Коучинг-сессия " Что такое Action Research (исследование в действии)? "

Іс - әрекеттегі зерттеу қалай жүргізіледі.

Зерттеу жүргізу жөнінде міндеттеме алу.

Іс-әрекеттегі зерттеу жүргізу үдерісіндегі бірінші қадам – оны тиянақты орындау

жөнінде саналы түрде жауапкершілік алу. Сыныпта қолданылатын тәжірибені жан-жақты

ойластыруға берілетін уақыт көлемін анықтап алу қажет. Кембридж университетінің тәсіліне сәйкес кәсібилік ұғымының діңгегі – зерттеу жүргізе білу қабілеті, яғни басқалар солай болуы тиіс деп қабылдаған ерекше жағдайларда да сұрақ қоя білу. Мысалы: «Сіздің жұмыс нәтижеңіз сыныбыңызда, оқыту әдісіңізде қандай көрсеткіштерге қол жеткізеді?», «Кім оқиды?», «Кім үдерістен шығарылады?», «Оқу жоспары оқытуға қандай мүмкіндік туғызады?», «Сіз жағдайды басқара алмайтындығыңызды қашан ұғынасыз?».

20-сурет. Іс-әрекеттегі зерттеу жүргізу кезеңдері

Осындай сұрақтарды қою қолайлы деп айту қиын. Ал оларға берілетін жауаптар одан бе-

тер ыңғайсыздық туғызуы ықтимал. Алайда мұғалімдер қиын мәселелерді шешпейінше,

сыныптардағы ахуалды жақсарта алмайды. Бір сөзбен айтқанда, іс-әрекетегі зерттеуді жүргізу

– мұғалімнің өзін қажетті рөлде көре білуіне, таным және даму әлемінде оқушыларға бағдар беріп, өзін-өзі сын тұрғысынан қарастыра білетін жан ретінде тануына мүмкіндік беретін тәсіл.

Үдерістің ең басында Кембридж университетінің тәсіліне сәйкес зерттеу барысында

қолайсыздық туындайтыны мұғалімдерге ескертіліп, жауапкершілікпен қарау талап етіледі.

Сонымен бірге біз мұғалімдерден күнде өз уақытының 10 минутын бөліп, өздерінің сабақтары туралы жазып, ой түйіндеп, рефлексия жасап отыруын сұраймыз. Бұл жұмыс тәртіпті және жұмысқа қабілеттілікті талап етеді, дегенмен біз бұл үдеріс жаңа дағдыны дамытуға ықпал

етеді деп есептейміз.

Зерттеу әзірлейміз

Іс-әрекеттегі зерттеу жүргізуді әзірлеу барысындағы ең күрделі іс – мәселенің қырларын ашу мақсатында бағдар беретін сұрақтарды дұрыс қоя білу. Бұл бағытта жауаптары «иә» немесе «жоқ» болып келетін сұрақтарға қарағанда, дұрыс таңдалған сұрақтардың ерекшелігі - неғұрлым толық жауап беруді талап етеді және олардың жауаптары мұғалімдерге алдын ала белгілі болмайды. Іс-әрекеттегі зерттеу мұғалімдерге қандай да болмасын бір әрекеттің салдарларын түсінуге көмектеседі.

Не істеу керек?

Талқылауына уақыт бөлуді талап ететін бір сұрақ (тақырып) таңдап алыңыз. Өзіңізден

сұраңыз: Бұл сұрақ сізді неліктен қызықтырады, оған қалай жауап берер едіңіз және ол

сұраққа берілетін жауаптың ерекшелігі неде? Осы мәселелер төңірегінде толғанып көріңіз.

Егер осындай толғаныстан кейін де бұл сұраққа қатысты қызығушылық жалғасын табар болса, онда бұл сұрақтың болжамды жауабын өз әріптесіңізбен бірге тексеріп көріңіз.

Проблеманы нақтылаймыз

21-суретте келтірілген мысалды орта мектептің физика мұғалімі ұсынды, себебі ол

жаңа оқу жоспарының әзірлемесіне қанағаттанбады. Сондықтан ол «Ғылым қалай жұмыс

істейді?» тақырыбындағы жаңа тұжырымдамасын оқыту жөніндегі өзінің әдістерін жетілдіргісі келді. Тұжырымдаманың анықтамасы тым жалпылама сипатта болды, сол себепті бастапқыда оқушыларға негізгі идеяны тұжырымдау үшін көмек көрсетуге басты назар аударылды. Келесі кезеңде жаратылыстану ғылымдары бағдарламасының оқу жоспарындағы күрделі де даулы сұрақтарын ойластырудың түрлі тәсілдерін оқушылардың түсінуіне көмектесуге әріптестері нақты кезеңде не істейтіндерін анықтау үшін сыныпта зерттеу жүргізілді.

Мұғалім сонымен қатар өз әріптесінен ол сыныпта оқушылармен жұмыс барысында

қолданатын оқыту тәсілдерін бақылауды сұрады. Бұл кезең әдебиетте жарияланған пікірлерді оқу және оларды басқа пәндердің оқытушыларымен талқылау кезінде даулы мәселелерді қарастыру әдістері туралы ұғымды кеңейтуге игі ықпал ететіндігін анықтауға мүмкіндік берді.

Нәтижесінде мұғалім өзінің қарастыратын мәселесінің ауқымына түзету енгізді: «жаратылыстану циклі пәндері блогының сабақтарында пікірсайыстар өткізу». Соның арқасында пән бойынша күрделі мәтіндерде кездесетін даулы сұрақтарды қалай талдауды білмеуінен оқушылардың проблемасы күшейе беретіндігін түсінді. Әдебиетті зерттеу және басқа пәндерден сабақ беретін әріптестерімен мәселені талқылаудың маңызды ықпалы болып, мұғалімге бастапқы проблеманы қайта тұжырымдап, өзгертуге көмектесті.

Сіздің сыныбыңыздағы проблеманың түрі

• Оқушылар тәртібіндегі проблемалар (мысалы, топта жұмыс істегісі келмейді, сабақта басқа іспен айналысады, т.с.с.);

• Оқудағы проблемалар (баяу оқиды, сөздерді, формулаларды есте сақтай алмайды, т.с.с.);

• Оқытудың проблемалары (оқушыларды ынталандыру, ….әдістер ..қалай әсер етеді?;

• Тәрбие бойынша сұрақтар ( оқушылардың …. қасиеттерін қалай дамытуға болады? т.б).

Мысалы: оқушылардың сұрақ қою дағдыларын қалай дамытуға болады?»

Виды исследования

• Индивидуальное исследование в классе

• Парное, групповое исследование

• Общешкольное исследование

• Исследование, в котором участвуют учителя целого района

Что такое Action Research (исследование в действии)

Action research (исследование в действии) это процесс, где участники изучают свою собственную образовательную практику систематично и тщательно, используя методы исследования.

Action research позволяет:

• искать знания о том, как улучшить обучение;

• вовлекать людей, которые заинтересованы в улучшении своих навыков, методов, стратегий;

• изменять наши действия, чтобы оказать влияние на учащихся.

Как часто Вы задумываетесь над следующими вопросами

• Каков я учитель?

• Что я сейчас делаю и почему именно так?

• Как воспринимают и понимают меня ученики?

• Действительно ли я понимаю своих учеников?

Преимущества Action Research

• Сфокусирован на школьной проблеме.

• Способствует профессиональному развитию учителя.

• Сотрудничество коллег.

• Существенные изменения в школе.

• Рефлексия на собственную практику.

• Развитие коммуникативности.

Шаги в Action Research

Оценивание результатов

Действия

Последующие шаги

Определение проблемы

Сбор

данных

Обработкаданных