қырқүйек айында Айтбай Сыдықбаевты Смоленск майданына жіберді. Айнала ақ жалынға оранып, лапылдаған оттың ортасында жараланғанын түсінбей қалды.

Содан жаралы жауынгер Айтбай ата Смоленск маңында госпитальға түсті.

1942 жылы Сыдықбаев Айтбай соғысқа жарамай, туған еліне оралды.

Талкамбаев Айтжан

Мамашарипов Дуйсетай 1924-1964жж

Тыл ардагерлері

Мухаметжанова Загила

Талкамбаева Кулжахан 1928-2005жж

Сыдыкбаева Куляпис

Сыдықбаева Куляпис 1924 жылы Жаңаарна ауылында малшы жанұясында өмірге келді. Куляпис апайды тағдыр 3 жасынан сынға алып , ата-анасы бірдей қайтыс болып, өзінен кіші бауыры екеуі кәрі әжесінін қамқорлығына өтеді. Әжесінің бағып - қағуымен жеті жылдық мектепті бітіріп, Алматыдағы оқушылар дайындайдын училищеге түседі. Оқуды жана бастаған жас қызға өмір дайындаған келесі сыны соғыс болып, өзінен кіші бауыры соғысқа аттанады. Әжесі жалғыз қалған соң оқуын тастап , ауылға аттанады. Содан тұрмыс құрып, еңбек жолын сол кездегі «Рассвет» рабкообында сатушы болудан бастаған.

1943-1989 жылдар аралығында сол рабкоопта еңбек етеді. 1989 жылы құрметті демалысқа шығып, өзі ауылында өсірген бала-шағасының ортасында өмір сүреді. Көп жылғы жемісті еңбегі үшін Куляпіс апай Құрмет белгісі өрдені, Еңбек үздігі медалі, бірнеше Мақтау қағаздарымен марапатталған.

Болдырева Александра

• Совсем юной была , когда жестоким смерчем ворвалась в мирную жизнь советских людей война. В 1941 году ей всего 20 лет – возраст , в котором о многом мечтается , а желания юности обгоняют время. Увы , им не суждено было сбыться , фашисты все ближе и ближе подходили к Москве. Вместо счастья и радостей , о которых она мечтала, стала Александра свидетельницей слез растования , плача детей. В 1942 году 7 августа из колхоза «Рассвет» на фронт. Ушел на фронт и ее брат. В Свердловской области на военном заводе «Уралмаш» она работает по 10-12 часов. Приходилось иногда даже ночевать в цехе. Много забот было у этой хрупкой , как стебелек тюльпана, девушки подетски удивленными глазами , которой в ту пору из-за маленького роста, давали не больше 16 лет. Домой она вернулась в 1946 году.

Акпаева Канымбала

Ұлы Отан соғысы жылдары елімізге қауіп төніп, ер азаматтарымыз майдан шебінде ерлік көрсетсе , аналарымыз бен апаларымыз тылда еңбек еткенін әлі күнге ұмыта қоймадық. Сол сұрапыл жылдардың куәсі болған Ақпаева Қанымбала апай 1921 жылы қарашаның 10 күні Қаскелең ауданы Тұрар ауылында дүниеге келген. Байсалбаев атындағы орта мектепті тәмамдап, Алматыдағы Қыздар педагогикалық институтының кітапхана бөлімін бітірген. Соғыстың алғашқы жылында Іле ауданы Жаңаарна ауылына көшіп келіп , осында отбасы құрады. 1941-1945 жылдары тыл бөілімшесінде жұмыс істеген. «Майдан шебіндегі жауынгерлеріміздін қару - жарақтары, киімдері бүтін болу ушін аянбай еңбек етуді борышымыз санадық» деп еске алады ардагер анамыз. Ертеңгі ұрпақтың бейбіт өмірі үшін қиыншылықты жеңіп шығуға күш -жігерін арнаған, үмітінің ақталатынына сенген, ерлік көрсеткен осы аналарымыз. Қанымбала апамыз екі ұл, бір қызды өмірге әкеліп, тәрбиелеп өсірген.

1961 жылы «Рассвет» совхозында жұмысшы болып қызмет істеген. 1965 жылы денсаулығына байланысты ауылдың емханасында еден жуушы болып жұмыс істейді. 1971 жылы совхоздың асханасында аспаз болып еңбек етеді. Осы жұмыста 1985 жылға дейін істейді.

Батырларға мәнгі тағзым

Не забывайте о солдатах,

Что бились из последних сил,

В бинтах стонали в медсанбатах

И так надеялись на мир!