Жас ?рпа?ты т?рбиелеу ж?йесі заман талабына сай ?о?амды? ?мірде болып жат?ан ?лы д?ст?рге байланысты.?азір ?о?ам жан-жа?ты?йлесімді жетілген жа?а адамды т?рбиелеуді талап етіп отыр.?о?ам талабы-заман талабы.?йткені «?р адам-?з заманыны? баласы».Сол себептен адамды заман билейді,заманына сай За?ы туындайды.?ай заманда да т?рбие ж?нінде талай ойшыл педагогтар адам бойында?ы теріс ?ылы?тар мен жаман мінез ??лы?тар ?леуметтік ??рылысты? кемшіліктерінен туады,халы?ты? экономикалы? т?рмыс жа?дайларын,тіршілік-к?йін ?згерту керек,сонда ?ана адамны? ?зі де ?згереді-деп т?жырымда?ан.Сонды?тан «Туа жаман жо?,ж?ре жаман бар», «Заман т?зелсе,жаман т?зеледі»-деп халы?,оны? материалды? рухани байлы?ына т?уелді екені деп басып жеткізген.Жас адамды есті,саналы,сергек етіп т?рбиелеу отбасы мен ?о?амды? т?рбие орындарыны? бірден-бір парызы.?йткені «Ес т?зелмей,ел т?зелмейді» олай болса,егеменді елімізді? болаша?ы отбасында жол бесіктен басталып,о?у-т?рбие орындарында есті ?рпа?ты т?рбиелеу ісімен шешілмек.
Отбасында?ы т?лім-т?рбиені? ма?саты баланы? жасын,жеке ерекшелігін,психикалы? процестерін ескере отырып,жарасымды жетілген ?рпа?ты т?рбиелеу.Атал?ан мысал?а жету ?шін отбасында?ы т?рбие т?мендегідей міндеттерді шешеді.
Просмотр содержимого документа
«Отбасында?ы т?рбие »
Отбасындағы тәрбие
Жас ұрпақты тәрбиелеу жүйесі заман талабына сай қоғамдық өмірде болып жатқан ұлы дәстүрге байланысты.Қазір қоғам жан-жақтыүйлесімді жетілген жаңа адамды тәрбиелеуді талап етіп отыр.Қоғам талабы-заман талабы.Өйткені «Әр адам-өз заманының баласы».Сол себептен адамды заман билейді,заманына сай Заңы туындайды.Қай заманда да тәрбие жөнінде талай ойшыл педагогтар адам бойындағы теріс қылықтар мен жаман мінез құлықтар әлеуметтік құрылыстың кемшіліктерінен туады,халықтың экономикалық тұрмыс жағдайларын,тіршілік-күйін өзгерту керек,сонда ғана адамның өзі де өзгереді-деп тұжырымдаған.Сондықтан «Туа жаман жоқ,жүре жаман бар», «Заман түзелсе,жаман түзеледі»-деп халық,оның материалдық рухани байлығына тәуелді екені деп басып жеткізген.Жас адамды есті,саналы,сергек етіп тәрбиелеу отбасы мен қоғамдық тәрбие орындарының бірден-бір парызы.Өйткені «Ес түзелмей,ел түзелмейді» олай болса,егеменді еліміздің болашағы отбасында жол бесіктен басталып,оқу-тәрбие орындарында есті ұрпақты тәрбиелеу ісімен шешілмек.
Отбасындағы тәлім-тәрбиенің мақсаты баланың жасын,жеке ерекшелігін,психикалық процестерін ескере отырып,жарасымды жетілген ұрпақты тәрбиелеу.Аталған мысалға жету үшін отбасындағы тәрбие төмендегідей міндеттерді шешеді.
1.Отбасында баланың өсіп-жетілінуі,деңсаулығына қамқорлық жасау,нығайту,бекіту.Тазалық дағдыларын қалыптастыру.
2.Еңбексүйгіштікке,еңбекті қажетсінуге баулу,баланың күнделікті өмірін мәнді ұйымдастыру,тұрмыстағы,үй шаруашылығындағы еңбекке құлшынысын арттыру,өзіне-өзі қызмет ету дағдыларына үйрету.
3.Отбасы мүшелерінің өзара дұрыс қарым-қатынасын,тірін-біі тыңдауы,ата-ананы,туған-туыстарын,жасы үлкендерді сыйлап, құрмет тұтуға үйрету.
4.Оқудың,білім алудың мәдени мінез-құлықтың әдет-дағдыларын қалыптастыру.
5.Баланың ақылына,күшіне,біліміне сай берілген тапсырманы талапты орындауға дайын болуға үйрету.Бақылау,тексеру,бағалау.
6.Тәртіптілікке,ұқыптылыққа,жауапкершілікке,ойшылдыққ,сергектікке,есептілікке т.б. баулу.
7.Өзін-өзі тәрбиелеуге,шығармашылыққа баулу.
Осылардың бәрін халықтың педагогика негізіне сүйене жүргізіледі.Бұл сияқты жауапты мақсаты міндеттерді орындау үшін бала дүниеге келгеннен бастап отбасында,одан кейін қоғамдық тәрбие орындарындат мемлекеттерде тәлім-тәрбие беріліп,ғылым-білімге үйретіледі.
Осылайша бала тәрбиесі педагогика тұрғысында тәрбиелеуде отбасының маңызы өте зор.Отбасы-адамзат бесігін тербеткен ұя болса. «Баланың бас ұстазы- ата-ана».Бұлар балаға отбасылық өмірдің алуан түрлі қыры мен сырын,тылсым дүние жұмбақтарын танытып тағылым-талғамға,әдептілікке баулиды.Себебі отбасы таным бесігі,отбасы өркениет ошағы,отбасы үлгі өнеге бастауы.Ата-ана күнделікті өмір тіршілігінде еңбегі,адамдық бейнелері,жақсы мінез-құлқы,дұрыс қарым-қатынасы арқылы балаға үлгі көрсетеді. «Балапан ұяда не көрсе,ұшқанда соны іледі ».
Отбасына «Әке-асқар тау,ана баурындағы-бұлақ,бала-жағасындағы құрақ» болып есептеледі,ата-анаға баладан жақын ешкім жоқ.Сондықтан да баласының әдепті,арлы азамат болып қалыптасуын армандайды. «Атадан жақсы ұл туса,елінің қамын жейді,атадан жаман ұл буса,елінің малын жейді.Әдепті бала-арлы бала,әдепсіз бала-сорлы бала»,-деп қиналады.Ата-ана отбасының ынтымағын,көңілдерінің тоқ болуын ойлайды.Жанұя мүшелерінің бір-біріне деген сенімі сүйіспеншілігі,достық қатынастары нығая түсу үшін бір-біріне жасаған жұмыстарының жетістіктерін айтып отыру керек.
Жанұяға қарай бала өседі,қарағайға қарап тал өседі,-деп тегін айтылмаған. «Жақсы сөз жан семіртеді».Халық педагогикасында «Бесіксіз үйде береке жоқ».Үйінде ұл-қызы бардың көгінде сөнбес жұлдызы бар деп бала тәрбиесіне әуел бастан жіті қараған,өмірдегі қыз бала мен ұл баланың орнын дәл анықтаған. «Ұл туғанға күш туады,қыз туғанға ай туады», «Ұлың өссе мұратын,қызың өссе жұрттың», «Бақытынның басы баладан» сияқты аталы сөздер қыз бен ұлдың тәрбиесінің қаншалықты екені байқалады.Болашақтағы бақытын баянды болу үшін әке мен шешенің жеке тұлғасы баланың мұратына жетуге айналуы керек.
Себебі: «Ақ жүрек әке күншуақ,ақ жүрек ана ақ бұлақ.Әке-ер,ана-жігер,бір үйде екі кемеңгер»-деп бағалаған халық.Отбасында баланы ежелден-ақ халықтың әдеп-салты,дәстүрі,жөн жоралғысы рухында тәрбиелеген.Атап айтсақ:адамдар арасындағы дұрыс қарым-қатынас,сыйласымдық,үлкенге құрмет,кішіге ізет,дархан қонақжайлық,көл-көсір мейман-достық,жомарттық,кеңпейілдік.адамдарға ізет көрсету,сөз өнерін құрметтеу,табиғатты қастерлеуге баулыған.
Отбасындағы тәрбие мен қоғамдық тәрбие өзара тығыз бірлікте болып тәрбие құралдары мен әдістері дұрыс таңдалып жүргізілсе,ізгілікті тәрбиенің негізі қалаңбақ.
