" Білгірлер сайысы" (Сыныптан тыс жұмыс)

«Білімділер» бәйгесі

Мақсаты: Алған білімдерін саралай отырып, оқушылардың қазақ тілін оқуға деген қызығушылықтарын арттыру.

Сайыс барысы:

Мұғалім:

Ана тілі қазағымның қаймағы,

Тілің сенің өміріңнің айғағы.

Білгірлері келген екен бүгінгі,

Болатұғын тіл туралы сайысқа.

(Екі топтың оқушылары өздерінің топ аттарын,ұрандарын, өлеңдерін айтады. Қазылар алқасы сайысты бағалайды.)

Біздің топ: «Алғырлар» тобы

Біздің ұранымыз: «Тіл бар жерде - өмір бар»

Біздің өлеңіміз: Ана тілің арың бұл,

Ұятың боп тұр бетте,

Өзге тілдің бәрін біл,

Өз тіліңді құрметте.

Біздің топ: « Тапқырлар» тобы

Ұранымыз: «Сүйемін туған тілді - қазақ тілін»

Біздің өлеңіміз: Тіліміздің бұлағы,

Тірліктің ел жүрегі,

Ана тілін сүйемін,

Отан үшін күйемін.

Тақтада «ҚАЗАҚ ТІЛІ» деген жазу бар. Әр команда кезектесіп, бір – бірден әріп таңдайды.Әр әріптің ар жағында тақырыптар белгіленген. Әр тақырыпқа бес сұрақ немесе тапсырма беріледі. (Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай беріледі. Жауап нақты, толық болу керек және ойланып топпен ақылдасуға болады)

Қ - Қазақ тілі

1. Көп тілді білетін адам кім? (полиглот)

2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі қай тіл? (қазақ тілі)

3. Дауысты дыбыстар қалай бөлінеді? (жуан, жіңішке, ашық, қысаң, еріндік, езулік)

4. Сөз таптарын атаңдар. (Зат есім,сын есім, сан есім, есімдік, етістік, үстеу, шылау, одағай, еліктеу .)

5. Қазақ тілінде қанша жалғау түрі бар ? (4)

А- Қазақ әдебиеті

1. Ыбырай Алтынсарин туралы не білесіңдер?

2. Абай Құнанбаев туралы не білесіңдер ?

3. А.Құнанбаевтың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңін жатқа айт.

4. 5 дос пен 5 дұшпанды ата.

5. Шоқан Уәлихановтың шын аты кім? (Мұхамедханафия)

З - Қазақстан тарихы

1. Ата Заң қашан қабылданды? (1995жылы 30 тамызда)

2. Тәуелсіздік күні қашан тойланады? (16 желтоқсанда)

3. Қазақстанның астанасы қай қала? (Астана)

4. Қазақстанда қандай ұлттар мекендейді? (қазақ,орыс, ......)

5. «Алтын адам» қайдан табылған? (Есік обасынан)

А- География

1. Қазақстанның ең биік тауы (Хан тәңірі,6646 метр)

2. Қазақстан қай мемлекеттермен шектеседі? ( Ресей, Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан, Түркменстан)

3.Қазақстанның ең үлкен көлін ата. (Каспий)

4. Қазақстанда қанша облыс бар? (14)

5. Шығыс Қазақстанның негізгі пайдалы қазбаларын ата (көмір, тұз, алтын)

Қ - Қазақ ауыз әдебиеті

1. Мақал мен мәтелдің айырмашылығы неде?

(мақалда ой толық ,мәтелде тұспалдап айтылады)

2. Еңбек туралы мақал–мәтел айт.

3. Достық туралы мақал-мәтел айт.

4. Жаңылтпаш айт.

5. Ертегілер қалай бөлінеді?(қиял-ғажайып, жануарлар туралы, тұрмыс – салт)

* Жекпе – жек (капитандар сайысы)

1- топтың капитанына 10 сұрақ

1. Атақты қазақ суретшісі кім?(Әбілхан Қастеев)

2. Теңге қашан айналымға енді? (1993ж)

3. Қазақтың атақты шешен билерін ата (Қазыбек, Төле, Айтеке би)

4. Дулат Бабатайұлы қай жерде туған? (Шығыс Қазақстан)

5. Қазақтың музыкалық аспаптарын ата (домбыра...)

6. Қазақстанның бұрынғы астаналарын атап бер (Орынбор, Қызылорда, Алматы, Астана)

7. Абайдың неше қара сөзі бар (45)

8. Әнұранның авторларын атап бер (Ж.Нәжімеденов,Н. Назарбаев)

9. Шәкен Айманов кім? (актер)

10. Сен неше жастасың?

2-топтың капитанына 10 сұрақ

1. Тұңғыш қазақ ғарышкері кім?(Тоқтар Әубәкіров)

2. Қазақстан Тәуелсіздігін қай жылы алды? (1991ж)

3. «Қыс», «Жазғытұры» өлеңдерін жазған ақын кім?(А. Құнанбаев)

4.Сүйінбай Аронұлы кім? (ақын)

5. Ақмола қаласы қай жылы Астана қаласы болып өзгертілді?(1998 ж.)

6. «Бәйтеректің» биіктігі неше метр (97 метр)

7. Абайдың туған жері (Шыңғыстау)

8. Елтаңбаның авторлары кім? (Шота Аман Уәлиханов, Жандарбек Мәлібеков)

9. Абайдың туған жылын ата. (1845 ж.)

10. «Қырық мысал» кімнің жинағы? (А. Байтұрсынұлы)

Т- Қасиетті сан

1. Қазақ халқының қасиетті сандарын ата. (3, 7, 9, 40)

2. «Үш бәйтеректі» ата.

(Ілияс Жансүгіров,Бейімбет Майлин, Сәкен Сейфуллин)

3. «Жеті атаңды» ата.

4. «Бес арысты» ата

(Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов, Мағжан Жұмабаев, Шәкәрім Құдайбердіұлы, Жүсіпбек Аймауытов)

5. «Жеті атаңды» білесің бе?

І- Сен білесің бе?

1. Қазақтың атақты палуаны кім? (Қажымұқан)

2. ЭКСПО-2017 қай қалада өтеді? (Астана)

3. Шыңғыстауда (Семейде) қандай атақты адамдар туған? (Абай, Шәкәрім, Мұхтар)

4. «Айша бибі» кесенесі қайда орналасқан? ( Таразда)

5. Абайдың мұражайы қайда орналасқан? (Жидебайда)

Л- ”Полиглот”

( Сайыскерлер жұмбақтың шешуін шешіп, оны қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде айтады.)

1) Асқар тауда- қара орман. (шаш - волосы -hair англ )

2) Қимылдаса қос шебер,

Қыруар–қыруар іс өнер. (қол – рука – hand )

3) Судан шығады,

Судан қорқады. (Тұз-соль-sult-англ)

4) Жүзіне салсаң көзіңді,

Көрсетеді өзіңді. (Айна-зеркало-mirror –англ)

5) Бетін адам ашады,

Білім нұрын шашады.(Кітап–книга-book-англ)

(Сайыс соңында қазылар алқасы жеңіске жеткен топты анықтап, сыйлықтарын тапсырады.)